Węgielsztyn
Artykuł | 54°14'08"N 21°38'06"E |
---|---|
- błąd | 38 m |
WD | 54°15'N, 21°40'E |
- błąd | 20923 m |
Odległość | 290 m |
wieś | |
Państwo | |
---|---|
Województwo | |
Powiat | |
Gmina | |
Liczba ludności (2011) | 361[1] |
Strefa numeracyjna | 87 |
Kod pocztowy | 11-600[2] |
Tablice rejestracyjne | NWE |
SIMC | 0771424 |
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |
54°14′08″N 21°38′06″E/54,235556 21,635000 |
Węgielsztyn (niem. Engelstein) – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie węgorzewskim, w gminie Węgorzewo.
Przysiółkami wsi Węgielsztyn są Kraski i Klikucie (Tulejki (1947), Siecieszyn (1951), Klekuce (1994), Klekucie (1999)[3]). Węgielsztyn posiada również kolonię (Kolonia Wiatrak)[4].
W latach 1973–1976 miejscowość była siedzibą gminy Węgielsztyn. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa suwalskiego.
Leży na wschodnim brzegu Jeziora Węgielsztyńskiego[5].
Historia
Najstarsza miejscowość w powiecie węgorzewskim, założona przez wielkiego mistrza zakonu krzyżackiego Ulricha von Jungingena 6 września 1406 roku na 64 włókach.
Kościół w przeszłości pełnił funkcję warowni. W roku 1657 okoliczna ludność przetrwała w nim oblężenie tatarskie.
W połowie XVI w. pastorem parafii luterańskiej był Jan Toryłowicz-Batocki (Tortykowius). W 1740 roku było 1230 polskich i 510 niemieckich parafian, w 1806 było parafian 1245 polskich i 1085 niemieckich. Proporcje narodowościowe parafian zmieniły się w 1848 – polskich 77 i niemieckich 3342.
Na początku XVIII w. we wsi funkcjonował młyn wodny.
Szkoła w Węgielsztynie powstała wkrótce po reformacji, czyli po 1525 roku. W 1858 szkoła miała 2 nauczycieli i 101 uczniów, a w roku 1935 także 2 nauczycieli oraz 104 uczniów. Po II wojnie światowej szkoła podstawowa w Węgielsztynie utworzona została w roku 1946. W roku szkolnym 1966/67 była to szkoła ośmioklasowa.
W 1945 r. wieś została przyłączona do Polski.
Do sołectwa Węgielsztyn należą: Węgielsztyn i Różewiec.
Zabytki
We wsi znajduje się zabytkowy, późnogotycki, orientowany kościół pw. św. Józefa z XV w., odnowiony i przebudowany w 1771. Budowla trójczłonowa, jednonawowa, z zakrystią i kruchtą, chór niski, poligonalny, sklepiony gwiaździście (prawdopodobnie starszy niż nawa), prezbiterium zamknięte szczytem schodkowym. Wieża z 1714, prawdopodobnie wybudowana na dawnych fundamentach, ozdobiona lekko zarysowanymi blendami i gzymsami, kryta czterospadowym dachem o wklęsłych płaszczyznach. Ołtarz barokowy, ambona bogato zdobiona z końca XVI w[6].
- Do zabytków zaliczany jest także dom z końca XVIII w (nr 10).
- Na południe od wsi znajduje się wzgórze Grodzisko (123 m n.p.m.) ze śladami pruskiego grodziska.
Zobacz też
- Parafia św. Józefa w Węgielsztynie
Przypisy
- ↑ Polska » mapy, miasta, GUS, nieruchomości, noclegi, regon, wypadki drogowe, bezrobocie, wynagrodzenie, zarobki, województwa, edukacja, tabele, demografia, statystyki, Polska w liczbach [dostęp 2019-10-10] (pol.).
- ↑ Kod pocztowy Węgielsztyn •• Wyszukiwarka, kody pocztowe, ulice, mapa, www.kodypocztowe.info [dostęp 2019-10-10] .
- ↑ Theerofen Fliess – Zlotagora, www.luzuj.com [dostęp 2017-11-27] (pol.).
- ↑ PRNG – nazwy miejscowości
- ↑ Jerzy Waluga, Henryk Chmielewski: Wielkie Jeziora Mazurskie. Północ. Olsztyn: Instytut Rybactwa Śródlądowego, 1999, s. 192–193. ISBN 83-87506-16-8. OCLC 749533945.
- ↑ Piotr Skurzyński „Warmia, Mazury, Suwalszczyzna” Wyd. Sport i Turystyka – Muza S.A. Warszawa 2004 ISBN 83-7200-631-8 s. 351
Bibliografia
- Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, Tom XIII (str. 249 – hasło Węgielsztyn), Warszawa, 1893
- Andrzej Wakar i Bohdan Wilamowski, „Węgorzewo. Z dziejów miasta i powiatu”, Pojezierze, Olsztyn, 1968 (str. 159–161)
Tomasz Darmochwał, Marek Jacek Rumiński: Warmia Mazury. Przewodnik, Białystok: Agencja TD, 1996. ISBN 83-902165-0-7, s. 172
Media użyte na tej stronie
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Warmian-Masurian Voivodeship. Geographic limits of the map:
- N: 54.52 N
- S: 53.07 N
- W: 19.05 E
- E: 22.95 E
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Węgorzewo County with urbanized area highlighted. Geographic limits of the map:
- N: 54.35 N
- S: 54.06 N
- W: 21.51 E
- E: 22.05 E