Władcy Inków

Chronologiczna lista władców Imperium Inków, początkowo władających niewielkim królestwem w dolinie Cuzco, z czasem, na drodze podbojów, przekształconym w imperium sięgające od dzisiejszej Kolumbii do północnego Chile i Argentyny.

Zgodnie z legendą pierwszy król Inków i założyciel dynastii Manco Inca, syn boga słońca Inti i bogini księżyca Mamy Qulli zrodzony został nad jeziorem Titicaca i poślubił swoją siostrę, Mamę Ocllo, co stało się w inkaskiej rodzinie królewskiej tradycją. Mama Ocllo stała się w ten sposób pierwszą coyą, najważniejszą małżonką Manco i królową Inków.

Królowie Inków uważani byli więc za Synów Słońca, oddawano im cześć boską. Każdemu kolejnemu władcy przysługiwał tytuł Capac Inca (kecz. "Wspaniały Pan") oraz Sapa Inca (kecz. "Jedyny Pan"). Używano również wobec osoby króla określenia Apu, co można przetłumaczyć jako "boski".

Wstępując na tron, po otrzymaniu od bogów sprzyjających znaków wieszczych, odbywała się w świątyni Coricancha w Cuzco uroczysta koronacja nowego władcy. Najważniejszym symbolem jego władzy była opaska Mascapaicha. Po śmierci ciało władcy Inków było mumifikowane i osadzane na złotym tronie w sanktuarium boga Inti w świątyni Coricancha.

Historię inkaskiej dynastii panującej dzieli się na cztery okresy. Pierwszy okres panowania legendarnej dynastii Húrin, starszej linii królewskiego rodu zakończony powstaniem dynastii Hanan i przejęciem władzy przez młodszą linię rodu. Drugi okres to panowanie legendarnych władców dynastii Hanan. Kolejny to okres imperialny, gdy Królestwo Inków osiągnęło szczyt swojej potęgi, zakończony hiszpańskim podbojem. Ostatni okres, nazywany od nazwy stolicy Królestwem Vilcabamba to okres walk ostatnich potomków królewskiego rodu z Hiszpanami.

Informacje dotyczące małżonek, matek oraz niektórych dat są niepełne.

Dynastia Húrin (Dolnego Cuzco) - starsza linia rodu królewskiego. Władcy legendarni

#ImięUrodzonyZmarłCzas rządówCoya
Pierwsza małżonka
Rodzice
1Manco CapacInca manco capac.jpgII poł. XII wieku
nad jez. Titicaca
ok. 1230,
Cuzco
do ok. 1230Mama Ocllo,

Mama Huaco (?)

według mitologii inkaskiej syn boga słońca Inti
i bogini księżyca Mamy Quilli
2Sinchi RocaInca sinchi roca.jpgXII- XIII wiek,
Cuzco
ok. 1260,
Cuzco
ok. 1230- ok. 1260Mama CocaManco Capac,
Mama Ocllo
3Lloque YupanquiInca lloque yupanqui.jpgI poł. XIII wieku,
Cuzco
ok. 1290,
Cuzco
ok. 1260- ok. 1290Mama Cahua (Mama Cora Ocllo)Sinchi Roca,
?
4Mayta CapacInca mayta capac.jpgII poł. XIII wieku,
Cuzco
ok. 1320,
Cuzco
ok. 1290- ok. 1320Mama Tankariy YachiyLloque Yupanqui,
Mama Cahua (Mama Cora Ocllo)
5Capac YupanquiXIII- XIV wiek,
Cuzco
ok. 1350,
Cuzco
ok. 1320- ok. 1350Mama Cusi HilpayMayta Capac,
Mama Tankariy Yachiy

Dynastia Hanan (Górnego Cuzco) - młodsza linia rodu królewskiego. Władcy legendarni

#ImięUrodzonyZmarłCzas rządówCoya
Pierwsza małżonka
Rodzice
6Inca RocaI poł. XIV wieku,
Cuzco
ok. 1380,
Cuzco
ok. 1350- ok. 1390Mama MicayCapac Yupanqui,
Cusi Chimbo
7Yahuar HuacacInca yahuar huacac.jpgpoł. XIV wiek,
Cuzco
prawdop. po 1410
ok. 1390- ok. 1410
(usunięty)
Mama Chikya,
Mama Ipaucoma
Inca Roca,
Mama Micay
8ViracochaInca viracocha inca.jpgII poł. XIII wieku,
Cuzco
1438,
Cuzco
ok. 1410- ok. 1438?Yahuar Huacac (?),
Ipaucoma

Imperium Tahuantinsuyu

#ImięUrodzonyZmarłCzas rządówCoya
Pierwsza małżonka
Rodzice
9PachacutecPachacutec-small.pngI poł. XV wieku,
Cuzco
1471,
Cuzco
1438- 1471Mama AnawarkhiViracocha,
?
10Tupac YupanquiInca tupac yupanqui.jpgI poł. XV wiek,
Cuzco
1493,
Chinchero
1471- 1493Mama Ocllo IIPachacutec,
Mama Anawarkhi
11Huayna CapacInca huayna capac.jpgok. 1476,
Tumibamba
1527,
na terenie Kolumbii
1493- 1527Cusi Rimay,

Raura Ocllo

Tupac Yupanqui,
Mama Ocllo II
12Ninan CuyochiXV- XVI wiek1527,
na terenie Kolumbii
1527?Huayna Capac,
Cusi Rimay
13Huascar15031532,
Cuzco
1527- 1532Mama Chuqi Huylpa ChuqipaHuayna Capac,
Raura Ocllo
14Atahualpa1502,
Quito
26 lipca 1533,
Cajamarca
1532- 1533?Huayna Capac,
Tocto Coca
15Tupac Huallpapocz. XVI wieku
październik 1533,
dolina Jauja
1533?Huayna Capac,
Raura Ocllo

Królestwo Vilcabamba

#ImięUrodzonyZmarłCzas rządówCoya
Pierwsza małżonka
Rodzice
16Manco IncaPOMA0400v.jpg1516,
Cuzco
1544,
Vilcabamba
1533- 1544Cura OclloHuayna Capac,
Raura Ocllo
17Sayri Tupac1535
1561,
Cuzco
1544- 1558Cusi HuarcayManco Inca,
Cura Ocllo
18Titu Cusi Yupanqui1529
1571,
Vilcabamba
1558- 1571?Manco Inca,
?
19Tupac AmaruTupaq amarup umanta kuchunku.gif1545
24 września 1572,
Cuzco
1571- 1572
(usunięty)
?Manco Inca,
Mama Cura

Bibliografia

  • Maria Rostworowska " Historia państwa Inków " Państwowy Instytut Wydawniczy, 2007
  • Jan Szemiński i Mariusz Ziółkowski " Mity, rytuały i polityka Inków " Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 2014
  • Miloslav Stingl " Indianie bez tomahawków ", 1987, ​ISBN 83-216-0313-0

Media użyte na tej stronie

Tupaq amarup umanta kuchunku.gif
Hinrichtung des letzten Inka-Königs Tupaq Amaru 1572 durch die Spanier.
Inca yahuar huacac.jpg
Imagen facsímil del folo 104 de Nueva coronica y buen govierno
POMA0400v.jpg
The newly reigning Manco Inka in his ceremonial throne in Cuzco