Władysław Zych (paleontolog)

Władysław Zych

Data i miejsce urodzenia	5 czerwca 1899 Buczacz
Data i miejsce śmierci	22 maja 1981 Chepstow
profesor, doktor habilitowany
Specjalność: paleontolog
Alma Mater	Uniwersytet Lwowski
Doktorat	1926 Uniwersytet Lwowski
Habilitacja	1937
Profesura	1940
Uczelnia/Instytut/Instytucja
Odznaczenia

Władysław Zych (ur. 5 czerwca 1899 w Buczaczu, zm. 22 maja 1981 w Chepstow) – polski paleontolog i geolog, profesor, żołnierz AK, więzień niemieckich obozów koncentracyjnych.

Życiorys

Urodził się 5 czerwca 1899 w Buczaczu^[1]. Jego ojcem był Franciszek Zych, polski nauczyciel, dyrektor Buczackiego gimnazium. Matką była Maria Zofia (względnie Zofia^[2]) z domu Schutt (1868–1952)^[3], członkini buczackiego oddziału Ligi Pomocy Przemysłowej^[2]. Rodzice mieli troje dzieci^[3].

Uczęszczał do szkoły powszechnej i do gimnazjum w mieście rodzinnym^[2]. Absolwent Uniwersytetu Lwowskiego, gdzie także obronił doktorat z filozofii w 1926 oraz pracował jako asystent paleontolog. Był docentem na Wydziale Matematyczno-Przyrodniczym Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie^[1]. Habilitację uzyskał w 1937, a tytuł profesora w 1940. Głównym tematem badawczym Zycha były dewońskie ryby pancerne i bezżuchwowce, które badał na Podolu.

W czasie wojny polsko-bolszewickiej walczył na froncie jako ochotnik, potem również jako ochotnik walczył w III powstaniu śląskim, gdzie został ranny. W Wojsku Polskim został awansowany na stopień porucznika rezerwy piechoty ze starszeństwem z 1 września 1922^[4]. Po wybuchu II wojny światowej działał w podziemiu (pseudonimy: Szary, Dr Falko, Marian Czerkawski) i był przedstawicielem Delegatury Rządu RP na obszar lwowski. Działał w komendzie ZWZ we Lwowie^[1]. W 1943 został aresztowany przez Niemców i wysłany do obozu Auschwitz-Birkenau, a następnie do Dachau, w którym przebywał do końca wojny.

Nagrobek Jozia Zycha na cmentarzu miejskim w Buczaczu

Po wojnie nie wrócił do zawodu z powodu utraty zdrowia w obozach. Pozostał na emigracji, mieszkał w Walii, w Hereford, gdzie był wychowawcą młodzieży, działał w polskim harcerstwie, prowadząc stanicę^[1].

Zmarł 22 maja 1981 w szpitalu w Chepstow^[1]. Został pochowany na cmentarzu w Hereford.

Publikacje

• Old-Red podolski. Prace PIG, 1927, 2 (1)
• Fauna ryb dewonu i downtonu Podola. Pteraspidomorphii: Heterostraci. 1931, Lwów.
• Cephalaspis kozlowskii n.sp. z downtonu Podola. Arch. nauk, 9, 1936.

Ordery i odznaczenia

• Złoty Krzyż Zasługi (15 marca 1939)^[5]
• Śląski Krzyż Powstańczy
• Złoty Krzyż Rycerski I klasy Orderu Wazów (Szwecja)

Przypisy

Bibliografia

• Henryk Makowski. Władysław Zych (1899–1981). „Przegląd Geologiczny”. 3, 1982.
• Mirosława Pałaszewska: Pamiętniki po Władysławie Zychu. „Niepodległość i Pamięć”. 24, s. 347–362, 2006.

Linki zewnętrzne

• Zych, Władysław na str. Polska podziemna.