Władysław Ostrowski (chirurg)

Władysław Ostrowski
Data i miejsce urodzenia

29 lipca 1897
Warszawa

Data i miejsce śmierci

23 marca 1949
Kraków

Profesor nauk medycznych
Specjalność: chirurgia (torakochirurgia)
Alma Mater

Uniwersytet Moskiewski,
Uniwersytet Warszawski

Doktorat

marzec 1925

Profesura

31 maja 1948

praca naukowa, dydaktyczna i kliniczna
Uniwersytet

Warszawski

Odznaczenia
Krzyż Walecznych (1920-1941) Złoty Krzyż Zasługi

Władysław Ostrowski (ur. 29 lipca 1897 w Warszawie, zm. 23 marca 1949 w Krakowie) – polski lekarz-torakochirurg, naczelny chirurg Wojska Polskiego, profesor na Uniwersytecie Warszawskim, członek Towarzystwa Naukowego Warszawskiego.

Życiorys

Dzieciństwo i studia

Urodził się w Warszawie w rodzinie Bolesława Ostrowskiego i Józefy z d. Lachowicz. Ojciec pracował w firmie przewozowej „Hartwig” jako spedytor[1]. Władysław w latach 1908–1914 uczył się w IV Gimnazjum Rządowym. W roku 1914 szkołę ewakuowano do Moskwy, gdzie W. Ostrowski zdał maturę w roku 1916, otrzymując srebrny medal. W latach 1916–1921 studiował medycynę na Uniwersytecie Moskiewskim (utrzymywał się z korepetycji, chorował na tyfus plamisty).

Okres 1921–1939

Po ukończeniu studiów (styczeń 1921) zabiegał o zatrudnienie w klinice chirurgicznej, jednak kandydaturę Polaka odrzucono. Został skierowany do Tweru, gdzie przez kilka miesięcy pracował w szpitalu gubernialnym (oddział chirurgiczny) oraz jako lekarz w szkołach i domach dziecka [1].

W sierpniu 1921 roku wrócił do Warszawy i podjął pracę na oddziale wewnętrznym Szpitala Dzieciątka Jezus (pod kierownictwem dr. Józefa Skłodowskiego), a w styczniu 1922 otrzymał powołanie od Naczelnego Nadzwyczajnego Komisarza do Walki z Epidemiami (urząd podległy Ministrowi Spraw Wewnętrznych) i otrzymał stanowisko w szpitalu w Baranowiczach – etapowej placówce NNK dla Polaków wracających z Rosji[1].

W kwietniu 1922 – po otrzymaniu informacji, że nie uzyskał nostryfikacji moskiewskiego dyplomu ukończenia studiów – zapisał się do Uniwersytetu Warszawskiego. Uzupełniając wykształcenie pracował do listopada 1923 w szpitalu w Baranowiczach (do jego likwidacji), a następnie w warszawskim Szpitalu Okręgowym Wojska Polskiego. W styczniu 1925 roku został wolontariuszem w Szpitalu Dzieciątka Jezus na oddziale chirurgicznym prof. Zdzisława Sławińskiego[1].

Po otrzymaniu dyplomu doktora wszech nauk lekarskich (marzec 1925) został zatrudniony w tym szpitalu. Był asystentem, a następnie starszym asystentem na oddziale chirurgicznym od stycznia 1927 r. do końca sierpnia 1936 r[1]. Przez 3 lata był starszym asystentem w II klinice chirurgicznej kierowanej przez prof. Zygmunta Radlińskiego[2]; równocześnie przyjmował pacjentów w ambulatorium chirurgicznym Szpitala Przemienienia Pańskiego (1926–1928).

W latach 1930–1936 podnosił swoje kwalifikacje wyjeżdżając (na własny koszt) do znanych ośrodków zagranicznych. Spędził pół roku w klinikach A. Gosseta (autora m.in. Tumeurs endocrines de l'appendice[3], zob. też rakowiak) i L. Bérarda[a] (Lyon. Odwiedził też klinikę W.H. Robertsa[b], a w roku 1931 odbył 4-tygodniowy kurs operacyjny klatki piersiowej w Brompton Hospital w Londynie[c] oraz przebywał kilka tygodni w Nowym Jorku u Howarda Lilienthala[2][4].

Pełnił funkcję stałego konsultanta w Szpitalu Wolskim (1933–1936) oraz w sanatoriach i szpitalach chorób płucnych w Otwocku[d][1][2]; pracował też w Zakładzie Patologii Ogólnej Franciszka Venuleta (½ etatu asystenta na Uniwersytecie Warszawskim, lata 1934–1936)[2][4].

W roku 1937 otrzymał habilitację na podstawie pracy „O wywołaniu zrostów wewnątrz-płucnych dla celów chirurgicznych” i rozpoczął wykłady na Wydziale Lekarskim UW (na stanowisku docenta)[1]. W latach 1936–1939 pracował w Szpitalu Św. Ducha, który pełnił wówczas funkcję I kliniki chirurgicznej UW. Był starszym asystentem Adolfa Wojciechowskiego[1].

Należał do zespołów redakcyjnych czasopism „Chirurg Polski”. „Polski Przegląd Chirurgiczny” i „Gruźlica”. Był członkiem korespondentem Towarzystwa Naukowego Warszawskiego[2].

Okres II wojny światowej

W czasie okupacji niemieckiej Władysław Ostrowski przebywał w Warszawie i nadal pracował w Szpital św. Ducha. Przedwojenna klinika chirurgii przy ul. Elektoralnej była wówczas oddziałem chirurgicznym zarządzanym przez Wydział Zdrowia. Od 1 grudnia 1939 roku doc. W. Ostrowski był jego ordynatorem[1][2]. Szpital był kilkakrotnie przenoszony; oddział chirurgii był kolejno organizowany przy ul. Ogrodowej, w gmachu sądów przy ul. Leszno, w Czystem, przy ul. Sierakowskiego[5] i ostatecznie w Szpitalu Ujazdowskim. Na oddziale wykonywali ćwiczenia studenci tajnego Uniwersytetu Ziem Zachodnich[1] oraz słuchacze Prywatnej Szkoły Zawodowej dla Pomocniczego Personelu Sanitarnego w Warszawie (tzw. Szkoły dr. Jana Zaorskiego) prowadzonej z udziałem profesorów i docentów Uniwersytetu Warszawskiego i Poznańskiego[1].

Po wybuchu powstania warszawskiego doc. Ostrowski pracował w Lecznicy Św. Józefa[6], a następnie w jednym z punktów sanitarnych Śródmieścia. Po upadku powstania znalazł się w obozie w Pruszkowie; z Pruszkowa przedostał się do Milanówka, a następnie do Konstancina. Ponownie podjął pracę w Szpitalu Św. Ducha, ewakuowanym do Konstancina z Warszawy[1][7].

Okres powojenny

Grób prof. Władysława Ostrowskiego na cmentarzu Bródnowskim

Po zakończeniu walk szpital przeniesiono na ul. Kasprzaka. Władysław Ostrowski wrócił do Warszawy w czerwcu 1946 r. Wykładał torakochirurgię i prowadził ćwiczenia na Uniwersytecie Warszawskim (odrzucał propozycje objęcia katedry i kliniki w innych polskich uniwersytetach (Lublin, Wrocław, Łódź, Gdańsk, Poznań, Szczecin). Początkowo należał do Rady Wydziału Lekarskiego UW jako przedstawiciel docentów, a w roku 1948 został mianowany na profesora chirurgii. W styczniu 1949 r. został wybrany na dyrektora I Kliniki Chirurgicznej UW, jednak nie podpisał nominacji – w marcu zmarł nagle w Krakowie, gdzie wyjechał na Zjazd Ogólnopolskiego Związku Stowarzyszeń Medycznych[1][2].

Poza pracą naukowo-dydaktyczną i kliniczną Władysław Ostrowski działał w[1][2]:

Dorobek zawodowy

Władysław Ostrowski opublikował w czasopismach polskich i zagranicznych (w języku polskim, niemieckim, francuskim, włoskim i czeskim) ponad 70 prac naukowych, dotyczących kazuistyki chirurgicznej, torakochirurgii, chirurgii brzusznej i kostnej. Za najważniejsze są uznawane prace z zakresu torakochirurgii – 32 artykuły, w tym wiele opartych na wiedzy zdobytej w szpitalach zagranicznych i na własnych doświadczeniach w dziedzinie leczenia gruźlicy płuc, m.in.[1][2]:

  • W sprawie operacyjnego leczenia gruźlicy płuc („Medycyna” 1931),
  • Apikoliza zaopłucna wleczeniu gruźlicy płuc („Gruźlica” 1931),
  • Leczenie plombą zewnątrzopłucną jam gruźliczych w szczytach płuc („Polski Przegląd Chirurgiczny” 1934)
  • Własny sposób wycinania pierwszego żebra („Polski Przegląd Chirurgiczny” 1937).

Artykuł na temat parafinowych plomb pozaopłucnowych w leczeniu gruźlicy był pierwszą informacją na ten temat, opublikowaną w Polsce. W. Ostrowski był pierwszym polskim chirurgiem, który stosował tę metodę od roku 1931[1][8]. [2].

Odznaczenia i wyróżnienia

Władysław Ostrowski został odznaczony[1]:

Otrzymał nagrodę Warszawskiego Towarzystwa Lekarskiego za całokształt działalności naukowej (1938). Jego prace kliniczne i doświadczalne były nagradzane na konkursach Warszawskiego Towarzystwa Chirurgicznego i Wiedzy Lekarskiej.

Życie osobiste

Władysław Ostrowski ożenił się ze Stefanią Kuszłejko w roku 1925[1][9]. Mieli córkę Teresę (później – lekarz i historyk medycyny[1], prof. dr hab. nauk humanistycznych, członek PAN[10][11]).

Zmarł nagle 23 marca 1949 roku w Krakowie w wyniku zawału serca. Został pochowany 26 marca na warszawskim cmentarzu Bródnowskim[1] (kw. 24F, rząd III, grób 6).

Uwagi

  1. ↑ Centrum Léona Bérarda w Lyonie, Le centre Léon Bérard – placówka specjalizująca się w leczeniu nowotworów, utworzona w roku 1923.
  2. ↑ Dr William Henry Roberts (1862–1955) – irlandzki lekarz, jeden z najbardziej znanych zwolenników homeopatii, założyciel Hahnemann Homeopathic Hospital {Liverpool) i Dublin Homeopathic Dispensary (do początku lat 50. w.); autor publikacji na temat homeopatii.
  3. ↑ Zob. strona internetowa Royal Brompton & Harefield NHS Foundation Trust
  4. ↑ Zob. Strona internetowa Mazowieckiego Centrum Leczenia Chorób Płuc i Gruźlicy w Otwocku > Historia Sanatorium w Otwocku. [dostęp 2013-10-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-10-04)].

Przypisy

  1. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t Ostrowski Władysław (1897–1949). W: red.: Polski Słownik Biograficzny. T. XXIV. Kraków: PAN (www.psb.pan.krakow), 1979, s. 588–591.
  2. ↑ a b c d e f g h i j Jan Zaorski: Władysław Ostrowski (wspomnienie pośmiertne). [w:] Rocznik Towarzystwa Naukowego Warszawskiego 755/1949/25041 [on-line]. mazowsze.hist.pl. s. 202–205. [dostęp 2013-10-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)]. (pol.).
  3. ↑ A. Gosset, P. Masson. Tumeurs endocrines de l'appendice. „Presse Med”. 25, s. 237, 1914. 
  4. ↑ a b Biography – Howard Lilienthal. [w:] Strona internetowa American Association for Thoracic Surgery [on-line]. AATS. [dostęp 2013-10-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-10-05)]. (ang.).
  5. ↑ Ulica Sierakowskiego w Warszawie. warszawa.wikia.com. [dostęp 2013-10-02]. (pol.).
  6. ↑ Maciej Janaszek-Seydlitz: Służba sanitarna w Powstaniu Warszawskim. [w:] Strona internetowa Stowarzyszenia Pamięci Powstania Warszawskiego 1944 [on-line]. www.sppw1944.org. [dostęp 2013-10-02]. (pol.).
  7. ↑ Lista Lekarzy i Medyków pełniących obowiązki lekarzy w Powstaniu Warszawskim 1944 (N–O). [w:] Strona internetowa Towarzystwa Lekarskiego Warszawskiego [on-line]. www.tlw.waw.pl. [dostęp 2013-10-02]. (pol.).
  8. ↑ Ostrowski Władysław, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2013-10-02].
  9. ↑ M.J. Minakowski: Osoby o nazwisku „Ostrowski”. [w:] Genealogia potomków Sejmu Wielkiego [on-line]. [dostęp 2013-10-02]. (pol.).
  10. ↑ Józef Hornowski: Dzień radosny, szczęśliwy. [w:] Gazeta Lekarska nr 12 [on-line]. 1999. [dostęp 2013-10-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-10-04)]. (pol.).
  11. ↑ Prof. Teresa Halina Ostrowska, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI) [online] [dostęp 2013-10-02].

Media użyte na tej stronie

POL Krzyż Walecznych (1920) BAR.svg
Baretka: Krzyż Walecznych (1920).
Grób prof. Władysława Ostrowskiego.jpg
Autor: Kordiann, Licencja: CC BY-SA 4.0
Grób prof. Władysława Ostrowskiego na Cmentarzu Bródnowskim