Władysław Langner

Władysław Aleksander Langner

generał brygady
Data i miejsce urodzenia	18 czerwca 1896 Jaworów, Austro-Węgry
Data i miejsce śmierci	28 września 1972 Newcastle upon Tyne, Wielka Brytania
Przebieg służby
Lata służby	1914–1947
Siły zbrojne	Armia Austro-Węgier Wojsko Polskie
Jednostki	57 Pułk Piechoty 5 Pułk Piechoty Legionów 167 Pułk Piechoty 75 Pułk Piechoty 40 Pułk Piechoty 12 Dywizja Piechoty Ministerstwo Spraw Wojskowych Dowództwo Okręgu Korpusu Nr IV Dowództwo Okręgu Korpusu Nr VI 3 Brygada Kadrowa Strzelców Brygada Szkolna Wojskowy Trybunał Orzekający Sztab Inspektora Wyszkolenia Wojska
Stanowiska	zastępca dowódcy pułku dowódca batalionu piechoty dowódca pułku piechoty dowódca piechoty dywizyjnej szef biura zastępca II wiceministra dowódca okręgu korpusu dowódca brygady piechoty dowódca brygady szkolnej
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa wojna polsko-bolszewicka II wojna światowa kampania wrześniowa
Odznaczenia

Władysław Aleksander Langner, ps. „Złom” (ur. 18 czerwca 1896 w Jaworowie, zm. 28 września 1972 w Newcastle upon Tyne) – generał brygady Wojska Polskiego, w 1964 mianowany przez Prezydenta RP na uchodźstwie generałem dywizji.

Życiorys

Urodził się 18 czerwca 1896 w Jaworowie, ówczesnym mieście powiatowym Królestwa Galicji i Lodomerii, w rodzinie Gustawa (1859–1931), c. k. starszego komisarza skarbowego w Tarnowie^[1]) i Malwiny z domu Bar (1871–1953)^[2][3][4][5]. Był młodszym bratem Mieczysława (1893–1920), dowódcy 11. kompanii 48 pp, pośmiertnie mianowanego kapitanem i odznaczonego Krzyżem Niepodległości^{[6][7][8][9][10]}.

Działał w Organizacji Młodzieży Niepodległościowej „Zarzewie” i Drużynach Strzeleckich, ukończył szkołę podoficerską. W 1914 ukończył VII klasę w C. K. Gimnazjum w Tarnowie^[11]. W sierpniu 1914 wstąpił do Legionów Polskich, w październiku 1914 dowodził plutonem i kompanią w 1 pułku piechoty Legionów Polskich. Awansował kolejno na: chorążego – 5 marca 1915, podporucznika – 2 lipca 1915 i porucznika – 1 listopada 1916^[12]. W roku szkolnym 1915/1916 zdał maturę wojenną w C. K. Gimnazjum w Nowym Targu^[13][5].

W 1917, po kryzysie przysięgowym wcielony został do armii austro-węgierskiej i służył na froncie włoskim. W 1916 złożył egzamin dojrzałości uprzedni (wojenny) w gimnazjum w Nowym Targu^[14].

Od listopada 1918 w Wojsku Polskim na stanowisku zastępcy dowódcy 57 pułku piechoty Ziemi Tarnowskiej. Następnie dowodził batalionem w 5 pułku piechoty Legionów (do kwietnia 1919), pełnił obowiązki dowódcy 1 pułku piechoty Legionów oraz od czerwca 1919 dowodził batalionem w tym pułku^[15]. W czerwcu 1920 objął dowództwo 167 pułku piechoty. 11 czerwca 1920 został zatwierdzony z dniem 1 kwietnia 1920 roku w stopniu podpułkownika, w piechocie, w grupie oficerów byłych Legionów Polskich^[16]. W 1921 dowodzony przez niego oddział został przemianowany na 75 pułk piechoty. W trzeciej dekadzie czerwca 1922 na czele pułku wkroczył do południowo-wschodniej części Górnego Śląska, która został przyłączona do Polski.

9 marca 1923 został przeniesiony do 40 pułku piechoty we Lwowie na stanowisko dowódcy pułku^[17][18]. 6 września 1924 odebrał z rąk Prezydenta RP Stanisława Wojciechowskiego chorągiew pułku^[19]. 1 grudnia 1924 został mianowany pułkownikiem ze starszeństwem z 15 sierpnia 1924 i 38. lokatą w korpusie oficerów piechoty^[20]. 31 marca 1927 został mianowany dowódcą piechoty dywizyjnej 12 Dywizji Piechoty w Tarnopolu^[21]. Od 1928 do 1929 był prezesem klubu piłki nożnej Kresy Tarnopol. W listopadzie 1928 został szefem Biura Ogólno Administracyjnego Ministerstwa Spraw Wojskowych w Warszawie. 23 czerwca 1931 został mianowany zastępcą II wiceministra spraw wojskowych i szefa Administracji Armii^[22]. 21 grudnia 1932 Prezydent RP Ignacy Mościcki nadał mu stopień generała brygady ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1933 i 3. lokatą w korpusie generałów^[23].

28 sierpnia 1934 został mianowany dowódcą Okręgu Korpusu Nr IV w Łodzi^[24]. Obowiązki dowódcy objął 3 września 1934 i wykonywał do 4 lutego 1938, po czym objął dowództwo Okręgu Korpusu Nr VI we Lwowie^[25].

W czasie kampanii wrześniowej 1939 dowodził obroną Lwowa. Bronił miasta przed siłami niemieckimi dziesięć dni (12–22 września), dysponując ponad 20 batalionami piechoty, 65 armatami polowymi oraz 18 działami przeciwlotniczymi. Ochotniczo w obronie miasta udział brali także studenci, robotnicy i harcerze. Z harcerstwem Langner był szczególnie związany jako wieloletni przewodniczący Okręgu Lwowskiego Związku Harcerstwa Polskiego. 22 września 1939 Langner, chcąc uniknąć zniszczenia Lwowa i zagłady mieszkańców, wydał rozkaz złożenia broni i wyjścia z miasta, kapitulując przed Armią Czerwoną. Po podpisaniu dokumentu kapitulacji, Langner miał powiedzieć: „Z Niemcami prowadzimy wojnę. Miasto biło się z nimi przez 10 dni. Oni, Germanie, wrogowie całej Słowiańszczyzny. Wy jesteście Słowianie...".

Od 22 września do listopada 1939 w związku z procedurą kapitulacyjną przebywał w Moskwie^[26]. 20 listopada 1939 przez Czeremosz przedostał się do Rumunii, internowany w obozie w Băile Herculane^[27], stamtąd zaś do Francji, gdzie pozostawał w dyspozycji Naczelnego Wodza. Od października 1940 przebywał w Wielkiej Brytanii. Był dowódcą 3 Brygady Kadrowej Strzelców, Odcinka Obrony „Angus” i od sierpnia 1941 Brygady Szkolnej oraz członkiem Wojskowego Trybunału Orzekającego. Od sierpnia 1943 pełnił służbę w Sztabie Inspektora Wyszkolenia Wojska. Od listopada 1945 pozostawał w dyspozycji szefa Sztabu Głównego w Londynie^[28]. Po demobilizacji prowadził gospodarstwo rolne w Walii. Prezydent RP August Zaleski mianował go generałem dywizji ze starszeństwem z 11 listopada 1964 w korpusie generałów^[28][29].

Generał uchodził za wielkiego służbistę i pedanta. W pamięci generała Stanisława Maczka zapisał się jako „znany abstynent i «pies» na oficerów nadużywających alkoholu”^[30].

Zmarł 28 września 1972 w Newcastle upon Tyne i został pochowany na tamtejszym cmentarzu All Saints^[31]. Był żonaty z Zofią z Szymańskich^[32].

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Złoty Orderu Wojennego Virtuti Militari^[28]
• Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari nr 2711^[33]
• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (11 listopada 1936)^[34][35]
• Krzyż Niepodległości (20 stycznia 1931)^[36]
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (10 listopada 1927)^[37]
• Krzyż Walecznych czterokrotnie^[33]
• Złoty Krzyż Zasługi (10 listopada 1928)^[38][39]
• Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918-1921^[5]
• Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości^[5]
• Odznaka „Znak Pancerny” (honorowo 11 listopada 1933)^[40]
• Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Świętego Sawy (Jugosławia, 10 lipca 1933)^[41]
• Krzyż Komandorski Orderu Korony Włoch (Włochy, 10 lipca 1933)^[41]
• Krzyż Komandorski Orderu Lwa Białego (Czechosłowacja)^[5]
• Order Pogromcy Niedźwiedzia III klasy (Łotwa, 1922)^[42]
• Medal 10 Rocznicy Wojny Niepodległościowej (Łotwa, 1929)^[43]

Upamiętnienie

Jego imieniem w 1998 nazwano ulicę w Tarnowie^[44].

Przypisy

Bibliografia

• Lista starszeństwa oficerów Legionów Polskich w dniu oddania Legionów Polskich Wojsku Polskiemu (12 kwietnia 1917). Komenda Legionów Polskich, 1917.
• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2021-01-07].
• Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
• Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
• Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
• Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
• Wacław Berka: O polski czyn zbrojny na Wschodzie 1914-1918. Warszawa: nakładem Komitetu Obywatelskiego Obchodu Dziesiątej Rocznicy Powstania Polskiej Ligi Wojennej Walki Czynnej, 1925.
• Władysław Jagiełłowicz: Zarys historii wojennej 40-go Pułku Strzelców Lwowskich. Warszawa: Zakłady Graficzne „Polska Zjednoczona”, 1928, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
• Lista strat Wojska Polskiego. Polegli i zmarli w wojnach 1918-1920. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1934.
• Stanisław Łoza: Czy wiesz kto to jest?. Warszawa: Główna Księgarnia Wojskowa, 1938.
• Stefan Dembiński: Lista oficerów Polskich Sił Zbrojnych na uchodźstwie według awansów dokonanych zarządzeniami Prezydenta Rzeczypospolitej, z uwzględnieniem rodzajów broni i służb. W: Dziennik Ustaw RP na Uchodźstwie [on-line]. 1969-06-30. [dostęp 2016-11-29].
• Zbigniew Mierzwiński: Generałowie II Rzeczypospolitej. Warszawa: Wydawnictwo Polonia, 1990. ISBN 83-7021-096-1.
• Waldemar Strzałkowski: Życiorysy dowódców jednostek polskich w wojnie obronnej 1939 r.. W: Tadeusz Jurga: Obrona Polski 1939. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1990. ISBN 83-211-1096-7.
• Tadeusz Kryska-Karski, Stanisław Żurakowski: Generałowie Polski niepodległej. Warszawa: Editions Spotkania, 1991.
• Piotr Stawecki: Słownik biograficzny generałów Wojska Polskiego 1918–1939. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1994. ISBN 83-11-08262-6.
• Witold Jarno: Okręg Korpusu Wojska Polskiego nr IV Łódź 1918–1939. Łódź: Wydawnictwo „Ibidem”, 2001. ISBN 83-88679-10-4.