Władysław Mniszek-Tchorznicki

Kazimierz Mniszek-Tchorznicki
Data urodzenia

ok. 1794

Data śmierci

28 marca 1862

Narodowość

polska

Rodzice

Walenty, Rozalia

Małżeństwo

Honorata (I), Filipina (I)

Dzieci

Kazimierz, Maksymilian, Anna

Władysław Mniszek-Tchorznicki
podpułkownik
Data urodzenia

1794

Data śmierci

28 marca 1862

Przebieg służby
Siły zbrojne

Armia Księstwa Warszawskiego,
Wojsko Polskie Królestwa Kongresowego,
Gwardia Narodowa,
Legion Polski na Węgrzech

Jednostki

Konna Chorągiew Przewodnich,
12 Pułk Ułanów,
2 Pułk Ułanów Królestwa Kongresowego,
2 Pułk Ułanów

Główne wojny i bitwy

Inwazja na Rosję,
powstanie listopadowe,
Wiosna Ludów (powstanie węgierskie)

Odznaczenia
Kawaler Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja)

Władysław Mniszek-Tchorznicki herbu Jelita (ur. ok. 1794, zm. 28 marca 1862) – polski oficer, powstaniec listopadowy.

Rysunek Jana Gniewosza przedstawiający toast wzniesiony w 1848 w Dąbrówce z okazji wyboru Władysława Tchorznickiego na kapitana Gwardii Narodowej[1]

Życiorys

Urodził się pod koniec XVIII wieku[2] (prawdopodobnie ok. 1794 w Samborze bądź w Sanoku[3]). Był synem Walentego Mniszek-Tchorznickiego herbu Jelita i Rozalii z domu Rudnickiej herbu Lis[2][3]. Jego rodzeństwem byli: Bogusław, Władysław, Marian, Maria (po mężu Batowska, zm. 1853), Zuzanna[2]. Jego pierwszą żoną została Honorata z domu Ufniarska herbu Jastrzębiec, a ich synami byli Kazimierz (1829–1911, ziemianin, oficer) i Maksymilian[2]. Drugą żoną została hrabina Filipina Butler-Clonebough, z którą miał córkę Annę[2].

Został żołnierzem armii Księstwa Warszawskiego. Od 1809 służył w Konnej Chorągwi Przewodnich (Gidów)[2]. Od lata 1809 służył w 12 pułku ułanów na obszarze Podola[2][3]. W tym roku otrzymał awans na podporucznika[2][3]. Pełnił funkcję instruktora[3]. Brał udział w Inwazji Napoleona na Rosję w 1812[2]. Brał udział w bitwach pod Romanowem, Smoleńskiem, Borodino, Czerykowem, Tarutinem i nad Berezyną.

W 1813 został wzięty do niewoli austriackiej pod Znojmem[3]. W 1815 wskutek niestawiennictwa do weryfikacji został skreślony z listy oficerów Wojska Królestwa Polskiego przez władze rosyjskie[2]. W 1831 roku uczestniczył w schyłkowym okresie powstaniu listopadowym[2], biorąc udział w bitwie pod Chwałkowicami w szeregach 2 pułku ułanów II Korpusu gen. Girolamo Ramorino[3].

Podczas Wiosny Ludów na obszarze Galicji w 1848 był dowódcą Gwardii Narodowej w Samborze od kwietnia do listopada 1848, mianowany wówczas podpułkownikiem[2][3]. W tym czasie jako podpułkownik kawalerii był organizatorem i został dowódcą 2 pułku ułanów (określani jako „ułani biali”) w składzie Legionów Polskich na Węgrzech, biorącego udział w powstaniu węgierskim na przełomie 1848/1849 i walczącego w kilkunastu bitwa i potyczkach[4][2][3]. 11 grudnia 1848 szwadron 2 pułku ułanów (84 spieszonych ochotników polskich) pod dowództwem ppłk. Tchorznickiego, wspartych 42. batalionem honwedów, powstrzymał pościg austriackiego korpusu feldmarszałka Franza von Schlika po porażce Węgrów w bitwie pod Koszycami)[5]. Ponadto uczestniczył w bitwie pod Tarczal 22 stycznia 1849[2]. Jego adiutantem był Jan Aleksander Fredro[6]. Po stłumieniu powstania udał się na emigrację do Paryża[2].

Został członkiem Stanów Galicyjskich[2]. Był właścicielem dóbr ziemskich Leśniowice i Polanka[2].

Zmarł 28 marca 1862[2].

Odznaczenia

Przypisy

  1. ↑ Według Stefana Stefańskiego był to Jan Tchorznicki. Stefan Stefański. Pan Stefański opowiada. Rok 1848 w Sanoku. „Tygodnik Sanocki”. Nr 3 (115), s. 6, 21 stycznia 1994. 
  2. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t Władysław Mniszek-Tchorznicki. tchorznicki.com. [dostęp 2016-09-12].
  3. ↑ a b c d e f g h i j k Waldemar Ireneusz Oszczęda: Ułani Tchórznickiego i ich udział w kampanii węgierskiej 1848–1849. opoczno-top.pl. [dostęp 2016-09-13].
  4. ↑ Józef Wysocki: Pamiętnik Jenerała Wysockiego dowódzcy legionu polskiego na Węgrzech z czasu kampanii węgierskiej w roku 1848 i 1849. Poznań: J. K. Żupański, 1850, s. 139.
  5. ↑ 11 grudnia 1848. Bitwa pod Koszycami. Muzeum Wojska Polskiego. [dostęp 2016-09-13].
  6. ↑ Pamiętnik Jenerała Wysockiego, dowódcy Legionu Polskiego na Węgrzech, Kraków, 1888
  7. ↑ Józef Wysocki, Pamiętnik dowódcy Legionu Polskiego na Węgrzech z czasów kampanii węgierskiej, Kraków 1888, s. 131-145.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Gutsbesitzern von Sanok (Galizien) 1848.jpg
Rysunek Jana Nepomucena Gniewosza (1827-1892) z ok. 1860 roku upamiętniający Wiosnę Ludów w Galicji. Rysunek upamiętnia wybór Władysława Tchórznickiego (zm. 1862) na kapitana Gwardii Narodowej i toast wzniesiony z tej okazji przez zebranych w majątku właścicieli ziemskich Tchorznickich w Dąbrówce koło Sanoka. Na rysunku widoczni są Teofil Ostaszewski, w środku naczelnik obwodu sanockiego Ernest Uherek ściskający dłoń Konstantego Bobowskiego z Orelca (obaj trzymają kielich), komisarz obwodowy dr Carl Seelig (także w czapce), Władysław Dydyński, Tchorznicki, Henryk Kieszkowski z Bażanówki (dzierżawca, syn właściciela ziemskiego, stoi pierwszy z lewej jako jedyny ubrany w strój szlachecki, a nie frak jak reszta), Szczerbicki (aptekarz sanocki). Zrdło: Stefan Stefański: Pan Stefański opowiada. Rok 1848 w Sanoku. „Tygodnik Sanocki”. Nr 3 (115), s. 6, 21 stycznia 1994.