Węzeł (jednostka prędkości)

Węzeł (ang. knot), w skrócie w. (ang. kn lub kt albo kts) – jednostka miary, równa jednej mili morskiej na godzinę. Stosowana do określania prędkości morskich jednostek pływających, a w części państw i w ruchu międzynarodowym także statków powietrznych (samolotów, śmigłowców, szybowców, balonów). Ponadto w meteorologii – pomocniczo do określania prędkości wiatrów i prądów morskich (zasadniczą jednostką jest m/s). W żegludze śródlądowej używa się kilometrów na godzinę.

1 w. = 1 Mila morska/h = 1,852 km/h ≈ 0,514444 m/s

Pochodzenie nazwy

Log

W przeszłości pomiar prędkości na morzu odbywał się za pomocą linki logu (wyrzuconej za burtę boi lub kawałka drewna, który pozostaje względnie nieruchomy względem powierzchni wody^[1]; drugi koniec linki nawinięty jest na swobodnie dający się rozwijać kołowrotek ustawiony na rufie statku), na której co 47 stóp i 3 cale (= 14,4018 metra) zawiązany był węzeł. Podczas pomiaru prędkości statku jeden marynarz trzymał przesuwającą się między palcami linkę z odwijającego się kołowrotka, a drugi mierzył czas standardową żeglarską klepsydrą (czas przesypywania się piasku w takiej klepsydrze wynosił 28 sekund)^[2]. Liczba węzłów zliczonych przez marynarza w tym czasie określała prędkość statku (1 zliczony węzeł = 14,4018 m/28 s, czyli 1,85166 km/h). A zatem z błędem nie większym niż wspomniane 1,85166 km/h oddawała prędkość statku względem powierzchni wody w milach morskich na godzinę.

Zobacz też

• mila na godzinę – prędkość wyrażana w milach angielskich na godzinę
• sążeń (jednostka długości)
• pozaukładowe jednostki miary
• układ SI
• Skala Beauforta

Przypisy

Bibliografia

• Peter Kemp (redaktor). The Oxford Companion to Ships and the Sea. Oxford University Press, 1976. ISBN 0-19-282084-2.