Władcy ziem polskich w czasie zaborów

Władcy ziem polskich w czasie zaborów - w związku z rozbiorami Polski oraz brakiem istnienia w latach 1795–1807 i 1831-1918 suwerennego państwa polskiego, władcy państw, które zagarnęły terytoria I Rzeczypospolitej, używali niektórych tytułów polskich władców - bądź na podstawie uzurpacji, bądź traktatów międzynarodowych.

Ziemie polskie po rozbiorach Polski (1772-1815)

Zabór rosyjski

Cesarze rosyjscy (imperatorowie wszech Rosji) z dynastii Romanowów. Używali m.in. tytułów wielki książę Litwy, Podola i Wołynia. Nie używali natomiast tytułu króla Polski, zgodnie z ustaleniami podjętymi z Austrią i Prusami. Ustalenia te zmienił kongres wiedeński 1815.

WładcaPortret władcyLata panowaniaInformacje dodatkoweDynastia
Katarzyna IICatherine II by F.Rokotov after Roslin (1780s, Hermitage) 2.jpg1772-1796Cesarzowa Rosji, księżniczka von Anhalt-Zerbstdynastia askańska
Paweł IBorovikovsky Pavel I.jpg1796-1801Cesarz Rosji 1796-1801Romanowowie
Aleksander IAlexander I by S.Shchukin (1809, Tver).png1801-1815Cesarz Rosji 1801-1825

Zabór pruski

Królowie pruscy z dynastii Hohenzollernów[1]

WładcaPortret władcyLata panowaniaInformacje dodatkoweDynastia
Fryderyk II WielkiFriedrich Zweite Alt.jpg1772-1786Król Prus 1740-1786Hohenzollernowie
Fryderyk Wilhelm IIFrederick Wilhelm II.png1786-1797Król Prus 1786-1797
Fryderyk Wilhelm IIIFriedrich Wilhelm III of Prussia.PNG1797-1815Król Prus 1797-1840

Zabór austriacki

Cesarze oraz królowie Czech i Węgier z dynastii Habsburgów[2] przybrali w 1772 roku tytuł: króla Galicji i Lodomerii.

WładcaPortret władcyLata panowaniaInformacje dodatkoweDynastia
Maria TeresaKaiserin Maria Theresia (HRR).jpg1772-1780Królowa Węgier, Czech, Chorwacji etc. i arcyksiężna Austrii 1740-1780. Małżonka cesarza rzymskiego Franciszka I.Habsburgowie-Lotaryńscy
Józef IIAnton von Maron 006.png1772-1790Od 1765 jako współregent. Od 1780 władca samodzielny. Cesarz rzymski, król Niemiec, Węgier, Czech, Chorwacji etc. i arcyksiążę Austrii 1765-1790.
Leopold IILeopold II emperor.jpg1790-1792Cesarz rzymski, król Niemiec, Węgier, Czech, Chorwacji etc. i arcyksiążę Austrii 1790-1792.
Franciszek IIFriedrich von Amerling 003.jpg1792-1815Cesarz rzymski i król Niemiec 1792-1806, cesarz Austrii (jako Franciszek I) 1804-1835, Król Węgier, Czech, Chorwacji etc. i arcyksiążę Austrii 1792-1835, Król Lombardii i Wenecji 1815-1835, Prezydent Związku Niemieckiego 1815-1835.

Księstwo Warszawskie (1807-1815)

Księstwo Warszawskie utworzył w 1807 roku z ziem zaboru pruskiego Napoleon Bonaparte, po zwycięstwie nad Prusami. W 1809 roku, po zwycięstwie Francji i Księstwa nad Austrią, przyłączono do niego III zabór austriacki. 26 czerwca 1812 Konfederacja Generalna Królestwa Polskiego proklamowała odrodzenie Królestwa Polskiego, a Fryderyk August przyjął koronę króla polskiego. Księstwo było okupowane przez Rosjan w latach 1812-1815, a zlikwidowano je na kongresie wiedeńskim w 1815.

WładcaPortret władcyDaty panowaniaInformacje dodatkoweDynastia
Fryderyk August IFryderyk August I.jpg1807-1815Elektor Saksonii 1763-1806 jako Fryderyk August III, król Saksonii 1806-1827[3].Wettynowie

Ziemie polskie po kongresie wiedeńskim (1815-1918)

Królestwo Polskie – unia personalna z Rosją

Królestwo Polskie było związane unią personalną z Imperium Rosyjskim, a cesarze rosyjscy nosili tytuł króla Polski (w dokumentach rosyjskojęzycznych Царь Польский) i byli koronowani w Warszawie, co wynikało z unii.

WładcaPortret władcyDaty panowaniaInformacje dodatkoweDynastia
Aleksander IAlexander I by S.Shchukin (1809, Tver).png1815-1825Cesarz Rosji 1801-1825.Romanowowie
Mikołaj IAu service des Tsars - Nicolas 1er - 01.jpg1825–1831Cesarz Rosji w latach 1825–1855; koronowany na króla polskiego 24 maja 1829 w Warszawie, zdetronizowany przez Sejm Królestwa Polskiego 25 stycznia 1831.

Królestwo Polskie (po powstaniu listopadowym) i ziemie zabrane

Cesarze Rosji nosili m.in. tytuł króla Polski po 1831 roku - aż do 1917 roku. Po likwidacji odrębności Królestwa Polskiego w 1831 koronacja na króla Polski odbywała się w Rosji przy okazji koronacji na cesarza imperium i podkreślała zależność od Rosji. Królestwo Polskie było autonomiczną częścią Rosji. Autonomię ciągle ograniczano szczególnie w 1874 roku, ale nigdy formalnie jej nie zniesiono i Królestwo miało odrębny system prawny.

WładcaPortret władcyDaty panowaniaInformacje dodatkoweDynastia
Mikołaj IAu service des Tsars - Nicolas 1er - 01.jpg1831-1855Cesarz Rosji 1825-1855Romanowowie
Aleksander IIAlexander II of Russia (Nikolay Lavrov 01).jpg1855-1881Cesarz Rosji 1855-1881
Aleksander IIIKramskoy Alexander III.jpg1881-1894Cesarz Rosji 1881-1894
Mikołaj IITsar nikolai.jpg1894-1917Cesarz Rosji 1894-1917.
Michał IIMihail II.jpg1917Domniemany cesarz Rosji. Nie przyjął tytułu cesarskiego, 16 marca 1917 r. abdykował na rzecz Rządu Tymczasowego.

Zabór pruski (od 1871 w składzie Rzeszy Niemieckiej)

Królowie Prus[1] władający polskimi ziemiami używali m.in. tytułów: wielkiego księcia poznańskiego (posiadało autonomię 1815-1848), a także księcia Wendów i Kaszub[4], pana na Lęborku i Bytowie.

WładcaPortret władcyDaty panowaniaInformacje dodatkoweDynastia
Fryderyk Wilhelm IIIFriedrich Wilhelm III of Prussia.PNG1815-1840Do 1831 reprezentowany przez księcia-namiestnika Antoniego Henryka Radziwiłła, król Prus 1797-1840Hohenzollernowie
Fryderyk Wilhelm IVFriedrichWilhelmIV.jpg1840-1861W 1849 ostatecznie zniósł autonomię Wielkiego Księstwa używając jednak nadal tytułu, podobnie jak jego następcy, król Prus 1840-1861
Wilhelm IWilhelm1.jpg1861-1888Za jego rządów polskie prowincje Prus formalnie uznano za część Rzeszy Niemieckiej. Król Prus 1861-1888, prezydent Związku Północnoniemieckiego 1866-1871, cesarz niemiecki 1871-1888
Fryderyk IIIFriedIII.jpg1888Król Prus 1888, cesarz niemiecki 1888
Wilhelm IIWilhelm II. (Deutsches Reich) im Couleur des Corps Borussia Bonn (farbig).jpg1888-1918Król Prus 1888-1918, cesarz niemiecki 1888-1918

Zabór austriacki

Cesarze austriaccy[2] władający ziemiami polskimi nosili tytuły: króla Galicji i Lodomerii, wielkiego księcia Krakowa[5] oraz księcia Oświęcimskiego i Zatorskiego

WładcaPortret władcyDaty panowaniaInformacje dodatkoweDynastia
Franciszek IFriedrich von Amerling 003.jpg1815-1835Cesarz Austrii, Król Węgier, Czech, Chorwacji, Lombardii i Wenecji etc. Prezydent Związku Niemieckiego.Habsburgowie-Lotaryńscy
Ferdynand IFrancesco Hayez 047.jpg1835-1848Cesarz Austrii, Król Węgier, Czech, Chorwacji, Lombardii i Wenecji etc. Prezydent Związku Niemieckiego.
Franciszek Józef IFranz Joseph, circa 1915.JPG1848-1916Cesarz Austrii, Król Węgier, Czech, Chorwacji etc. 1848-1916. Król Lombardii i Wenecji 1848-1866. Prezydent Związku Niemieckiego 1848-1866.
Karol IErzherzog Thronfolger Karl Franz Josef.jpg1916-1918Cesarz Austrii, Król Węgier, Czech i Chorwacji etc.

Zobacz też

Przypisy

  1. a b Jerzy Krasuski Historia Niemiec, Ossolineum, Wyd. I, ISBN 83-04-04422-6, Tablice genealogiczne - cz. VI Hohenzollernowie
  2. a b Stanisław Grodziski Franciszek Józef I, Ossolineum, Wyd. III, ISBN 83-04-01541-2, str. 192
  3. Jerzy Krasuski Historia Niemiec, Ossolineum, Wyd. I, ISBN 83-04-04422-6, Tablice genealogiczne - cz. V Wettinowie
  4. ta część tytulatury dotyczyła Pomorza Zachodniego, nie wchodzącego przed 1772 w skład państwa polsko-litewskiego
  5. Wielkie Księstwo Krakowskie utworzono po włączeniu Wolnego Miasta Krakowa w 1846 roku w skład zaboru austriackiego. Jednakże tytuł wielkiego księcia Krakowa został włączony do tytułu cesarskiego już 9 sierpnia 1806 roku. Zob.: Georges Frédéric de Martens: Supplement au recueil des principaux traités d’Alliance, de Paix, de Trêve, de Neutralité, de Commerce, de Limites, d’Echange etc. et de plusieurs autres actes servant a la connaissance des relations étrangères des Puissances et Etats de l’Europe. T. IV. Göttingen: Dieterich, 1808, s. 335–336.

Media użyte na tej stronie

Rzeczpospolita Rozbiory.svg
Autor: Original: Halibutt
SVG: ElCet, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Partitions of the Polish-Lithuanian Commonwealth in 1772, 1793 and 1795.
Mihail II.jpg
Grand Duke Michael Alexandrovich of Russia, sometimes called Emperor Michael II
Franz Joseph, circa 1915.JPG
Photo of Franz Josef, Emperor of Austria (1830-1916)
FriedrichWilhelmIV.jpg

Friedrich Wilhelm IV of Prussia (19th century photograph)

en:ja:画像:Friedrich wilhelm4.jpg
Wilhelm1.jpg
Wilhelm I Hohenzollern Emperor of Germany
Au service des Tsars - Nicolas 1er - 01.jpg
détail d'un portrait représentant Nicolas 1er en grande tenue du régiment des gardes à cheval. Il arbore également le cordon et la plaque de Saint-André.
Wilhelm II. (Deutsches Reich) im Couleur des Corps Borussia Bonn (farbig).jpg
Kaiser Wilhelm II. als Alter Herr der Bonner Preußen (Corps Borussia Bonn)
Leopold II emperor.jpg
Abgebildete Personen: Kaiser Leopold II. Sohn des Franz I. Stephan Habsburg Österreich
Friedrich Zweite Alt.jpg
Frederick II (the Great), King of Prussia, aged 68
Kramskoy Alexander III.jpg
Portrait of Alexander III (1845-1894), the Russian Tsar, oil on canvas
FriedIII.jpg
Portrait of Emperor Friedrich III wearing a General`s Uniform with Decorations — Friedrich III (1831-1888) was the German Emperor and King of Prussia, ruling in 1888, the Year of Three Emperors, from March 9 until his death on June 15.
Alexander I by S.Shchukin (1809, Tver).png
Тверь, Тверская областная картинная галерея