Władysław Olewiński

Władysław Olewiński (ros. Владислав Иванович Олевинский, ur. 3 stycznia 1832 w Żytomierzu, zm. 9 stycznia 1862 w Heidelbergu) – polski lekarz, chemik, przyjaciel Dmitrija Mendelejewa.

Życiorys

Syn lekarza Jana Olewińskiego i Józefy z Burakińskich. Po ukończeniu w 1850 roku, ze złotym medalem, gimnazjum w Żytomierzu, podjął studia medyczne na Uniwersytecie św. Włodzimierza w Kijowie. 31 stycznia 1854 roku uzyskał cum eximia laude stopień lekarza. Mimo dobrych wyników w nauce, jako Polak nie otrzymał propozycji pozostania na uczelni – został natomiast skierowany do pracy w rosyjskiej flocie morskiej. Był w tym czasie ordynatorem Nikołajewskiego Szpitala Morskiego; za zasługi poczynione podczas wojny krymskiej odznaczono go brązowym medalem na „andriejewskiej" wstędze i nagrodzono roczną pensją. W kwietniu 1859 roku został delegowany na dwuletnią podróż naukową za granicę, później wydłużoną o kolejny rok. Olewiński zdecydował się uzupełniać studia w zakresie chemii na Uniwersytecie w Heidelbergu. Tam zaprzyjaźnił się z Mendelejewem, Aleksandrem Borodinem, Aleksandrem Butlerowem i innymi młodymi rosyjskimi uczonymi; polscy studenci uznali, że stroni od nich, i bojkotowali go.

Olewiński popełnił samobójstwo przez otrucie cyjankiem potasu. Pozostawił jedynie wiadomość, że przyczyną samobójstwa był strach przed władzą; przed śmiercią spalił swój dziennik laboratoryjny, pamiętnik i korespondencję. Sugerowano również, że przyczyną mogła być nieszczęśliwa miłość, konflikt z Mendelejewem i, przede wszystkim, ostracyzm ze strony Polaków. Został pochowany na katolickim cmentarzu w Heidelbergu 11 stycznia.

W Heidelbergu pracował w laboratorium Emila Erlenmeyera i Roberta Bunsena. W Paryżu kontynuował prace w Wyższej Szkole Medycznej pod kierunkiem Charlesa Adolphe′a Wurtza. W Paryżu wydał rozprawę, w której przedstawił teorię „atomowości” lub „atomiczności” pierwiastków. Na podstawie badań doświadczalnych, głównie reakcji dehydratacji i dehydrogenacji, próbował określić „granice związków organicznych”. Z korespondencji Mendelejewa i Olewińskiego wiadomo, że ten pierwszy miał pretensje o pierwszeństwo pojęcia teorii granic.

Prace

Bibliografia