Węgle kopalne

Węgiel kamienny

Przykładowa struktura chemiczna węgla kamiennego

Węgle kopalne – skały osadowe powstałe w wyniku gromadzenia się i późniejszego przeobrażenia szczątków roślinnych. Złożone są z szeregu związków organicznych oraz mineralnych składników nieorganicznych i wody. Zawierają pierwiastki: węgiel, tlen, wodór, azot i siarkę. Mogą w nich występować także pewne ilości pierwiastków rzadkich, np. arsen, uran czy german.

Elementarny składnik węgla kopalnego to macerał. Powstaje on w wyniku uwęglenia materiału roślinnego. Przykłady macerałów to: kutynit, sporynit, telinit, witryn. Rodzaj macerału ma istotny wpływ na własności węgla.

Gatunki węgla kopalnego

Wyróżnia się kilka gatunków węgli kopalnych, w zależności od zawartości węgla jako pierwiastka:

• torf (<60%)
• węgiel brunatny (60−75%)
• węgiel kamienny (75−90%)
• antracyt (90−97%)
• szungit (97−99%)

Odmiany petrograficzne

Węgiel kamienny może zawierać różne składniki (litotypy, czyli odmiany petrograficzne):

• fuzyn: węgiel włóknisty o barwie ciemnoszarej lub czarnej – występuje w postaci cienkich pasemek czasem soczewek; brudzi palce. Głównym jego składnikiem (mikrolitotypem) jest fuzyt.
• duryn: węgiel matowy – odznacza się dużą twardością. Głównym jego składnikiem jest duryt.
• witryn: węgiel błyszczący. Głównym jego składnikiem jest witryt.
• klaryn: węgiel półbłyszczący. Głównym jego składnikiem jest klaryt.

Podział węgla ze względu na pochodzenie

Węgle kopalne dzieli się na 3 grupy, w zależności od rodzaju materii roślinnej, z której powstały:

• węgle humusowe (humulity), utworzone ze szczątków flory lądowej, są one najbardziej rozpowszechnione i najważniejsze pod względem gospodarczym,
• węgle sapropelowe (sapropelity), utworzone ze szczątków flory wodnej, występują w znacznie mniejszej ilości niż węgle humusowe, zazwyczaj jako cienkie ławice lub soczewki w ich obrębie,
• węgle liptobiolitowe (liptobiolity), powstają z nagromadzenia żywiczno-woskowych składników roślin.

Przeróbka węgla

• Zgazowanie → Gaz generatorowy
  • wodny
  • powietrzno-wodny
  • powietrzny
• Odgazowanie (gazownictwo, koksownictwo, wytlewanie)
  • Gaz węglowy
  • Benzol
  • Siarczan amonu
  • Smoła
  • Koks
• Uwodornianie
  • Benzyna
  • Oleje
    • Diesla
    • opałowe
    • smarne

Bibliografia

• Encyklopedia powszechna PWN, Tom 4. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1987, s. 687.
• Węgiel kamienny. [dostęp 2011-02-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-10-01)]. (pol.).