Władysław Bzowski

Władysław Roman Bzowski

Ladislaus Bzowski Janota von Bzowo

podpułkownik kawalerii
Data i miejsce urodzenia	7 kwietnia 1885 Lwów
Data i miejsce śmierci	kwiecień lub maj 1945 KL Leitmeritz (Litomierzyce)
Przebieg służby
Lata służby	1904–1929
Siły zbrojne	Armia Austro-Węgier Wojsko Polskie
Jednostki	Galicyjski Pułk Ułanów Nr 1 8 Pułk Ułanów
Stanowiska	dowódca pułku rejonowy inspektor koni
Odznaczenia

Władysław Roman Bzowski właśc. Władysław Roman Erazm Kazimierz Janota Bzowski (ur. 7 kwietnia 1885, we Lwowie, zm. kwiecień lub maj 1945 KL Leitmeritz (Litomierzyce)) – podpułkownik kawalerii Wojska Polskiego.

Życiorys

Na świat przyszedł w rodzinie Ambrożego Zygmunta Janoty Bzowskiego h. Ostoja (1842–1897) i Heleny z Dowbor-Muśnickich h. Przyjaciel (1862–1893). Pochodził ze starego rodu szlacheckiego Janotów Bzowskich h. Ostoja (mylnie Nowina)^[1], którego udokumentowane dzieje sięgały 1388 roku. Wujem Władysława Bzowskiego (bratem matki) był gen. Józef Dowbor-Muśnicki, zaś mężem siostry Teresy został płk. Jan Władysław Rozwadowski^[2][3].

18 sierpnia 1904 został mianowany porucznikiem w Galicyjskim Pułku Ułanów Nr 1. W 1910 ukończył dwuletnią Wyższą Szkołę Jazdy w Wiedniu. W 1912 uzyskał tytuł cesarskiego i królewskiego szambelana. W tym czasie był, przez pewien czas, adiutantem cesarzowej Austrii. W 1911 awansował na nadporucznika. W latach 1912–1913 wziął udział w mobilizacji sił zbrojnych Monarchii Austro-Węgierskiej, wprowadzonej w związku z wojną na Bałkanach. W czasie I wojny światowej służył w Galicyjskim Pułku Ułanów Nr 1. W 1914 i 1915 był dwukrotnie ranny. Na stopień rotmistrza został mianowany ze starszeństwem z 1 listopada 1915^[4]. W 1918 był wykładowcą w Technicznej Akademii Wojskowej w Mödling pod Wiedniem i Szkole Kadetów Kawalerii w Mährisch Weißkirchen (obecnie Hranice na Morawach).

25 września 1915 poślubił w Krakowie Marię Janinę z Kossaków, córkę malarza Wojciecha Kossaka. Małżeństwo nie było jednak udane i niebawem rozpadło się (kościelne unieważnienie małżeństwa nastąpiło 12 marca 1919)^[5].

16 sierpnia 1919 w katedrze wawelskiej zawarł związek małżeński z Heleną Jordan h. Trąby (Brzezina). Z tego związku urodził się syn Jerzy (1920–1994), który ożenił się z Elisabeth von Janota Bzowski, niemiecką malarką, graficzką i autorką znaczków pocztowych .

8 listopada 1918 został przyjęty do Wojska Polskiego w stopniu rotmistrza. Początkowo był dowódcą oddziału przybocznego przy szefie Sztabu Generalnego gen. Tadeuszu Rozwadowskim, a następnie dowódcą Szkoły Podchorążych Kawalerii w Starej Wsi pod Warszawą i instruktorem w Centralnej Szkole Jazdy w Grudziądzu.

Po zakończeniu wojen odegrał szczególną rolę w dziejach 8 pułku ułanów, którym dowodził od 23 sierpnia 1922 do 10 stycznia 1923 i ponownie od 1 lipca 1923 do marca 1928. Dowództwo to uzyskał dzięki poparciu generalnego inspektora kawalerii, gen. Tadeusza Rozwadowskiego. 6 listopada 1923, dowodzony przez niego oddział został użyty do zdławienia protestów robotników, a on sam został ciężko ranny. Wedle opinii kronikarza pułku, Kornela Krzeczunowicza, ustalił takie zasady szkolenia, które przetrwały pięcioletni okres jego dowodzenia, a pułkowi przyniosły niezbędną wewnętrzną spoistość. Następnie został przydzielony na stanowisko rejonowego inspektora koni w Lublinie^[6]. W listopadzie 1928 został zwolniony z zajmowanego stanowiska i oddany do dyspozycji dowódcy Okręgu Korpusu Nr II^[7]. Z dniem 28 lutego 1929 został przeniesiony w stan spoczynku^[8].

W 1938 był inspektorem hodowli koni w Związku Hodowców Koni przy Małopolskim Towarzystwie Rolniczym i Krakowskiej Izbie Rolniczej oraz kierownikiem stada Hebdów.

Po rozpoczęciu okupacji niemieckiej został dowódcą w Armii Krajowej w Małopolsce. W końcu września 1944 został aresztowany wraz z żoną przez Gestapo w Krakowie i wywieziony do hitlerowskiego obozu koncentracyjnego KL Gross Rosen.

Zmarł w kwietniu (?) albo w maju (?) 1945 w obozie Groß-Rosen (obecnie Rogoźnica) (?) albo w obozie Leitmeritz a. d. Elbe (obecnie Litomierzyce) (?)^[9].

Ordery i odznaczenia

• Złoty Krzyż Zasługi (dwukrotnie:1924^[10], 15 czerwca 1939^[11])
• Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921
• Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
• Krzyż Komandorski Orderu Korony Rumunii (Rumunia)^[12]
• Brązowy Medal Zasługi Wojskowej Signum Laudis z mieczami na wstążce Krzyża Zasługi Wojskowej (Austro-Węgry)^[13]
• Krzyż Wojskowy Karola (Austro-Węgry)^[13]
• Krzyż Jubileuszowy Wojskowy (Austro-Węgry)^[13]
• Krzyż Pamiątkowy Mobilizacji 1912–1913 (Austro-Węgry)^[13]

Przypisy

Bibliografia

• Ranglisten des kaiserlichen und königlichen Heeres 1918. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, 1918.
• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2019-02-09].
• Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
• Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
• Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
• Łącznik Rodzinny. Organ Związku Rodowego Janotów Bzowskich herbu Nowina, zeszyt 2, Warszawa, kwiecień 1938.
• Kornel Krzeczunowicz, Ułani księcia Józefa. Historia 8 Pułku Ułanów ks. Józefa Poniatowskiego 1784–1945, Londyn 1960, s. 225.
• Oficerowie – Polacy w byłej C i K Armii Austriackiej, oprac. Andrzej W. Hlawaty, „Przegląd Kawalerii i Broni Pancernej” 1964, nr 33, s. 20.