Władysław Dajewski

Władysław Dajewski

Data i miejsce urodzenia	4 czerwca 1891 Lwów
Data i miejsce śmierci	5 stycznia 1972 Kraków
Miejsce spoczynku	Cmentarz Rakowicki w Krakowie
Zawód, zajęcie	nauczyciel
Narodowość	polska
Edukacja	C. K. VIII Gimnazjum we Lwowie
Alma Mater	Uniwersytet Lwowski
Odznaczenia

Władysław Dajewski (ur. 4 czerwca 1891 we Lwowie, zm. 5 stycznia 1972 w Krakowie) – polski nauczyciel.

Kamienica przy ul. Henryka Sienkiewicza 2 w Sanoku

Życiorys

Urodził się 4 czerwca 1891 we Lwowie^[1][2]. W 1909 zdał egzamin dojrzałości w C. K. VIII Gimnazjum we Lwowie (w jego klasie byli Tadeusz Kuczyński, Zygmunt Manowarda)^[3][4]. Od 1910 do 1914 odbył studia polonistyczne na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Lwowskiego pod kierunkiem prof. Wilhelma Bruchnalskiego^[1]. Podczas studiów w 1910 był stypendystą Zakładu Narodowego im. Ossolińskich będąc praktykantem Biblioteki tegoż^[1] (wówczas stypendystą był także Juliusz Zaleski)^[5].

Po wybuchu I wojny światowej w 1914 znalazł się w Brnie, gdzie działał w redakcji dziennika „Galicyjskie Wiadomości”, stanowiącego pismo dla polskich uchodźców^[1]. Na przełomie 1916/1917 został wcielony do c. i k. armii^[1]. Wyreklamowany z jej szeregów przez Radę Szkolną Krajową w 1918 został przeniesiony ze Szkoły Realnej w Żywcu do C. K. Gimnazjum w Sanoku^[6], w którym rozpoczął pracę 1 lutego 1918^[1][7]. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w okresie II Rzeczypospolitej pozostawał nauczycielem w Państwowym Gimnazjum im. Królowej Zofii w Sanoku^[8]. Po wojennej zawierusze podjął się uporządkowania szkolnej biblioteki, która w 1928 stanowiła największy księgozbiór w powiecie sanockim^[9]. W szkole uczył języka polskiego, języka łacińskiego, propedeutyki filozofii, był zawiadowcą biblioteki nauczycielskiej i dla młodzieży^[10]. Od 20 marca do 31 maja 1923 przebywał na urlopie dla poratowania zdrowia^[11]. Z racji swoich wysokich manier i dbałości o wygląd zyskał wśród uczniów sanockiego gimnazjum przydomek arbiter elegantiarum^[12][13]. W sprawozdaniu szkolnym sanockiego gimnazjum z 1928 opublikował rozprawę naukową pt. Grzegorz z Sanoka^[14]. W Sanoku był założycielem i kierownikiem księgarni, otwartej w 1928 i działającej w kamienicy przy ul. Tadeusza Kościuszki^[1][15][16]. Ponadto w mieście prowadził odczyty, kierował biblioteką Towarzystwa „Kasyno”^[1]. 20 lipca 1929 otrzymał urlop całoroczny celem pełnienia funkcji kierownika Miejskiego Prywatnego Seminarium Nauczycielskiego Żeńskiego w Sanoku (Instytut Nauk Wychowawczych) i sprawował ją do 1930^{[1][17][18][19][20][21]}. W 1930 był członkiem państwowej komisji egzaminacyjnej dla Państwowego Gimnazjum w Brzozowie^[22]. 26 października 1919 został wybrany sekretarzem sanockiego koła Towarzystwa Nauczycieli Szkół Wyższych^[23]. 29 stycznia 1922 został wybrany zastępcą sekretarza sanockiego koła Towarzystwa Nauczycieli Szkół Średnich i Wyższych^[24]. Był członkiem sekcji tej organizacji w Sanoku do 1929, gdy zorganizował sekcję Związku Nauczycielstwa Polskiego w Sanoku, a następnie także sekcje nauczycieli szkół średnich ZNP w Brzozowie i Krośnie^[1][25]. Został prezesem powstałego 1 grudnia 1929 oddziału w Sanoku Związku Zawodowego Nauczycielstwa Polskich Szkół Średnich^[26]. W Sanoku zamieszkiwał w kamienicy przy ulicy Henryka Sienkiewicza 2^[13].

Rozporządzeniem z 5 czerwca 1930 minister wyznań religijnych i oświecenia publicznego Sławomir Czerwiński powierzył Władysławowi Dajewskiemu pełnienie obowiązków okręgowego wizytatora szkół w Kuratorium Okręgu Szkolnego Lwowskiego z dniem 1 sierpnia 1930^[27][28]. Jednocześnie w tym samym roku jako profesor szkolny został przeniesiony do Seminarium Nauczycielskiego Żeńskiego w Przemyślu^[29]. Pod koniec 1932 został członkiem Komisji Dyscyplinarnej dla Urzędników i Niższych Funkcjonariuszów Państwowych przy KOSL^[30][31]. Funkcję wizytatora pełnił do 21 lipca 1933^[1][19][32]. Jesienią 1933 został przeniesiony jako profesor do Państwowego Gimnazjum im. ks. Piotra Skargi w Rohatynie^[33], w którym sprawował stanowisko dyrektora do 1937^[1], gdy został przeniesiony na równorzędne stanowisko dyrektora VI Państwowego Gimnazjum im. Stanisława Staszica we Lwowie, po czym dekretem z 31 sierpnia 1937 powierzono mu pełnienie obowiązków kuratora szkół w KOSL^[34]. Funkcję wizytatora KOSL pełnił do 1939^[1][35]. Publikował w Dzienniku Urzędowym Kuratorium Okręgu Szkolnego Lwowskiego^[36] i był redaktorem tego periodyku^[1].

Po wybuchu II wojny światowej na przełomie 1939/1940 był nauczycielem w sowieckiej szkole we Lwowie^[1]. Później był zatrudniony w firmie Gallikol do 1944^[1]. Na przełomie 1944/1945 zaangażował się w tajne nauczanie w Grabnie^[1]. Po wojnie w okresie PRL był nauczycielem w liceach ogólnokształcących w Krakowie, pełniąc także stanowisko dyrektora^[1]. Od 1946 do 1951 uczył języka polskiego w II Liceum Ogólnokształcącym im. Króla Jana III Sobieskiego w Krakowie^[37]. W latach 50. pracował w X Liceum Ogólnokształcącym im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie^[1]. Zamieszkiwał wówczas przy ulicy Pędzichów 11 w Krakowie^[38].

Za działalność w Polskim Czerwonym Krzyżu został odznaczony odznaką honorową PCK i otrzymał dyplom^[1]. Był żonaty^[2] ze Stanisławą (zm. 1986)^[39].

Zmarł 5 stycznia 1972 w Krakowie po długiej i ciężkiej chorobie^[4][2][40]. Został pochowany na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie 8 stycznia 1972^[2][4] (kwatera XIIA, rząd północny, miejsce 22)^[40].

Publikacje

• Tablice Ludoznawcze (1933/1937, współautor: Seweryn)^[1]
• Stroje ludowe. Budownictwo ludowe. Praca ludu^[41]
• Śladami wielkich mówców. Z teorii i praktyki wygłaszania przemówień (1970)^[42]

Przypisy

Bibliografia

• Władysław Dajewski: Ze wspomnień polonisty. W: Księga pamiątkowa Gimnazjum Męskiego w Sanoku 1888–1958. Kraków: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1958, s. 271–276.