Władysław Kozłowski (konstruktor lotniczy)

Władysław Aleksander Kozłowski

porucznik pilot
Data i miejsce urodzenia	8 września 1907 Łosice
Data i miejsce śmierci	14 marca 1942 Bramcote
Przebieg służby
Siły zbrojne	Wojsko Polskie Polskie Siły Zbrojne
Formacja	Lotnictwo Wojska Polskiego RAF
Jednostki	3 pułk lotniczy
Główne wojny i bitwy	II wojna światowa
Odznaczenia

Władysław Kozłowski (z lewej) i Ludwik Antonowicz (z prawej) przy samolocie WK-3

Samolot WK-1 Jutrzenka

Władysław Aleksander Kozłowski (ur. 8 września 1907 w Łosicach zm. 14 marca 1942 w Bramcote) – polski inżynier, konstruktor lotniczy, porucznik pilot Wojska Polskiego i Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii.

Życiorys

Syn Mieczysława i Stefanii z domu Mystkowskiej. W 1916 roku wyjechał z rodzicami do Kalisza, gdzie uczęszczał do szkoły powszechnej oraz do Państwowego Gimnazjum im. Tadeusza Kościuszki. Działał w drużynie harcerskiej, spółdzielni uczniowskiej, w 1926 roku założył z kolegami Szkolne Koło Lotnicze oraz modelarnię lotniczą^[1].

Na przełomie 1925 i 1926 roku zaprojektował swój pierwszy samolot sportowy WK-1 Jutrzenka, który zamierzał zaprezentować na I Konkursie Awionetek^[2]. Budowę prototypu zakończył, przy wsparciu brata i kolegów, w 1927 r. Aby uzyskać dofinansowanie Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej na zakup silnika do swego samolotu przemianował swoje Koło Lotnicze na Koło LOPP. Samolot WK-1 został oblatany 18 września 1927 roku przez Stefana Czyżewskiego i wykazał się bardzo dobrymi właściwościami pilotażowymi. Stefan Czyżewski zajął na nim III miejsce w konkursie awionetek^[3]. Konstrukcja została dostrzeżona, miesięcznik Lotnik Polski umieścił jej zdjęcie na okładce, a fotografię konstruktora wewnątrz numeru z października 1927 r.^[4] Władysław Kozłowski rozpoczął prace nad następną konstrukcją oznaczoną WK-2, ale prace nad nią zostały zarzucone.

W 1927 roku zdał egzamin maturalny i rozpoczął naukę na Wydziale Mechanicznym Politechniki Warszawskiej. Równolegle pracował jako pomocnik konstruktora i obliczeniowca w Centralnych Warsztatach Lotniczych w Warszawie oraz działał w Akademickim Aeroklubie Warszawskim^[1].

W 1929 roku opracował wstępny projekt samolotu, który wzbudził zainteresowanie dyrekcji Państwowych Zakładów Lotniczych. Projekt został zmodyfikowany pod kątem wymagań LOPP i otrzymał nazwę PZL-5. Samolot został oblatany w maju 1930 r. przez Bolesław Orlińskiego. Samolot okazał się udany i już w 1930 roku dwa egzemplarze serii przedprodukcyjnej wystartowały w Międzynarodowym Turnieju Lotniczym (Challenge)^[5][6], gdzie jeden zajął 33. miejsce (drugi nie ukończył zawodów). W późniejszych latach PZL-5 wielokrotnie startował z powodzeniem w krajowych zawodach lotniczych.

W 1930 roku ukończył studia i został powołany do odbycia służby wojskowej. Ukończył Szkołę Podchorążych Rezerwy Piechoty oraz odbył kurs pilotażu w 3. pułku lotniczym w Poznaniu^[2]. Następnie powrócił do pracy w PZL, gdzie awansował na stanowisko konstruktora. W 1932 roku opracował ulepszoną wersję PZL-5 oznaczoną PZL-5 bis. Była to konstrukcja opracowana w ramach konkursu ogłoszonego przez wojsko na samolot szkolny. Powstał jego prototyp ale wojsko ostatecznie wybrało do użytku RWD-8^[7]. W 1932 roku pracował, przy pomocy Ludwika Antonowicza, nad kolejną własną konstrukcją – WK-3^[2]. Samolot został oblatany 28 czerwca 1933 roku przez Ignacego Giedgowda^[8], ale nie wszedł do produkcji. Jedyny egzemplarz został zakupiony przez Aeroklub Łódzki, gdzie był używany do szkolenia podstawowego^[1].

Na stopień podporucznika został mianowany ze starszeństwem z 1 stycznia 1933 i 76. lokatą w korpusie oficerów aeronutyki. Posiadał przydział w rezerwie do 1 pułku lotniczego w Warszawie^[9]. Na stopień porucznika został mianowany ze starszeństwem z 1 stycznia 1938 i 10. lokatą w korpusie oficerów lotnictwa^[10].

W 1936 roku, za pieniądze uzyskane ze sprzedaży WK-3, założył Warszawskie Lotniczo-Żeglarskie Warsztaty^[2]. Tam, wspólnie z inż. Mieczysławem Plucińskim, zajmował się projektowaniem i produkcją żaglówek. Warsztaty działały do 1938 roku, następnie Władysław Kozłowski powrócił do pracy w PZL. Był członkiem zespołu projektowego P.11g Kobuz, w marcu 1939 roku objął stanowisko kierownika montażu Wytwórni Płatowców nr 2 w Mielcu-Cyrance^[11].

Po wybuchu II wojny światowej pozostał w Mielcu, dopiero w styczniu 1940 roku udało mu się przedostać do Francji. Otrzymał przydział do bazy Lyon Bron, gdzie szkolił się na samolotach francuskich. Po klęsce Francji przedostał się do Wielkiej Brytanii^[1].

W RAF otrzymał numer służbowy P-0925^[12] i został przydzielony do Biura Instrukcji i Tłumaczeń w Centrum Sił Powietrznych w Blackpool. Odbył szkolenie lotnicze na samolocie Avro 621 Tutor, został skierowany na dalsze przeszkolenie do 15 Elementary Flying Trainnig School. Po jego ukończeniu trafił do 3 Service Flying Trainng School, skąd na początku 1942 roku zostaje przeniesiony do 18 Operational Trainnig Unit w Bramcote^[1]. 14 marca 1942 roku zginął podczas nocnego lotu treningowego na samolocie Vickers Wellington Mk IC. Razem z nim zginęli kpr. Hipp, plut. Stengierski oraz brytyjski pilot P/O David M. Jones, natomiast katastrofę przeżył radiotelegrafista ppor. Zenon Luba^[11].

W życiu prywatnym był żonaty z Ireną z Floręckich, w 1938 r. urodził się ich syn^[1].

Działalność sportowa

Był członkiem Aeroklubu Warszawskiego, w 1928 r. uzyskał uprawnienia pilota samolotowego^[1]. W latach 1931–1932 sprawował funkcję sekretarza zarządu Aeroklubu Warszawskiego. W dniach 23–28 września 1936 roku, wspólnie z Bolesławem Kocjanem, startował w VI Krajowym Lotniczym Konkursie Turystycznym, gdzie w kategorii juniorów zajął VI miejsce na 20 sklasyfikowanych załóg^[13].

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (11 listopada 1937)^[14]
• Medal Lotniczy
• Srebrny Krzyż Zasługi
• Srebrna Odznaka Honorowa L.O.P.P. II stopnia

Przypisy

Bibliografia

• Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, 1934.
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935–1939. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego, 2004. ISBN 978-83-7188-691-1.