Włodowice (województwo śląskie)

Włodowice
	wieś
	; Rynek we Włodowicach
Państwo	Polska
Województwo	śląskie
Powiat	zawierciański
Gmina	Włodowice
Liczba ludności (2008)	1248
Strefa numeracyjna	34
Kod pocztowy	42-421
Tablice rejestracyjne	SZA
SIMC	0146821
	Położenie na mapie gminy Włodowice Włodowice
	Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Włodowice
	Położenie na mapie województwa śląskiego Włodowice
	Położenie na mapie powiatu zawierciańskiego Włodowice
	50°33′18″N 19°27′05″E/50,555000 19,451389
	Strona internetowa

Artykuł	50°33′18″N 19°27′5″E
- błąd	39 m
WD	50°37'N, 19°31'E, 50°33'20.16"N, 19°27'5.58"E
- błąd	19688 m
Odległość	290 m

Włodowice – wieś w Polsce, w województwie śląskim, w powiecie zawierciańskim, siedziba gminy Włodowice.

Włodowice były dawniej miastem. Prawa miejskie uzyskały w XIV wieku, natomiast utraciły je w 1870 roku^[1].

Nazwa

Pierwsza wzmianka o miejscowości pochodzi z 1220 roku, z dokumentu biskupa krakowskiego Iwo Odrowąża^[2], w którym wymieniona jest w formie Wlodowycze. Później notowano też zapisy: Wlodowici (1250), Wlodowicze (1470–1480)^[3].

Nazwa miejscowości jest nazwą patronimiczną powstałą od nazwy osobowej Włod, która z kolei utworzona została od imion złożonych typu Włodzimir, Włodzisław^[4].

Historia

W dokumencie wydanym w 1220 roku przez biskupa krakowskiej Iwo Odrowąża Włodowice wymieniane są jako jedna z wsi książęcych oddających dziesięciny klasztorowi kanoników regularnych w Mstowie. Jeszcze w XIII wieku miejscowość – a szczególnie tutejsza drewniana świątynia – została zniszczona w wyniku najazdów tatarskich. Kościół został odbudowany w 1305 roku. W 1327 roku nastąpiła zmiana właściciela dóbr. Król Władysław Łokietek przejął Włodowice i Parkoszowice w zamian za przekazanie wówczas klasztorowi mstowskiemu wsi Komorniki, Morsko i Skarżyce. W 1386 roku Włodowice i Parkoszowice przeszły w posiadanie rodu Włodków herbu Sulima. Prawdopodobnie Włodowice dysponowały już wówczas prawami miejskimi, ale dokładna data ich nadania nie jest znana. Fakt ten należałoby datować – podobnie jak powstanie miejscowej parafii – na panowanie króla Kazimierza Wielkiego. Po roku 1373 parafia Włodowice, należąca do dekanatu lelowskiego, jest już odnotowywana w źródłach pisanych^[5].

W 1523 roku dobra włodowickie nabyli Bonerowie. W 1571 roku zamienili oni miejscowy kościół na zbór ariański. Świątynia została przywrócona Kościołowi katolickiemu w 1594 roku, po objęciu majątku we Włodowicach przez wojewodę krakowskiego Mikołaja Firleja. W 1629 roku poświęcono nowy kościół drewniany pod wezwaniem św. Bartłomieja, który uległ zniszczeniu podczas potopu szwedzkiego. W 1703 roku powstał nowy, murowany kościół^[6].

W 1870 roku, w wyniku represji po powstaniu styczniowym, Włodowice utraciły prawa miejskie.

Wieś leży w Częstochowskim Obszarze Rudonośnym. W okolicy wsi znajdowała się kopalnia rud żelaza „Jan-Włodowice”. W latach 1945–1950 wchodziła w skład kopalni rejonu Borek. W roku 1950 kierownikiem kopalni był Władysław Girek. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa częstochowskiego.

Pałac we Włodowicach

We Włodowicach znajdują się ruiny pałacu wybudowanego w latach 1669–1681 przez kasztelana krakowskiego Stanisława Warszyckiego. Mimo iż był wielokrotnie przebudowywany, nie zatracił pierwotnego charakteru polskiego baroku. Wcześniej stał w tym miejscu drewniany dwór rodziny Firlejów, spalony podczas potopu szwedzkiego. 26 lipca 1683 roku podczas wyprawy na Wiedeń w pałacu przebywał król Jan III Sobieski. W XVIII w. pałac należał do rodziny Męcińskich, którzy zmienili wystrój wnętrz, nadając im wygląd klasycystyczny. 12 marca 1734 roku nocował tu król August III Sas. W XIX w. pałac przeszedł w ręce rodziny Poleskich. Uczestnik powstania styczniowego hrabia Michał Poraj Poleski utworzył tu wyższą szkołę agronomiczną z laboratorium chemicznym i fizycznym, obszerną biblioteką oraz kolekcją minerałów i okazów flory jurajskiej. Najprawdopodobniej na przełomie XIX i XX wieku dokonano przebudowy, która nadała pałacowi cechy neogotyckie. Na skutek XX-wiecznych pożarów oraz wieloletnich zaniedbań pałac znajduje się w stanie ruiny.

Pałac we Włodowicach

Szkoła Podstawowa

Kościół św. Bartłomieja Apostoła

Ochotnicza Straż Pożarna

Urząd Gminy

Osiedle Skarpa

Związani z Włodowicami

Stanisław Warszycki
Michał Poraj Poleski

Przypisy

↑ Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 82-83.
↑ Stefan Krakowski, Alfred Czarnota: Dzieje Częstochowy od zarania do czasów współczesnych. Katowice: Śląsk, 1964, s. 28-31.
↑ Kazimierz Rymut: Nazwy miejscowe północnej części dawnego województwa krakowskiego. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1967, s. 181.
↑ Kazimierz Rymut: Nazwy miast Polski. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1987, s. 266. ISBN 83-04024-36-5.
↑ Uchwała nr 290/XXXVI/2014 w sprawie przyjęcia Programu Opieki nad Zabytkami Gminy Włodowice na lata 2014-2017
↑ Historia parafii

Linki zewnętrzne

Michał Federowski, Wspomnienia moje o Michale Poleskim i o Włodowicach. Warszawa 1917
Kopalnia rud żelaza „Osiny”, niezależny portal Korwinow.com
Włodowice, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIII: Warmbrun – Worowo, Warszawa 1893, s. 714 .

[1] Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 82-83.

[2] Stefan Krakowski, Alfred Czarnota: Dzieje Częstochowy od zarania do czasów współczesnych. Katowice: Śląsk, 1964, s. 28-31.

[Rymut1967-3] Kazimierz Rymut: Nazwy miejscowe północnej części dawnego województwa krakowskiego. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1967, s. 181.

[Rymut1987-4] Kazimierz Rymut: Nazwy miast Polski. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1987, s. 266. ISBN 83-04024-36-5.

[uchwała-5] Uchwała nr 290/XXXVI/2014 w sprawie przyjęcia Programu Opieki nad Zabytkami Gminy Włodowice na lata 2014-2017

[6] Historia parafii

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

Wsie	Góra Włodowska Hucisko Morsko Parkoszowice Rudniki Rzędkowice Skałka Włodowice Zdów
Kolonie	Kopaniny Parkoszowice-Kolonia
Osada leśna	Borowe Pole
Integralne części wsi	Czworaki Huby Kolonia Kopalnia Młyny Stypa Wygoda

Przynależność wojewódzka	gubernia piotrkowska (1867–1915) woj. kieleckie (II RP) (1919–39) woj. kieleckie (1945) woj. śląskie (1945–50) woj. katowickie (1950–53) woj. stalinogrodzkie (1953–56) woj. katowickie (1956–75)
Miasta	Będzin (do 1948 →) Czeladź (do 1870 i 1915–51 →) Dąbrowa (Górnicza) (1916–49 →) Grodziec (od 1951) Kazimierz Górniczy (od 1967) Klimontów (od 1967) Koziegłowy (do 1870) Łagisza (1969–72 →) Modrzejów (do 1870) Mrzygłód (do 1870 i 1915–19) Porąbka (1967–72 →) Siewierz (do 1870) Sosnowiec (1902–28 →) Strzemieszyce Wielkie (od 1954) Włodowice (do 1870) Wojkowice (od 1962) Zagórze (od 1967) Zawiercie (1915–26 →) Ząbkowice (od 1962) Żarki (do 1870)
Osiedla (1954–72)	Gołonóg (1957–60) Kazimierz (1954–66 →) Klimontów (1954–66) Maczki (1958–72 →) Ostrowy Górnicze (1956–66 →) Porąbka (1956–66) Wojkowice Komorne (1954–62) Zagórze (1954–66) Ząbkowice (1956–62)
Gminy wiejskie (1867–1954 i 1973–75)	Bobrowniki (1867–1954 i od 1973) Choroń (1867–1925) Dąbrowa Górnicza (1909–16) Gołonóg (de facto 1941–54, de jure 1950–54) Górnicza (1874–1909) Grodziec (1915–51) Gzichów (1867–1915) Kazimierz (1950–54) Koziegłowy (1867–1919) Koziegłowy (1919–26 →) Koziegłówki (1919–26 →) Kromołów (← 1890–1926 →) Łagisza (1915–54) Łosień (1867–1954 i od 1973) Mierzęcice (1915–26 →) Mrzygłód (1919–26 →) Myszków (1924–26 →) Niegowa (1867–1926 →) Niwka (1915–53) Olkusko-Siewierska (1867–1915, 1919–41 i 194?–49) Osad Górniczych (1867–1874) Ożarowice (1867–1941 i 1945–49) Pińczyce (1867–1926 →) Poraj (1915–19 i 1925–26 →) Poręba (Mrzygłodzka) (1867–1926 →) Psary (od 1973) Rokitno Szlacheckie (1867–1926 →) Rudnik–Wielki (1867–1926 →) Sączów (1941–45 i 1950–54) Siewierz (1890–1926 →) Strzemieszyce (1941–4?) Strzemieszyce Wielkie (1950–54) Sulików (1867–1915) Włodowice (1867–1926 →) Wojkowice Kościelne (de facto 1867–1941, de jure 1867–1949; i od 1973) Wysoka (1915–19) Zagórze (Olkuskie) (1867–1874 i 1909–54) Ząbkowice (de facto 1941–54, de jure 1950–54; i od 1973) Żarki (1867–1926 →)
Gromady (1954–72)	Błędów (1954–61) Bobrowniki (1954–72) Dąbie (1954–72) Dobieszowice (1954–72) Gołonóg (1954–56) Kazimierz (1954) Klimontów (1954) Łagisza (1954–68) Łosień (1954–72) Maczki (1954–57) Okradzionów (1954–72) Ostrowy Górnicze (1954–55) Ożarowice (1954–56 →) Porąbka (1954–55) Psary (1954–72) Rogoźnik (1954–72) Sarnów (1954–72) Sączów (1954–72) Siemonia (1954–61) Strzemieszyce Małe (1954–72) Strzemieszyce Wielkie (1954) Strzyżowice (1954–72) Tąpkowice (1954–56 →) Tuczna Baba / Tucznawa (1954–72) Ujejsce (1954–72) Wojkowice Komorne (1954) Wojkowice Kościelne (1954–72) Zagórze (1954) Ząbkowice (1954–55) Żychcice (1954–61)

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne

Włodowice (województwo śląskie)

Spis treści

Nazwa

Historia

Pałac we Włodowicach

Związani z Włodowicami

Przypisy

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

wieś
Rynek we Włodowicach
Państwo	Polska
Województwo	śląskie
Powiat	zawierciański
Gmina	Włodowice
Liczba ludności (2008)	1248
Strefa numeracyjna	34
Kod pocztowy	42-421
Tablice rejestracyjne	SZA
SIMC	0146821
Położenie na mapie gminy Włodowice
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Położenie na mapie województwa śląskiego
Położenie na mapie powiatu zawierciańskiego
50°33′18″N 19°27′05″E/50,555000 19,451389
Strona internetowa