Węgielsztyn

Artykuł

54°14'08"N 21°38'06"E

- błąd

38 m

WD

54°15'N, 21°40'E

- błąd

20923 m

Odległość

290 m

Węgielsztyn
wieś
Ilustracja
Państwo

 Polska

Województwo

 warmińsko-mazurskie

Powiat

węgorzewski

Gmina

Węgorzewo

Liczba ludności (2011)

361[1]

Strefa numeracyjna

87

Kod pocztowy

11-600[2]

Tablice rejestracyjne

NWE

SIMC

0771424

Położenie na mapie gminy Węgorzewo
Mapa konturowa gminy Węgorzewo, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Węgielsztyn”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa konturowa województwa warmińsko-mazurskiego, u góry nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Węgielsztyn”
Położenie na mapie powiatu węgorzewskiego
Mapa konturowa powiatu węgorzewskiego, po lewej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Węgielsztyn”
Ziemia54°14′08″N 21°38′06″E/54,235556 21,635000

Węgielsztyn (niem. Engelstein) – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie węgorzewskim, w gminie Węgorzewo.

Przysiółkami wsi Węgielsztyn są Kraski i Klikucie (Tulejki (1947), Siecieszyn (1951), Klekuce (1994), Klekucie (1999)[3]). Węgielsztyn posiada również kolonię (Kolonia Wiatrak)[4].

W latach 19731976 miejscowość była siedzibą gminy Węgielsztyn. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa suwalskiego.

Leży na wschodnim brzegu Jeziora Węgielsztyńskiego[5].

Historia

Najstarsza miejscowość w powiecie węgorzewskim, założona przez wielkiego mistrza zakonu krzyżackiego Ulricha von Jungingena 6 września 1406 roku na 64 włókach.

Kościół w przeszłości pełnił funkcję warowni. W roku 1657 okoliczna ludność przetrwała w nim oblężenie tatarskie.

W połowie XVI w. pastorem parafii luterańskiej był Jan Toryłowicz-Batocki (Tortykowius). W 1740 roku było 1230 polskich i 510 niemieckich parafian, w 1806 było parafian 1245 polskich i 1085 niemieckich. Proporcje narodowościowe parafian zmieniły się w 1848 – polskich 77 i niemieckich 3342.

Na początku XVIII w. we wsi funkcjonował młyn wodny.

Szkoła w Węgielsztynie powstała wkrótce po reformacji, czyli po 1525 roku. W 1858 szkoła miała 2 nauczycieli i 101 uczniów, a w roku 1935 także 2 nauczycieli oraz 104 uczniów. Po II wojnie światowej szkoła podstawowa w Węgielsztynie utworzona została w roku 1946. W roku szkolnym 1966/67 była to szkoła ośmioklasowa.

W 1945 r. wieś została przyłączona do Polski.

Do sołectwa Węgielsztyn należą: Węgielsztyn i Różewiec.

Zabytki

We wsi znajduje się zabytkowy, późnogotycki, orientowany kościół pw. św. Józefa z XV w., odnowiony i przebudowany w 1771. Budowla trójczłonowa, jednonawowa, z zakrystią i kruchtą, chór niski, poligonalny, sklepiony gwiaździście (prawdopodobnie starszy niż nawa), prezbiterium zamknięte szczytem schodkowym. Wieża z 1714, prawdopodobnie wybudowana na dawnych fundamentach, ozdobiona lekko zarysowanymi blendami i gzymsami, kryta czterospadowym dachem o wklęsłych płaszczyznach. Ołtarz barokowy, ambona bogato zdobiona z końca XVI w[6].

  • Do zabytków zaliczany jest także dom z końca XVIII w (nr 10).
  • Na południe od wsi znajduje się wzgórze Grodzisko (123 m n.p.m.) ze śladami pruskiego grodziska.

Zobacz też

  • Parafia św. Józefa w Węgielsztynie

Przypisy

  1. Polska » mapy, miasta, GUS, nieruchomości, noclegi, regon, wypadki drogowe, bezrobocie, wynagrodzenie, zarobki, województwa, edukacja, tabele, demografia, statystyki, Polska w liczbach [dostęp 2019-10-10] (pol.).
  2. Kod pocztowy Węgielsztyn •• Wyszukiwarka, kody pocztowe, ulice, mapa, www.kodypocztowe.info [dostęp 2019-10-10].
  3. Theerofen Fliess – Zlotagora, www.luzuj.com [dostęp 2017-11-27] (pol.).
  4. PRNG – nazwy miejscowości
  5. Jerzy Waluga, Henryk Chmielewski: Wielkie Jeziora Mazurskie. Północ. Olsztyn: Instytut Rybactwa Śródlądowego, 1999, s. 192–193. ISBN 83-87506-16-8. OCLC 749533945.
  6. Piotr Skurzyński „Warmia, Mazury, Suwalszczyzna” Wyd. Sport i Turystyka – Muza S.A. Warszawa 2004 ISBN 83-7200-631-8 s. 351

Bibliografia

Tomasz Darmochwał, Marek Jacek Rumiński: Warmia Mazury. Przewodnik, Białystok: Agencja TD, 1996. ISBN 83-902165-0-7, s. 172

  • Rzempołuch A., Przewodnik po zabytkach sztuki dawnych Prus Wschodnich, Agencja Wyd. „Remix”, Olsztyn 1993.

Media użyte na tej stronie

Warmian-Masurian Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Warmian-Masurian Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 54.52 N
  • S: 53.07 N
  • W: 19.05 E
  • E: 22.95 E
Węgorzewo County location map02.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Węgorzewo County with urbanized area highlighted. Geographic limits of the map:
  • N: 54.35 N
  • S: 54.06 N
  • W: 21.51 E
  • E: 22.05 E
Wegielsztyn.jpg
Autor: Eume, Licencja: CC BY-SA 3.0
Panorama wsi