Władysław Jan Jasiński

Władysław Jan Jasiński
Data i miejsce urodzenia	18 sierpnia 1909 Sadkowa Góra
Data i miejsce śmierci	9 stycznia 1943 Trzcianka
Zawód, zajęcie	nauczyciel polski, instruktor harcerski
Odznaczenia

Władysław Jan Jasiński, ps. Jędruś, Kmitas (ur. 18 sierpnia 1909 w Sadkowej Górze koło Borowej, zm. 9 stycznia 1943 w Trzciance koło Osieka) – nauczyciel polski, instruktor harcerski, dowódca grupy dywersyjno-bojowej „Jędrusie” w czasie II wojny światowej.

Życiorys

Był synem Piotra (nauczyciela) i Marii z Halardzińskich^[1]. Uczęszczał do gimnazjum w Mielcu^[1], gdzie zdał maturę w 1929 roku. Od czasów gimnazjalnych działał w harcerstwie. Po maturze pracował jako nauczyciel w Albinówce na Wileńszczyźnie, następnie podjął studia – początkowo historyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim, potem prawnicze na Uniwersytecie Warszawskim. Dyplom magistra praw uzyskał w 1938 roku. W czasie studiów uprawiał wioślarstwo w ramach Akademickiego Związku Sportowego, został również działaczem Związku Młodej Polski, organizacji młodzieżowej Obozu Zjednoczenia Narodowego. W 1938 roku został nauczycielem gimnazjum w Tarnobrzegu^[1]. Był jednocześnie komendantem Związku Młodej Polski na terenie Centralnego Okręgu Przemysłowego^[1].

Po wybuchu II wojny światowej brał udział w obronie Tarnobrzega^[1], następnie włączył się w działalność konspiracyjną. Prawdopodobnie już wiosną 1939 roku ukończył specjalny kurs działań dywersyjnych na wypadek wojny. Stworzył młodzieżową Polską Organizację Powstańczą, zrzeszającą uczniów gimnazjum, harcerzy, członków Związku Młodej Polski, a także działaczy wiejskich. Od grudnia 1939 roku wydawał konspiracyjne pismo „Wiadomości Radiowe”^[1], wydawane następnie jako tygodnik pod tytułem „Odwet”. Nazwą „Odwet” zaczęła się również posługiwać organizacja kierowana przez Jasińskiego (od 10.03.1940)^[1].

W marcu 1941 roku organizacja została wykryta i rozbita przez Niemców. Jasiński uniknął aresztowania i przeniósł działalność na Sandomierszczyznę^[1], gdzie w kwietniu 1941 roku powołał do życia grupę bojowo-dywersyjną. Od pseudonimu dowódcy przyjęła ona nazwę „Jędrusie”^[1]; nazwa ta stanowiła przez pewien czas synonim żołnierzy ruchu oporu w centralnej Polsce bez względu na przynależność organizacyjną. Grupa Jasińskiego dokonała wielu akcji, m.in. zajmując niemieckie transporty i magazyny żywności w Mielcu^[1]. Wykonywała także wyroki śmierci na konfidentach^[1].

Władysław Jasiński zginął w walce z Niemcami w styczniu 1943 roku w Trzciance^[1], zdradzony przez mieszkańca wsi Tursko Wielkie. Wraz z nim polegli dwaj członkowie jego grupy, Marian Gorycki (pseud. Polikier) i Antoni Toś (pseud. Antek). Został pochowany w zbiorowej mogile „Jędrusiów” w Sulisławicach (powiat Sandomierz). Grupa kontynuowała działalność partyzancką pod dowództwem zastępcy Jasińskiego, Józefa Wiącka (pseud. Sowa), a w październiku 1943 roku została włączona do Armii Krajowej.

Upamiętnienie i awanse

Został pośmiertnie awansowany do stopnia podporucznika czasu wojny (11 listopada 1943) i odznaczony Orderem Virtuti Militari V klasy (2 października 1944)^[1]. W Tarnobrzegu został uhonorowany pomnikiem (wraz ze swoim oddziałem). Jego imię noszą ulice w Tarnobrzegu i Mielcu^[1].

Życie prywatne

Od 1936 był żonaty ze Stefanią z Antoszów (1906–1983), mieli syna Andrzeja (ur. 1936, inżyniera chemika)^[1].

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari – pośmiertnie^[1]

Przypisy

Bibliografia

• Eugeniusz Dąbrowski, Piotr Sierant, Władysław Jasiński, w: Polski Słownik Biograficzny, tom XI, 1964-1965
• Bogusław Polak (red.): Konspiracja 1939–1945, część 1 (redakcja naukowa Bogusław Polak, autor Bogusław Szwedo). T. V. Koszalin: Wydaw. Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1999. ISBN 83-87424-98-6.