Władcy Pomorza Gdańskiego
Nagrobek książąt pomorskich w archikatedrze oliwskiej
Książęta gdańscy (pomorscy) (XI-XII w.)
| Daty panowania | Władca | Uwagi |
|---|---|---|
| ok. 1046 | Siemomysł | Książę pomorski, znany jedynie z zapiski w Rocznikach altaichskich i dokumentu króla niemieckiego Henryka III z 1040 |
| ok. 1060 – 1106 | Świętobor I | |
| 1106 – ok. 1113 | Świętopełk I |
Pomorze Gdańskie zależne od Księstwa Polski (od XII w.)
Bolesław III Krzywousty pokonał dwóch książąt pomorskich – sądzi się, że jednym z nich mógł być Świętopełk I. Od tego momentu datuje się podległość Pomorza Gdańskiego Polsce, zaś gwarantami zależności mieli być namiestnicy (z tytułem princeps), od drugiej połowy XII w. tworzący dynastię Sobiesławiców. W 1227 wieku przyjęto tytuł dux Pomeraniae.
Dynastia Sobiesławiców
| Daty panowania | Władca | Pokrewieństwo | Uwagi |
|---|---|---|---|
| ?-ok. 1178 | Sobiesław I gdański | ||
| ok. 1178-1205/07 | Sambor I gdański | syn Sobiesława I | |
| ? – 1200/07 | Grzymisław | Prawdopodobnie syn lub wnuk Świętopełka I | książę (namiestnik) świecki i lubiszewsko-tczewski |
| ok. 1178-1213/20 | Mściwoj I gdański (Mszczuj I) | syn Sobiesława I | oficjalnie zarządca Pomorza, od ok. 1178 w Białogardzie nad Łebą, od 1205/07 w całości księstwa, od ok. 1210 po Grzymisławie (teść?) w Świeciu i Lubiszewie, od 1210 lennik Danii (stan ten się nie utrzymał) |
| 1213/20 1266 | Świętopełk II Wielki | syn Mściwoja I, | razem z braćmi do ok. 1229, od ok. 1224 wydzielił bratu Warcisławowi I Świecie i Gniew, od 1227 z tytułem księcia, wydzielił braciom: Raciborowi Białogardę nad Łebą, a Samborowi II Lubiszewo i Tczew, 1230 – ok. 1260 w Świeciu, od 1335/6 w Słupsku i Sławnie, od ok. 1262 w Białogardzie nad Łebą, pełnił zwierzchnictwo oficjalne nad braćmi |
| 1219/20-1230 | Warcisław I świecki | syn Mściwoja I | razem z braćmi, od ok. 1224 w Świeciu i Gniewie, od 1227 z tytułem księcia |
| 1219/20-ok. 1262 usunięty | Racibor białogardzki | syn Mściwoja I | razem z braćmi, od 1229 książę na Białogardzie nad Łebą |
| 1219/20-1271 usunięty | Sambor II tczewski | syn Mściwoja I | razem z braćmi, od 1229 książę na Lubiszewie i Tczewie, od 1230 w Gniewie |
| ok. 1260-1294 (patrz niżej) | Mściwój II (Mszczuj II) | syn Świętopełka II | w Świeciu, 1269-1271 lennik Brandenburgii, od 1266 formalny zwierzchnik Pomorza, 1269-1270 w niewoli, od 1271 w Gdańsku i Słupsku, od 1271 w Lubiszewie, Tczewie i Gniewie, od 1272 w Białogardzie nad Łebą, od 1273 w Wyszogrodzie |
| 1266-1271 usunięty | Warcisław II gdański | syn Świętopełka II | w Gdańsku, Białogardzie, Słupsku i Sławnie, 1267 strata Sławna, 1269 strata Białogardy |
Władcy Pomorza gdańskiego z dynastii Sobiesławiców (z uwzględnieniem podziałów dzielnicowych).
| Sobiesław I gdański namiestnik pomorski 1155-1177/80 | Sambor I gdański namiestnik pomorski 1177/80-1205 | Mściwój I gdański namiestnik pomorski 1205-1219/20 | Świętopełk II Wielki namiestnik pomorski 1219/20-1227 ks. gdański 1227-1266 | Warcisław II ks. gdański 1266-1270 | Mściwój II ks. pomorski 1270-1294 | ||
| Warcisław I świecki ks. świecko- lubiszewski 1227-1227/33 | Racibor ks. białogardzki 1233-1262 | ||||||
| Sambor II ks. lubiszewski (tczewski) 1233-1269 | |||||||
| Mściwój II ks. świecki 1255-1270 | |||||||
Zjednoczone Pomorze gdańskie (1271-1309)
Dynastia Sobiesławiców
| Daty panowania | Władca | Pokrewieństwo | Uwagi |
|---|---|---|---|
| 1271 – 1294 | Mściwój II (Mszczuj II) | syn Świętopełka II |
Dynastia Piastów
| Daty panowania | Władca | Pokrewieństwo | Uwagi (wytłuszczono władztwa spoza dzielnicy) |
|---|---|---|---|
| 1294 – 1296 | Przemysł II | z Piastów wielkopolskich | usynowiony przez Mściwoja II, formalny koregent od 1282
|
| 1296 usunięty | Leszek inowrocławski | z Piastów kujawskich | usunięty, ale utrzymał się w Wyszogrodzie |
| 1296 – 1299 usunięty | Władysław I Łokietek | stryj Leszka inowrocławskiego | prawny następca Przemysła II,
|
Dynastia Przemyślidów
| Daty panowania | Władca | Pokrewieństwo | Uwagi (wytłuszczono władztwa spoza dzielnicy) |
|---|---|---|---|
| 1299 – 1305 | Wacław II | zięć Przemysła II |
|
| 1305 – 1306 | Wacław III | syn Wacława II |
|
Dynastia Piastów
| Daty panowania | Władca | Pokrewieństwo | Uwagi (wytłuszczono władztwa spoza dzielnicy) |
|---|---|---|---|
| 1306 – 1308/09 ponownie usunięty | Władysław I Łokietek | stryj Leszka inowrocławskiego |
|
| 1306 – 1309 usunięty | Przemysł inowrocławski | bratanek Władysława I, brat Leszka |
|
| 1306 – 1309 usunięty | Kazimierz III gniewkowski | bratanek Władysława I, brat Leszka |
|
Pomorze Gdańskie po 1308/1309
Od 1308/09 Pomorze Gdańskie przeszło pod panowanie zakonu krzyżackiego. Do Królestwa Polskiego powróciło w 1466 w wyniku wojny trzynastoletniej.
Wolne Miasto Gdańsk (1807-1814) – tytularny książę gdański
| Daty panowania | Władca | Uwagi |
|---|---|---|
| 10 sierpnia 1808 - 14 sierpnia 1820 | François Joseph Lefebvre | marszałek Francji – tytuł książęcy nadany przez Napoleona Bonaparte za zdobycie Gdańska w maju 1807 roku |
Zobacz też
Bibliografia
- Bądkowski L., Samp W., Poczet książąt Pomorza Gdańskiego, Gdańsk 1974.
- Bruski K., Lokalne elity rycerstwa na Pomorzu Gdańskim w okresie panowania zakonu krzyżackiego, Gdańsk 2002.
- Myślenicki W., Pomorscy sprzymierzeńcy Jagiellończyków, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 1979.
- Spors J., Podziały administracyjne Pomorza Gdańskiego i Sławieńsko-Słupskiego od XII do początków XIV w., Słupsk 1983.
- Śliwiński B., Poczet książąt gdańskich, Gdańsk 1997.
Media użyte na tej stronie
Tomb of Dukes of Pomerania in Oliwa Cathedral.png
Autor: Maciej Szczepańczyk, Licencja: CC BY 3.0
Tomb of Dukes of Pomerania in Oliwa Cathedral
Autor: Maciej Szczepańczyk, Licencja: CC BY 3.0
Tomb of Dukes of Pomerania in Oliwa Cathedral