Władysław Sygnarski

Władysław Sygnarski
Ilustracja
Władysław Sygnarski (1907)
Data i miejsce urodzenia

7 stycznia 1864
Tarnów

Data i miejsce śmierci

9 maja 1925
Posada Olchowska

Miejsce spoczynku

Cmentarz Centralny w Sanoku

Zawód, zajęcie

nauczyciel

Narodowość

polska

Rodzice

Franciszek, Bronisława

Małżeństwo

1. Pelagia, 2. Józefa

Dzieci

Mieczysław, Maria, Tadeusz, Stanisława, Kazimierz, Bolesław, Zofia, Zygmunt

Władysław Julian Sygnarski (ur. 7 stycznia 1864 w Tarnowie, zm. 9 maja 1925 w Posadzie Olchowskiej) – polski nauczyciel, działacz sokoli i społeczny, pszczelarz.

Życiorys

Władysław Sygnarski w stroju sokolim (ok. 1894)

Władysław Julian Sygnarski[1] urodził się 7 stycznia 1864 w Tarnowie[2][3][4]. Był synem Franciszka i Bronisławy z domu Lipińskiej[4][5].

W Tarnowie w 1879 ukończył szkołę wydziałową, a następnie kształcił się w seminarium nauczycielskim, w którym od 1879 do 1883 ukończył trzy kursy, a w czerwcu 1883 zdał egzamin dojrzałości[2]. W okresie zaboru austriackiego w ramach autonomii galicyjskiej został nauczycielem i 1 września 1885 rozpoczął pracę w szkolnictwie[3][6]. W lutym 1889 uzyskał patent kwalifikacyjny do szkół ludowych z pospolitych z językiem wykładowym polskim[2]. Wówczas uzyskał tzw. świadectwo uzdolnienia do uczenia języka niemieckiego, zastępowania nauczyciela religii swego wyznania (rzymskokatolickiego) oraz śpiewu i gimnastyki[2]. Posiadał egzamin kwalifikacyjny jako podstawę wykonywania zawodu[2]. Na przełomie XIX/XX wieku odbywał kursy specjalistyczne, np. kurs zręczności w Krakowie (1891), kurs przemysłowy (1914), kursy gier i gimnastyki we Lwowie (1892, 1893), inne kursy w 1909, kurs przemysłowy (1914), kurs wydziałowy (1915)[2].

Od 1 września 1885 pracował jako nauczyciel młodszy w 1-klasowej szkole w Medyce[2]. Następnie od 1 września do 31 grudnia 1886 był nauczycielem samoistnym w 1-klasowej szkole mieszanej w Jureczkowej[2]. Później był zatrudniony na stanowisku nauczyciela starszego od stycznia 1887 do 15 lutego 1889 w 4-klasowej szkole męskiej w Dobromilu, a od 15 lutego 1889 do 31 sierpnia 1890 w 4-klasowej szkole męskiej w Brzozowie[2].

Następnie został przeniesiony do Sanoka, gdzie jako nauczyciel samoistny najpierw pracował od 1 września 1890 do 31 sierpnia 1891 w 1-klasowej szkole mieszanej w Posadzie Sanockiej, a 1 września 1891 w 1-klasowej szkole mieszanej w Posadzie Olchowskiej[2]. Tam od 1 kwietnia 1892 był stałym nauczycielem, od 1 kwietnia 1907 stałym kierownikiem dwuklasowej szkoły (mianowany w grudniu 1906[7]), a od 1 grudnia 1912 stałym kierownikiem czteroklasowej szkoły mieszanej z planem nauk szkół typu miejskiego[8], od około 1913 imieniem Tadeusza Kościuszki[9][2]. Początkowo placówka miała charakter cztero-[10], potem pięcioklasowy[11] (placówka nazywała się także: Szkoła Powszechna im. Tadeusza Kościuszki w Posadzie Olchowskiej, Szkoła Wydziałowa Męska im. Tadeusza Kościuszki, później powstała Szkoła Podstawowa nr 3 im. Tadeusza Kościuszki)[12]. W Sanoku Władysław Sygnarski był ponadto nauczycielem kaligrafii i rysunków oraz członkiem wydziału, później również kierownikiem w Szkole Przemysłowej Dokształcającej (Uzupełniającej), założonej w 1893 dla młodzieży i pracowników sanockiej fabryki maszyn i wagonów, funkcjonującej w gmachu szkoły przy ulicy Adama Mickiewicza w Sanoku[13][14][15][16]. W 1914 szkoła zakończyła 21. rok istnienia[17][18]. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości pozostawał nauczycielem w szkole w Posadzie Olchowskiej w pierwszych latach 20.[3]. Był również nauczycielem śpiewu w C. K. Gimnazjum w Sanoku[19][20][21][22][23][24][25][26][27][28][29][30][31][32][33][34][35][36][37][38]. W tej szkole w 1890 zorganizował i prowadził chór[39]. Był także członkiem chóru pozaszkolnego[40].

Nagrobek Władysława Sygnarskiego

Udział się w działalności publicznej i społecznej. Był członkiem i działaczem sanockiego gniazda Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” (1890, 1891, 1893, 1894, 1906, 1912, 1920-1924)[41][42], działał we władzach wydziału, pełniąc funkcje członka wydziału (1892[43], 1896[44], 1899[45]), gospodarza[45], naczelnika (1899[45], 1902, 1903[46]), członka sądu honorowego (1907)[47], zastępcy naczelnika (1904[48], 1909[49], 1913)[50]. 23 sierpnia 1893 uczestniczył we Lwowie w kursie dla kierowników gimnastyki gniazd sokolich[51]. Prowadził zajęcia z ćwiczeń w sanockim gnieździe (prócz niego także Marian Szajna)[52]. 28 czerwca 1913 został wybrany zastępcą przewodniczącej wydziału sanockiego oddziału Polskiego Towarzystwa Pedagogicznego[53], podczas zebrania 25 stycznia 1914 był prezesem tego oddziału PTP[54].

Był działaczem w Posadzie Sanockiej, gdzie m.in. założył Kasę Stefczyka, kółko rolnicze, sklep spółdzielczy[6]. 25 marca 1895 został wydziałowym Towarzystwa Muzyki Ochotniczej w Sanoku[55]. 20 stycznia 1897 został wybrany członkiem wydziału Kółka Dramatyczno-Muzycznego w Sanoku[56]. Został kierownikiem czytelni założonej tam przez Krakowskie Towarzystwa Oświaty Ludowej, otwartej 21 grudnia 1890, a zainicjowanej przez dr. Karola Zaleskiego[57]. Na początku XX wieku został zastępcą naczelnika rady zawiadowczej Związku Okręgowego nr V w Sanoku Krajowego Związku Ochotniczych Straży Pożarnych w Królestwie Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim[58][59][60][61]. Został członkiem komitetu organizującego Krajowy Zjazd Strażacki w Sanoku zorganizowany w lipcu 1904[62]. Był pszczelarzem. W październiku 1904 otrzymał srebrny medal na wystawie pszczelniczo-ogrodniczej w Krakowie w dziale pszczelarstwa za wina owocowe[63]. Pełnił funkcję zastępcy członka wydziału i członka komisji rewizyjnej w sanockim Towarzystwie Pszczelniczo-Ogrodniczym[64][65]. Został członkiem zarządu założonego 24 kwietnia 1904 oddziału Towarzystwa Pomocy Przemysłowej w Sanoku[66]. Pełnił mandat radnego rady gminy Posada Olchowska[67], w 1910 został ponownie wybrany do rady[68].

Jego pierwszą żoną została Pelagia z domu Dubas[1][4]. Ich dziećmi byli (według Edwarda Zająca pięciu synów i dwie córki)[6]: Mieczysław (1889-1979, najstarszy syn, także nauczyciel oraz popularyzator języka esperanto), Maria Elżbieta (ur. 1891)[4], Tadeusz Adam (1893-1963[69][70][a]), Stanisława (ur., zm. 1895)[71][72], Kazimierz Romuald (ur. 1897)[5][73][74], Bolesław Władysław (1899-1959[1], zamieszkujący w domu przy ul. Niecałej 2 w Sanoku)[75], Zofia Maria (ur. 1901), Zygmunt Karol Gracjan (ur. 1907)[1]. Trzej synowie kształcili się w sanockim gimnazjum[76]. Około 1914 w szkole kierowanej przez Władysława Sygnarskiego pracowała jako nauczycielka Elżbieta Sygnarska z domu Pijanowska[9].

Władysław Sygnarski do końca życia był żonaty z Józefą z domu Radwańską, z którą przeżył 9 lat w małżeństwie[77]. Zmarł 9 maja 1925 w Posadzie Olchowskiej[77][78]. Został pochowany na cmentarzu przy ul. Rymanowskiej w Sanoku 11 maja 1925 po pogrzebie pod przewodnictwem ks. Franciszka Witeszczaka[77]. Jego nagrobek został zwieńczony rzeźbą sokoła[79].

Publikacje

Uwagi

  1. Tadeusz Sygnarski został pochowany na Cmentarzu Posada w Sanoku.

Przypisy

  1. a b c d Księga urodzeń (1898–1908). Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku. s. 71, 328, 1029.
  2. a b c d e f g h i j k Inspektorat szkolny w Sanoku. Tabele kwalifikacyjne nauczycieli 1913-1927. Władysław Sygnarski.
  3. a b c Seweryn Lehnert: Spis nauczycieli publicznych szkół powszechnych i państwowych seminarjów nauczycielskich oraz spis szkół w okręgu szkolnym lwowskim obejmującym województwa lwowskie, stanisławowskie i tarnopolskie. Lwów: Wydawnictwo Książek Szkolnych w Kuratorjum Okręgu Szkolnego Lwowskiego, 1924, s. 65.
  4. a b c d Księga chrztów 1882–1892. Parafia rzymskokatolicka w Sanoku, s. 288 (poz. 233).
  5. a b Księga chrztów 1892–1898. Parafia rzymskokatolicka w Sanoku, s. 167 (poz. 36).
  6. a b c Edward Zając: Szkice z dziejów Sanoka. Część druga. Sanok: Miejska Biblioteka Publiczna im. Grzegorza z Sanoka w Sanoku, 2000, s. 94. ISBN 83-909787-0-9.
  7. Wiadomości osobiste. „Dziennik Urzędowy c. k. Rady szkolnej krajowej w Galicyi”, s. 577, Nr 28 z 29 grudnia 1906. 
  8. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1913. Lwów: 1913, s. 849.
  9. a b Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1914. Lwów: 1914, s. 860.
  10. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1911. Lwów: Prezydyum C.K. Namiestnictwa, 1911, s. 780.
  11. Wojciech Sołtys, Oświata i szkolnictwo, W epoce autonomii galicyjskiej, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 431.
  12. Historia szkoły. sp3sanok.neostrada.pl. [dostęp 2016-03-16].
  13. Szkoła przemysłowa uzupełniająca w Sanoku. „Gazeta Sanocka”. Nr 59, s. 2-3, 17 maja 1896. 
  14. Władysław Sygnarski: XVIII. Sprawozdanie kierownika Szkoły Przemysłowej Uzupełniającej w Sanoku za rok szkolny 1912/13. Sanok: 1913, s. 5.
  15. Władysław Sygnarski: Sprawozdanie Przemysłowej Szkoły Uzupełniającej w Sanoku za rok 1913/1914. Sanok: 1915, s. 6.
  16. Wojciech Sołtys, Oświata i szkolnictwo, W epoce autonomii galicyjskiej, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 434.
  17. Władysław Sygnarski: XVIII. Sprawozdanie kierownika Szkoły Przemysłowej Uzupełniającej w Sanoku za rok szkolny 1912/13. Sanok: 1913, s. 3.
  18. Władysław Sygnarski: Sprawozdanie Przemysłowej Szkoły Uzupełniającej w Sanoku za rok 1913/1914. Sanok: 1915, s. 3.
  19. Sprawozdanie Dyrektora C.K. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1891. Sanok: Fundusz Naukowy, 1891, s. 22.
  20. Sprawozdanie Dyrektora C.K. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1892. Sanok: Fundusz Naukowy, 1892, s. 24.
  21. Sprawozdanie Dyrektora C.K. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1893. Sanok: Fundusz Naukowy, 1893, s. 16.
  22. Sprawozdanie Dyrektora C. K. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1894. Sanok: Fundusz Naukowy, 1894, s. 34.
  23. XIV. Sprawozdanie Dyrektora C. K. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1895. Sanok: Fundusz Naukowy, 1895, s. 44.
  24. XVI. Sprawozdanie Dyrektora C.K. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1897. Sanok: Fundusz Naukowy, 1897, s. 34.
  25. XVII. Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1898. Sanok: Fundusz Naukowy, 1898, s. 66.
  26. 18. Sprawozdanie Dyrektora C.K. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1898/9. Sanok: Fundusz Naukowy, 1899, s. 2.
  27. 19. Sprawozdanie Dyrektora C.K. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1899/1900. Sanok: Fundusz Naukowy, 1900, s. 28.
  28. 20. Sprawozdanie Dyrektora C.K. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1900/1901. Sanok: 1901, s. 2.
  29. 21. Sprawozdanie Dyrektora C.K. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1901/1902. Sanok: 1902, s. 3.
  30. 22. Sprawozdanie Dyrektora C.K. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1902/1903. Sanok: 1903, s. 3.
  31. 23. Sprawozdanie Dyrektora C.K. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1903/1904. Sanok: 1904, s. 4.
  32. 24. Sprawozdanie Dyrektora C.K. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1904/1905. Sanok: 1905, s. 4.
  33. 25. Sprawozdanie Dyrektora C. K. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1905/1906. Sanok: 1906, s. 4.
  34. 26. Sprawozdanie Dyrektora C.K. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1906/1907. Sanok: 1907, s. 4.
  35. XXVII. Sprawozdanie Dyrektora c.k. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1907/8. Sanok: Fundusz Naukowy, 1908, s. 4.
  36. XXVIII. Sprawozdanie Dyrektora C. K. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1908/9. Sanok: Fundusz Naukowy, 1909, s. 3.
  37. XXIX. Sprawozdanie Dyrektora C. K. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1909/10. Sanok: Fundusz Naukowy, 1910, s. 3.
  38. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1911. Lwów: Prezydyum C.K. Namiestnictwa, 1911, s. 578.
  39. Bronisław Filipczak: Chór i orkiestra gimnazjalna w najwcześniejszych latach. W: Księga pamiątkowa Gimnazjum Męskiego w Sanoku 1888–1958. Kraków: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1958, s. 157-159.
  40. Bronisław Filipczak, Wojciech Sołtys. Ze wspomnień (napisał Wojciech Sołtys). „Rocznik Sanocki”. I, s. 215, 1963. Wydawnictwo Literackie. 
  41. Anna Sebastiańska: Członkowie TG „Sokół” w Sanoku 1889–1946. sokolsanok.pl, 2009-11-29. [dostęp 2016-03-15].
  42. Paweł Sebastiański, Bronisław Kielar: Wykazy członków Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Sanoku. W: 125 lat sanockiego „Sokoła” 1889–2014. Sanok: Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” w Sanoku, 2014, s. 142, 144, 146, 149, 152, 155. ISBN 978-83-939031-1-5.
  43. Kronika. „Sokół” sanocki. „Gazeta Przemyska”, s. 3, Nr 103 z 22 grudnia 1892. 
  44. Alojzy Zielecki, W epoce autonomii Galicyjskiej. Społeczeństwo Sanoka u progu XX wieku. Życie kulturalne, w: Sanok. Dzieje miasta. Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 461.
  45. a b c Sprawy Związku polskich gimnastycznych Towarzystw sokolich w Austrii. Sanok. „Przewodnik Gimnastyczny „Sokół””, s. 6, Nr 19 z 1899. 
  46. Tadeusz Miękisz: Zarys historii Tow. Gimnastycznego „Sokół” w Sanoku w 50-tą rocznicę jego istnienia. Sanok: Polskie Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół”, 1939, s. 10.
  47. Walne Zgromadzenia Tow. „Sokół”. „Gazeta Sanocka”, s. 3, Nr 169 z 24 marca 1907. 
  48. Pamiętnik IV zlotu sokolstwa polskiego we Lwowie w dniach 27-29 czerwca 1903. Lwów: Związek Polskich Gimnastycznych Towarzystw, 1904, s. 39.
  49. Sprawozdanie Wydziału Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego "Sokół" w Sanoku za rok administracyjny 1909. Sanok: 1910, s. 3.
  50. Zarząd. sokolsanok.pl. [dostęp 2016-03-15].
  51. Kronika. Popis gimnastyczny w „Sokole” lwowskim. „Gazeta Lwowska”, s. 3, Nr 194 z 26 sierpnia 1893. 
  52. Sprawozdanie Wydziału Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego "Sokół" w Sanoku za rok administracyjny 1909. Sanok: 1910, s. 6.
  53. Kronika. „Tygodnik Ziemi Sanockiej”, s. 3, Nr 29 z 13 lipca 1913. 
  54. Kronika. Zmiany w starostwie. „Tygodnik Ziemi Sanockiej”. 6, s. 3-4, 1 lutego 1914. 
  55. Towarzystwo Muzyki Ochotniczej w Sanoku. „Gazeta Sanocka”. 8, s. 4, 14 kwietnia 1895. 
  56. Kółko dramat.-muzyczne w Sanoku. „Gazeta Sanocka”, s. 3, Nr 95 z 24 stycznia 1897. 
  57. Kronika. „Gazeta Przemyska”, s. 3, Nr 10 z 1 lutego 1891. 
  58. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1912. Lwów: 1912, s. 1039.
  59. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1913. Lwów: 1913, s. 1417.
  60. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1914. Lwów: 1914, s. 1439.
  61. Związek Okręgowy Ochotniczych Straży Pożarnych w Sanoku (1898–1921). W: Stanisław Dydek: Ludzie spod znaku św. Floriana. Zarys dziejów ochrony przeciwpożarowej ziemi brzozowskiej na tle Podkarpacia i kraju 1865–2001. Stara Wieś – Brzozów: 2001, s. 58. ISBN 83-7300-104-2.
  62. Krajowy Zjazd Strażacki. „Słowo Polskie”, s. 3, Nr 353 z 28 lipca 1904. 
  63. Kronika. „Gazeta Sanocka”, s. 3, Nr 61 z 26 lutego 1905. 
  64. Towarz. Pszczelniczo-Ogrodnicze. „Gazeta Sanocka”, s. 2, Nr 121 z 22 kwietnia 1906. 
  65. Tow. pszczel.–ogrodnicze. „Gazeta Sanocka”, s. 3, Nr 175 z 5 maja 1907. 
  66. Sprawozdanie z działalności "Ligi Pomocy Przemysłowej" za czas od 15. sierpnia 1908-do 31. grudnia 1909. t.j. za szósty rok istnienia. Lwów: 1910, s. 120.
  67. Andrzej Romaniak: Sanok. Fotografie archiwalne – Tom III. Samorząd, oświata, organizacje, instytucje. Katalog zbiorów. Sanok: Muzeum Historyczne w Sanoku, 2018, s. 30. ISBN 978-83-60380-41-3.
  68. Wybory w Posadzie Olchowskiej. „Tygodnik Ziemi Sanockiej”, s. 3, Nr 3 z 15 maja 1910. 
  69. Księga chrztów 1892–1898. Parafia rzymskokatolicka w Sanoku, s. 52 (poz. 6).
  70. CK Gimnazjum Państwowe Wyższe w Sanoku. Katalog główny, rok 1913/14 (zespół 7, sygn. 61). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 585.
  71. Księga chrztów 1892–1898. Parafia rzymskokatolicka w Sanoku, s. 111 (poz. 197).
  72. Księga aktów zejść rzym.-kat. Sanok 1878–1904. T. H. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 236 (poz. 139).
  73. CK Gimnazjum Państwowe Wyższe w Sanoku. Katalog główny, rok szkolny 1908/1909 (zespół 7, sygn. 48). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 28.
  74. CK Gimnazjum Państwowe Wyższe w Sanoku. Katalog główny, rok 1912/13 (zespół 7, sygn. 59). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 317.
  75. Księga Zmarłych 1959–1975 Sanok. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 6 (poz. 53).
  76. CK Gimnazjum Państwowe Wyższe w Sanoku. Katalog główny, rok 1913/14 (zespół 7, sygn. 61). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 266, 585.
  77. a b c Księga Zmarłych 1904–1934 Sanok. T. J. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 299 (poz. 57).
  78. Indeks do ksiąg zmarłych od roku 1914. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. S 1925, (Tom J, str. 289, poz. 57).
  79. Paweł Nestorowicz: Boża rola. Przyczynek do historii cmentarzy sanockich w 110-tą rocznicę konsekracji cmentarza przy ul. Rymanowskiej. Sanok: 2005, s. 52.

Zobacz też

  • Stanisław Budweil – inny działacz sokoli w Sanoku, którego nagrobek także stanowi rzeźba sokoła

Media użyte na tej stronie

Grave of Władysław Sygnarski at Central Cemetery in Sanok 2.jpg
Autor: Lowdown, Licencja: CC BY-SA 3.0
Nagrobek Władysława Sygnarskiego na Cmentarzu Centralnym w Sanoku
Władysław Sygnarski (ok. 1894).jpg
Władysław Sygnarski (ok. 1894)
Władysław Sygnarski (1907).jpg
Władysław Sygnarski (1907)