Władcy ziem polskich w czasie zaborów

Władcy ziem polskich w czasie zaborów - w związku z rozbiorami Polski oraz brakiem istnienia w latach 1795–1807 i 1831-1918 suwerennego państwa polskiego, władcy państw, które zagarnęły terytoria I Rzeczypospolitej, używali niektórych tytułów polskich władców - bądź na podstawie uzurpacji, bądź traktatów międzynarodowych.

Ziemie polskie po rozbiorach Polski (1772-1815)

Zabór rosyjski

Cesarze rosyjscy (imperatorowie wszech Rosji) z dynastii Romanowów. Używali m.in. tytułów wielki książę Litwy, Podola i Wołynia. Nie używali natomiast tytułu króla Polski, zgodnie z ustaleniami podjętymi z Austrią i Prusami. Ustalenia te zmienił kongres wiedeński 1815.

WładcaPortret władcyLata panowaniaInformacje dodatkoweDynastia
Katarzyna IICatherine II by F.Rokotov after Roslin (1780s, Hermitage) 2.jpg1772-1796Cesarzowa Rosji, księżniczka von Anhalt-Zerbstdynastia askańska
Paweł IBorovikovsky Pavel I.jpg1796-1801Cesarz Rosji 1796-1801Romanowowie
Aleksander IAlexander I by S.Shchukin (1809, Tver).png1801-1815Cesarz Rosji 1801-1825

Zabór pruski

Królowie pruscy z dynastii Hohenzollernów[1]

WładcaPortret władcyLata panowaniaInformacje dodatkoweDynastia
Fryderyk II WielkiFriedrich Zweite Alt.jpg1772-1786Król Prus 1740-1786Hohenzollernowie
Fryderyk Wilhelm IIFrederick Wilhelm II.png1786-1797Król Prus 1786-1797
Fryderyk Wilhelm IIIFriedrich Wilhelm III of Prussia.PNG1797-1815Król Prus 1797-1840

Zabór austriacki

Cesarze oraz królowie Czech i Węgier z dynastii Habsburgów[2] przybrali w 1772 roku tytuł: króla Galicji i Lodomerii.

WładcaPortret władcyLata panowaniaInformacje dodatkoweDynastia
Maria TeresaKaiserin Maria Theresia (HRR).jpg1772-1780Królowa Węgier, Czech, Chorwacji etc. i arcyksiężna Austrii 1740-1780. Małżonka cesarza rzymskiego Franciszka I.Habsburgowie-Lotaryńscy
Józef IIAnton von Maron 006.png1772-1790Od 1765 jako współregent. Od 1780 władca samodzielny. Cesarz rzymski, król Niemiec, Węgier, Czech, Chorwacji etc. i arcyksiążę Austrii 1765-1790.
Leopold IILeopold II emperor.jpg1790-1792Cesarz rzymski, król Niemiec, Węgier, Czech, Chorwacji etc. i arcyksiążę Austrii 1790-1792.
Franciszek IIFriedrich von Amerling 003.jpg1792-1815Cesarz rzymski i król Niemiec 1792-1806, cesarz Austrii (jako Franciszek I) 1804-1835, Król Węgier, Czech, Chorwacji etc. i arcyksiążę Austrii 1792-1835, Król Lombardii i Wenecji 1815-1835, Prezydent Związku Niemieckiego 1815-1835.

Księstwo Warszawskie (1807-1815)

Księstwo Warszawskie utworzył w 1807 roku z ziem zaboru pruskiego Napoleon Bonaparte, po zwycięstwie nad Prusami. W 1809 roku, po zwycięstwie Francji i Księstwa nad Austrią, przyłączono do niego III zabór austriacki. 26 czerwca 1812 Konfederacja Generalna Królestwa Polskiego proklamowała odrodzenie Królestwa Polskiego, a Fryderyk August przyjął koronę króla polskiego. Księstwo było okupowane przez Rosjan w latach 1812-1815, a zlikwidowano je na kongresie wiedeńskim w 1815.

WładcaPortret władcyDaty panowaniaInformacje dodatkoweDynastia
Fryderyk August IFryderyk August I.jpg1807-1815Elektor Saksonii 1763-1806 jako Fryderyk August III, król Saksonii 1806-1827[3].Wettynowie

Ziemie polskie po kongresie wiedeńskim (1815-1918)

Królestwo Polskie – unia personalna z Rosją

Królestwo Polskie było związane unią personalną z Imperium Rosyjskim, a cesarze rosyjscy nosili tytuł króla Polski (w dokumentach rosyjskojęzycznych Царь Польский) i byli koronowani w Warszawie, co wynikało z unii.

WładcaPortret władcyDaty panowaniaInformacje dodatkoweDynastia
Aleksander IAlexander I by S.Shchukin (1809, Tver).png1815-1825Cesarz Rosji 1801-1825.Romanowowie
Mikołaj IAu service des Tsars - Nicolas 1er - 01.jpg1825–1831Cesarz Rosji w latach 1825–1855; koronowany na króla polskiego 24 maja 1829 w Warszawie, zdetronizowany przez Sejm Królestwa Polskiego 25 stycznia 1831.

Królestwo Polskie (po powstaniu listopadowym) i ziemie zabrane

Cesarze Rosji nosili m.in. tytuł króla Polski po 1831 roku - aż do 1917 roku. Po likwidacji odrębności Królestwa Polskiego w 1831 koronacja na króla Polski odbywała się w Rosji przy okazji koronacji na cesarza imperium i podkreślała zależność od Rosji. Królestwo Polskie było autonomiczną częścią Rosji. Autonomię ciągle ograniczano szczególnie w 1874 roku, ale nigdy formalnie jej nie zniesiono i Królestwo miało odrębny system prawny.

WładcaPortret władcyDaty panowaniaInformacje dodatkoweDynastia
Mikołaj IAu service des Tsars - Nicolas 1er - 01.jpg1831-1855Cesarz Rosji 1825-1855Romanowowie
Aleksander IIAlexander II of Russia (Nikolay Lavrov 01).jpg1855-1881Cesarz Rosji 1855-1881
Aleksander IIIKramskoy Alexander III.jpg1881-1894Cesarz Rosji 1881-1894
Mikołaj IITsar nikolai.jpg1894-1917Cesarz Rosji 1894-1917.
Michał IIMihail II.jpg1917Domniemany cesarz Rosji. Nie przyjął tytułu cesarskiego, 16 marca 1917 r. abdykował na rzecz Rządu Tymczasowego.

Zabór pruski (od 1871 w składzie Rzeszy Niemieckiej)

Królowie Prus[1] władający polskimi ziemiami używali m.in. tytułów: wielkiego księcia poznańskiego (posiadało autonomię 1815-1848), a także księcia Wendów i Kaszub[4], pana na Lęborku i Bytowie.

WładcaPortret władcyDaty panowaniaInformacje dodatkoweDynastia
Fryderyk Wilhelm IIIFriedrich Wilhelm III of Prussia.PNG1815-1840Do 1831 reprezentowany przez księcia-namiestnika Antoniego Henryka Radziwiłła, król Prus 1797-1840Hohenzollernowie
Fryderyk Wilhelm IVFriedrichWilhelmIV.jpg1840-1861W 1849 ostatecznie zniósł autonomię Wielkiego Księstwa używając jednak nadal tytułu, podobnie jak jego następcy, król Prus 1840-1861
Wilhelm IWilhelm1.jpg1861-1888Za jego rządów polskie prowincje Prus formalnie uznano za część Rzeszy Niemieckiej. Król Prus 1861-1888, prezydent Związku Północnoniemieckiego 1866-1871, cesarz niemiecki 1871-1888
Fryderyk IIIFriedIII.jpg1888Król Prus 1888, cesarz niemiecki 1888
Wilhelm IIWilhelm II. (Deutsches Reich) im Couleur des Corps Borussia Bonn (farbig).jpg1888-1918Król Prus 1888-1918, cesarz niemiecki 1888-1918

Zabór austriacki

Cesarze austriaccy[2] władający ziemiami polskimi nosili tytuły: króla Galicji i Lodomerii, wielkiego księcia Krakowa[5] oraz księcia Oświęcimskiego i Zatorskiego

WładcaPortret władcyDaty panowaniaInformacje dodatkoweDynastia
Franciszek IFriedrich von Amerling 003.jpg1815-1835Cesarz Austrii, Król Węgier, Czech, Chorwacji, Lombardii i Wenecji etc. Prezydent Związku Niemieckiego.Habsburgowie-Lotaryńscy
Ferdynand IFrancesco Hayez 047.jpg1835-1848Cesarz Austrii, Król Węgier, Czech, Chorwacji, Lombardii i Wenecji etc. Prezydent Związku Niemieckiego.
Franciszek Józef IFranz Joseph, circa 1915.JPG1848-1916Cesarz Austrii, Król Węgier, Czech, Chorwacji etc. 1848-1916. Król Lombardii i Wenecji 1848-1866. Prezydent Związku Niemieckiego 1848-1866.
Karol IErzherzog Thronfolger Karl Franz Josef.jpg1916-1918Cesarz Austrii, Król Węgier, Czech i Chorwacji etc.

Zobacz też

Przypisy

  1. a b Jerzy Krasuski Historia Niemiec, Ossolineum, Wyd. I, ISBN 83-04-04422-6, Tablice genealogiczne - cz. VI Hohenzollernowie
  2. a b Stanisław Grodziski Franciszek Józef I, Ossolineum, Wyd. III, ISBN 83-04-01541-2, str. 192
  3. Jerzy Krasuski Historia Niemiec, Ossolineum, Wyd. I, ISBN 83-04-04422-6, Tablice genealogiczne - cz. V Wettinowie
  4. ta część tytulatury dotyczyła Pomorza Zachodniego, nie wchodzącego przed 1772 w skład państwa polsko-litewskiego
  5. Wielkie Księstwo Krakowskie utworzono po włączeniu Wolnego Miasta Krakowa w 1846 roku w skład zaboru austriackiego. Jednakże tytuł wielkiego księcia Krakowa został włączony do tytułu cesarskiego już 9 sierpnia 1806 roku. Zob.: Georges Frédéric de Martens: Supplement au recueil des principaux traités d’Alliance, de Paix, de Trêve, de Neutralité, de Commerce, de Limites, d’Echange etc. et de plusieurs autres actes servant a la connaissance des relations étrangères des Puissances et Etats de l’Europe. T. IV. Göttingen: Dieterich, 1808, s. 335–336.

Media użyte na tej stronie

Mihail II.jpg
Grand Duke Michael Alexandrovich of Russia, sometimes called Emperor Michael II
Franz Joseph, circa 1915.JPG
Photo of Franz Josef, Emperor of Austria (1830-1916)
FriedrichWilhelmIV.jpg

Friedrich Wilhelm IV of Prussia (19th century photograph)

en:ja:画像:Friedrich wilhelm4.jpg
Wilhelm1.jpg
Wilhelm I Hohenzollern Emperor of Germany
Au service des Tsars - Nicolas 1er - 01.jpg
détail d'un portrait représentant Nicolas 1er en grande tenue du régiment des gardes à cheval. Il arbore également le cordon et la plaque de Saint-André.
Wilhelm II. (Deutsches Reich) im Couleur des Corps Borussia Bonn (farbig).jpg
Kaiser Wilhelm II. als Alter Herr der Bonner Preußen (Corps Borussia Bonn)
Leopold II emperor.jpg
Abgebildete Personen: Kaiser Leopold II. Sohn des Franz I. Stephan Habsburg Österreich
Friedrich Zweite Alt.jpg
Frederick II (the Great), King of Prussia, aged 68
Kramskoy Alexander III.jpg
Portrait of Alexander III (1845-1894), the Russian Tsar, oil on canvas
FriedIII.jpg
Portrait of Emperor Friedrich III wearing a General`s Uniform with Decorations — Friedrich III (1831-1888) was the German Emperor and King of Prussia, ruling in 1888, the Year of Three Emperors, from March 9 until his death on June 15.
Rzeczpospolita Rozbiory.svg
Autor: Original: Halibutt
SVG: ElCet, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Partitions of the Polish-Lithuanian Commonwealth in 1772, 1793 and 1795.
Alexander I by S.Shchukin (1809, Tver).png
Тверь, Тверская областная картинная галерея