Władysław Wagner

Jacht "Zjawa" w Southampton, pierwszy z lewej – Władysław Wagner

Władysław Wagner (ur. 17 września 1912 w Krzyżowej Woli (obecnie dzielnicy Starachowic), zm. 15 września 1992 w Winter Park w stanie Floryda) – polski żeglarz, pierwszy Polak, który opłynął kulę ziemską na jachcie żaglowym, pisarz, publicysta^[1][2][3].

Życiorys

Władysław Wagner urodził się 17.09.1912 w Krzyżowej Woli, obecnie dzielnicy Starachowic. Kiedy w roku 1927 jego rodzice przeprowadzili się do Gdyni wstąpił do morskiej drużyny harcerskiej im. Jana III Sobieskiego. W 1929 roku ukończył kurs żeglarski. W roku 1931 znalazł w pobliżu portu zagrzebany wrak łodzi rybackiej. Od tej pory myślał o wyprawie dookoła świata. Wraz z kolegą Rudolfem Korniowskim przeprowadził remont kadłuba, postawił maszt, założył takielunek i ożaglowanie, a 19 marca 1932 r. jacht Zjawa został zwodowany.

Rejs dookoła świata rozpoczął się w piątek 8 lipca 1932 roku. Pożegnanie było krótkie, bowiem Wagner i Korniowski zapewnili przyjaciół i bliskich, że chodzi o wakacyjny rejs po Bałtyku.

Obaj żeglarze zamierzali opłynąć Bornholm i dotrzeć do Zelandii, ale ręczna busola, stanowiąca całe ich wyposażenie nawigacyjne, zawiodła i dotarli do wybrzeży Olandii, 200 km na północ od Bornholmu. Zdecydowali się więc trzymać linii brzegowej i tak dotarli wkrótce do Kopenhagi i Göteborga, gdzie naprawiono pęknięty bom, dobudowano bukszpryt i zwiększono powierzchnię żagli.

Następnie, w trudnych jesiennych warunkach pogodowych, kierując się przez Morze Północne, kanał La Manche i wzdłuż brzegów Zatoki Biskajskiej Zjawa zawinęła do Lizbony, a w styczniu 1933 roku do Casablanki. Po pokonaniu Atlantyku 3 czerwca przybił do portu Belém, gdzie zszedł z pokładu Korniowski, a 4 lutego 1934 roku Wagner wodował nową Zjawę II. W grudniu, holowany przez Dar Pomorza pokonał Kanał Panamski.

Po utracie Zjawy II, którą – jak się okazało w Suva w archipelagu Fidżi – stoczyły świdraki, udał się statkiem handlowym do Australii serdecznie witany przez tamtejszą Polonię. W Sydney spędził kilka miesięcy, ale gdy okazało się, że ceny jachtów w Australii są za wysokie, zawrócił do Ekwadoru, gdzie w stoczni w Guayaquil zbudował, według własnego projektu, Zjawę III.

W lipcu 1937 roku wyruszył w dalszą drogę przez Polinezję Francuską, Australię i Dżakartę, gdzie otrzymał patent kapitański wydany przez Polski Związek Żeglarski. We wrześniu 1937 roku, podczas pobytu na Bora-Bora, spotkał się z francuskim żeglarzem-samotnikiem, który okrążył Ziemię – Alainem Gerbaultem^[4].

4 lipca 1939 roku o godzinie 16.20 jacht przeciął trawers portugalskiego przylądka Faro, (który na Zjawie I mijał 4 stycznia 1933 r.) po sześciu i pół roku okrążając Ziemię^[5].

Wagner nigdy nie powrócił do Gdyni. Co prawda chciał wypłynąć z Great Yarmouth, gdzie wcześniej zakończył swój rejs, jednak w tym czasie w Polsce trwały już działania wojenne i polski konsul odradził dalszą podróż.

W czasie II wojny światowej służył w marynarce wojennej. Po wojnie pozostał na emigracji. Był rybakiem, a następnie prowadził na Portoryko własną stocznię (od 1959). W 1969 zamieszkał na Florydzie.

Kalendarium rejsu

• 1932–1933: Zjawa, Gdynia – Dakar – Belém (Ameryka Południowa)
• 1934: Zjawa II, Kanał Panamski – Fidżi
• 1937–1939: Zjawa III, Ekwador – Tahiti – Bora-Bora – Sydney – Dżakarta – Kanał Sueski – Gibraltar – Anglia
• 4 lipca 1939: zamknięcie kręgu wokół ziemi pod żaglami kolejnych jachtów, koło Portugalii.

Uczestnicy wyprawy (na różnych etapach)

• Rudolf Korniłowski (z Polski)
• Frydson (z Portugalii)
• Józef Pawlica (z Panamy)
• Władysław Kondratowicz (z Ekwadoru)
• Dave Walsch
• Sidney Smith
• Bernard Plowright (wszyscy trzej z Australii)

Dokończony rejs Wagnera

15 września 2012 roku Odyseja Wagnera została symbolicznie dokończona przez harcerzy zorganizowanych przy Centrum Wychowania Morskiego ZHP. 5 września 2012 roku z Great Yarmouth, gdzie 73 lata temu zakończył swój rejs Władysław Wagner, wypłynął s/y Zjawa IV ze swoim kapitanem Piotrem Cichym. Symboliczną zgodę na odbycie rejsu do Gdyni wyraził Konsul Generalny RP.

Wydane książki

• Podług słońca i gwiazd (1934); By the Sun and Stars (1987)
• Pokusa horyzontu (1937)

Upamiętnienie

W 2013 został pośmiertnie uhonorowany Conradem, zaś w 2019 otrzymał Krzyż Komandorski Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej. Oba wyróżnienia odebrała wnuczka brata Wagnera, Olimpia Dębska^[6][7].

Zobacz też

• Leonid Teliga
• Henryk Jaskuła

Przypisy