Węchadłów
| wieś | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2020) | 451[1] |
| Strefa numeracyjna | 41 |
| Kod pocztowy | 28-411[2] |
| Tablice rejestracyjne | TPI |
| SIMC | 0250843[3] |
Położenie na mapie gminy Michałów _location_map.png "Mapa lokalizacyjna gminy Michałów") | |
Położenie na mapie Polski  (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego  | |
Położenie na mapie powiatu pińczowskiego  | |
 50°27′33″N 20°21′06″E/50,459167 20,351667 | |
Węchadłów – wieś w Polsce położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie pińczowskim, w gminie Michałów[4][3]. Leży przy skrzyżowaniu DW768 i DW766.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa kieleckiego.
Historia
W XVI w. miejscowość związana z działalnością Braci Polskich. Prawdopodobnie w 1559 przy dworze zbudowany został zbór ariański, dwusalkowy typu domowego dla kobiet i mężczyzn[5].
Jeziorko Rachwalec, w którym 11 grudnia 1944 r. ukryto zwłoki Theodora van Eupena i 3 żołnierzy zabitych w zamachu w Lipówce, fot. K. Berkowicz 2021
11 grudnia 1944 r. po udanym zamachu na Theo van Eupena, SS-Hauptsturmführera, zbrodniarza wojennego, komendanta obozu w Treblince I, a od sierpnia 1944 roku komendanta niemieckiego obozu pracy w Młodzawach Dużych, jego zwłoki oraz 3 zabitych wraz z nim w Lipówce niemieckich żołnierzy (2 podoficerów i lotnika) zostały wrzucone do jeziorka zwanego Rachwalec (na Rachwalcu), znajdującego się w polach w południowo-zachodniej części wsi. Następnego dnia zwłoki zostały wydobyte z jeziorka przez specjalnie przybyły oddział niemiecki i przewiezione do Lipówki, a następnie do Jędrzejowa[6][7].
Części wsi
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0250850 | Młynki | kolonia |
| 0250866 | Piekło | część wsi |
| 0250872 | Podgórze | przysiółek |
| 0250889 | Pożory | osada leśna |
| 0250895 | Sady | przysiółek |
| 0250910 | Żabiniec | część wsi |
Zabytki
- Zbór ariański z 1559. Wzniesiony przez rodzinę Górskich. Kamienna płyta z herbem Odrowąż fundatorów zachowała się w południowej elewacji. W późniejszym okresie wykorzystywany był jako dworski lamus. W 1860 został przebudowany. Jest zbudowany na planie prostokąta. Wewnątrz znajdują się trzy pomieszczenia, dwa spośród nich posiadają sklepienie kolebkowo-krzyżowe.
- Zespół dworski, wpisany do rejestru zabytków nieruchomych (nr rej.: A.643/1-3 z 16.10.1956, z 19.12.1957, z 21.06.1967 i z 30.10.1980), w skład którego wchodzą[8]:
- Murowany dwór z ok. 1894. Do lat 90. XX wieku w budynku funkcjonowała szkoła podstawowa. Obecnie jest opuszczony.
- Murowana kaplica pw. Serca Jezusowego. Na ścianie południowej znajduje się inskrypcja: Kaplica pw. Serca Jezusowego budowana przez Sejmik Pińczowski dla Węchadłowa w 1927 r.
- Park geometryczny z XVI w. W XIX w. przekomponowany częściowo w park krajobrazowy.
Przypisy
- ↑ Raport o stanie gminy w roku 2020. Stan ludności 31.12.2020 str. 12 [dostęp 2022-04-26]
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1458 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ a b c GUS. Rejestr TERYT
- ↑ a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ Józef Szymański, Szlakiem Braci Polskich. Przewodnik turystyczny po Kielecczyźnie., Kielce 1962, s. 165.
- ↑ Karina Berkowicz. Ucieczka z fortyfikacyjnego obozu pracy w Młodzawach Dużych [kierowanego przez zbrodniarza niemieckiego Theo van Eupena (1907–1944)] w relacji Stanisławy Popek. „Świętokrzyskie”. 28(32), s. 55–56, 2021. Kielce. [dostęp 2022-03-27].
- ↑ Nazwa Rachwalec jest obecna na mapie z 1872 r., a w dokumentach z 1929 roku określa miejsce położenia gruntu obejmującego 2 morgi ziemi ornej z lasem. W 1893 roku występuje jako „Rafalce”, zob. K. Berkowicz s. 56
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo świętokrzyskie, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 24 listopada 2022, s. 49 [dostęp 2015-12-24].
Bibliografia
- Michał Jurecki, Grzegorz Matyja, Ponidzie. W świętokrzyskim stepie, Kraków: „Bezdroża”, 2004, ISBN 83-89676-16-8, OCLC 830623047.
Linki zewnętrzne
- Oficjalna strona o Sancygniowie/Węchadłów. sancygniow.eu.interia.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-04-15)].
| Wsie | |
|---|---|
| Integralne części wsi |
|
Media użyte na tej stronie
Poland adm location map.svg
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
Świętokrzyskie Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Świętokrzyskie Voivodeship. Geographic limits of the map:
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Świętokrzyskie Voivodeship. Geographic limits of the map:
- N: 51.4 N
- S: 50.1N
- W: 19.6 E
- E: 22 E
Pińczów County location map02.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Pińczów County with urbanized area highlighted. Geographic limits of the map:
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Pińczów County with urbanized area highlighted. Geographic limits of the map:
- N: 50.68 N
- S: 50.31 N
- W: 20.25 E
- E: 20.70 E
Rachwalec 2021.jpg
Autor: Karina Berkowicz, Licencja: CC BY-SA 4.0
Jeziorko Rachwalec w pd.-zach. części wsi Węchadłów, gdzie 11 grudnia 1944 r. ukryto zwłoki Sturmbannführera Theodora van Eupena, komendanta karnego obozu pracy w Treblince i 3 niemieckich żołnierzy, zabitych przez partyzantów radzieckich w zamachu dokonanym we wsi Lipówka.
Autor: Karina Berkowicz, Licencja: CC BY-SA 4.0
Jeziorko Rachwalec w pd.-zach. części wsi Węchadłów, gdzie 11 grudnia 1944 r. ukryto zwłoki Sturmbannführera Theodora van Eupena, komendanta karnego obozu pracy w Treblince i 3 niemieckich żołnierzy, zabitych przez partyzantów radzieckich w zamachu dokonanym we wsi Lipówka.