Władcy Nortumbrii

Królestwo Nortumbrii powstało na skutek scalenia w jedno dwóch anglosaskich królestw: Bernicji i Deiry, oraz przez wchłonięcie kilku małych państw celtyckich. Najcenniejszym źródłem informacji o Nortumbrii i starciach rywalizujących dynastii na jej tronie jest dzieło Bedy Czcigodnego Historia ecclesiastica gentis Anglorum.

Pierwszym władcą, który zasiadał na tronach obu królestw był Etelfryd z Bernicji, który w 604 roku najechał na Deirę, zabił jej władcę, Etelryka i połączył oba królestwa unią. Jednak jego następcy nie zdołali dokonać trwałego zjednoczenia: zdarzały się okresy całkowitej odrębności, a w późniejszym okresie potężniejsi władcy Bernicji sprowadzili Deirę do roli królestwa zależnego. Szczególną determinację w dążeniu do połączenia wykazywał Oswiu, jednak nigdy nie został zaakceptowany przez mieszkańców Deiry, pamiętających mu zamordowanie ich władcy Oswine.

Za rzeczywisty początek Nortumbrii należałoby uznać okres panowania syna Oswiu, Egfryta, gdyż nigdy później królestwa Bernicji i Deiry nie miały osobnych władców.

Bogata historia Nortumbrii zakończyła się dramatycznie w dniu Wszystkich Świętych 866 roku, kiedy to w wielkiej bitwie w mieście York, podczas kolejnego najazdu wikingów, zginęło dwóch rywalizujących ze sobą w owym czasie władców nortumbryjskich: Ella i Osbert. Po tej bitwie tereny dawnej Deiry przeszły w ręce najeźdźców, a w dawnej Bernicji, zwanej Królestwem Yorku, pozostawiono lokalnych władców, którzy aż do Aldreda, posiadali tytuł królów. Byli jednak formalnie zależni, a w późniejszym okresie "zdegradowani" do tytułu earldormanów z Bamburgh.

Wykazy władców Nortumbrii, w zależności od źródła, zawierają niewielkie różnice. Również podane daty panowania, szczególnie w okresie początkowym, należy traktować jako przybliżone.

Królowie Bernicji

Przybliżone daty panowania[1]WładcaOryginalne pisownia imieniaUwagi
500-520EsaEsaWątpliwa historyczność jako króla
520-547EoppaEoppaWątpliwa historyczność jako króla
547–559IdaIdaPierwszy król Bernicji wg Historia Brittonum, syn Eoppa
559–560GlappaGlappasyn Idy (?)
560–568AddaAddasyn Idy
568–572EthelrykÆthelric, Æðelric, Æþelricsyn Idy
572–579TeodorykTheodricsyn Idy
579–585FrithuwaldFrithuwald
585–592HussaHussa
604—616EtelfrydÆthelfrith, Aedilfrid, Æðelfriðjako pierwszy połączył Bernicję i Deirę pod jednymi rządami
616–632EdwinEdwine, Eadwine, Eduini, Eadwinez dynastii deirskiej
632–633Eanfrithwymazany z kronik za apostazję
634–641OswaldOswaldpoczątek jego panowania uważany jest za początek istnienia Nortumbrii, choć potem kilkakrotnie Bernicja i Deira miały osobnych władców

Królowie Deiry

WŁADCY DEIRY
Przybliżone daty panowaniaWładcaOryginalne pisownia imieniaUwagi
560–588EllaÆlla, Aella, Ille
589–604EtelrykÆthelric, Aetelric
604–616EtelfrydÆthelfrith, Aedilfrid, Æðelfriðz bernickiej dynastii; jako pierwszy połączył Bernicję i Deirę pod jednymi rządami
616–632EdwinEdwine, Eadwine, Eduini, Eadwine
633–634OsricOsric
634–641OswaldOswaldpoczątek jego panowania uważany jest za narodziny nowego królestwa - Nortumbrii
641–644OswiuOswy, Osuio, Osui, Oswius, Oswienie został zaakceptowany jako władca Deiry przez mieszkańców Deiry, mimo poślubienia córki Edwina, Achy
644–651OswinOsuini, Osuinus, Oswinezamordowany na zlecenie Oswiu
651-670OswiuOswy, Osuio, Osui, Oswius, Oswiemimo sprawowania faktycznej władzy nad całą Nortumbrią, Oswiu zmuszony był kilkakrotnie nadawać Deirze częściową autonomię i wyznaczać osobnego władcę
651–654/655EtelwaldŒthelwald, Oidilualdo, Oidilualdzależny od Oswiu
656–664AlfridAlchfrithus, Alchfrido, Ahlfrithzależny od Oswiu
670–679ElfwineÆlfwinezależny od Egfryta

Królowie Nortumbrii

WŁADCY NORTUMBRII
Przybliżone daty panowaniaWładcaOryginalne pisownia imieniaUwagi
634-641OswaldOswaldjego panowanie uważane jest za początek istnienia Nortumbrii
654–670OswiuOswy, Osuio, Osui, Oswius, Oswiemimo sprawowania faktycznej władzy nad całą Nortumbrią, Oswiu zmuszony był kilkakrotnie nadawać Deirze częściową autonomię i wyznaczać osobnego władcę
670–685EgfrytEcfrithus, Ecgfrið, Egfrid, Ecgfrithza jego rządów istnienie Nortumbrii stało się faktem, już nigdy Bernicja i Deira nie miały osobnych władców
685–704AldfrithAldfrid, Aldfridus, Aldfrið, Flann Fina mac Ossu
704–705EdwulfEadwulfuzurpator
705–716OsredOsredi, Osrit, Osræd
716–718CenredCoenred, Coenredo, Coinred
718–729Osric
729-737CeolwulfCeolf, Ceoluulf, Ceolwulf wæs Cuþaing, Ciowulfna krótko usunięty z tronu w 731 roku
737–758EadbertEadberht, Eadbyrhtabdykował i wstąpił do klasztoru
758–759OswulfOsulf, Osulfus, Osuulf, Osuulfuszamordowany przez własnych dworzan
759–765Etelwald MollÆthelwald Moll, Aeðelwaldus, Æðelwald Mollzdetronizowany i zmuszony do wstąpienia do zakonu
765–774AlhredAlchred, Alcred, Aluchredobalony i wygnany
774–779Etelred IÆthelred, Aeðelredus, Æðelred, Æþelredobalony i wygnany
776–788Elfwald IAlfwold, Aluuoldus, Alwold, Ælfwold, Ælfwaldzamordowany przez ealdormana Sicgę
789–790Osred IIOsræd, Osreduspostrzyżony i wygnany
790–796Etelred IÆthelred, Aeðelredus, Æðelred, Æþelredponownie na tronie
796OsbaldOsbalduspanował jedynie przez 27 dni
796–806Eardwulf
806–808Elfwald II
808–840EanredAndredo
840–844Etelred IIÆthelred, Aethelred
844RedwulfRaedwulfuzurpator
844–848Etelred IIÆthelred, Aethelredponownie
848-863OsbertOsberht, Osbriht, Osbryht, Osbyrht, Osbyrhtus
863-867EllaAlle, Alli, Ælla, Ælle, Aelle
867OsbertOsberht, Osbriht, Osbryht, Osbyrht, Osbyrhtusponownie

Osbert i Ella byli ostatnimi anglosaskimi samodzielnymi królami Nortumbrii. Obaj zostali zabici jednego dnia: 21 marca 867 roku, podczas bitwy o York. Później kraj został podzielony: dawna Deira przeszła w ręce zwycięskich Normanów, zaś w Bernicji pozostawili oni marionetkowych lokalnych władców, którzy do 895 roku posiadali tytuł króla Nortumbrii, a później a później króla Yorku i eldormana Yorku (od 927).

Normańscy Królowie Yorku

Okres panowaniaWładcaUwagi
867-872Ecgberht I
872-876Ricsige
876-878Ecgberht II
??? -913Eadulf I
913-930Ealdred I
930-963Osulf
963-995Waltheof
995-1016Uchtred
1016-1019Eadulf II
1019-1038Ealdred II
1038-1041Eadulf III

Przypisy

  1. ↑ J.E. Morby, Dynastie świata.
Królowie Nortumbrii