Włodzimierz Paygert
 porucznik | |
| Data i miejsce urodzenia | 7 listopada 1896 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 10 kwietnia 1945 |
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki | pociąg pancerny „Wilk”, pociąg pancerny „Piłsudczyk” |
| Główne wojny i bitwy | wojna polsko-bolszewicka III powstanie śląskie II wojna światowa |
| Późniejsza praca | burmistrz Limanowej |
| Odznaczenia | |
  | |
Włodzimierz Maria Prus-Paygert (ur. 7 listopada 1896 w Streptowie, zm. 10 kwietnia 1945 w Krakowie) – porucznik Wojska Polskiego, burmistrz Sądowej Wiszni i Limanowej.
.jpg)
Życiorys
Urodził się 7 listopada 1896 r. w Streptowie[1], w rodzinie Jana i Leontyny z Truskolawskich h. Ślepowron (1863–1941)[2][3]. Był bratem Zbigniewa Paygerta. W 1914 r. ukończył VII klasę w C. K. Gimnazjum we Lwowie[4]. W 1915 zdał maturę w Prywatnym Gimnazjum im. Adama Mickiewicza we Lwowie (w jego klasie był Witold Scheuring)[1].
I wojna światowa uniemożliwiła mu ukończenie studiów wyższych (studiował medycynę na Uniwersytecie Lwowskim). W latach 1918–1921 służył ochotniczo w Wojsku Polskim; jako podporucznik WP w pociągu pancernym „Wilk” uczestniczył m.in. w 1919 r. w akcji gen. Żeligowskiego na Wileńszczyźnie, jako ochotnik brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej, a w III powstaniu śląskim należał do załogi pociągu pancernego „Piłsudczyk”. Po wojnie, od 1922 r. pracował w kopalni w Krużlowej, następnie w firmie Vacuum Oil Company w Czechowicach-Dziedzicach. Z kolei pracował w administracji majątków Sądowa Wisznia, którego właścicielem był jego szwagier Krzysztof Mars.
W 1922 roku został zweryfikowany w stopniu porucznika ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 r. w korpusie oficerów rezerwowych sanitarnych, grupa podlekarzy. Posiadał przydział w rezerwie do 4 batalionu sanitarnego w Łodzi[5]. W 1934 roku pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Gródek Jagielloński, jako porucznik ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 roku w korpusie oficerów rezerwy administracji, grupa oficerów administracji sanitarnych. Posiadał przydział do Kadry Zapasowej 5 Szpitala Okręgowego w Krakowie[6].
W tym samym roku został burmistrzem Sądowej Wiszni i funkcję tę pełnił do wybuchu II wojny światowej. W 1936 r. nie przyjął uchwalonej przez radę miejską podwyżki swojego uposażenia[7].
Pełnił wiele funkcji politycznych i społecznych. Był m.in. prezesem BBWR, OZN, LOPP, OSP, wiceprezesem powiatowego Związku Strzeleckiego, członkiem zarządu ZOR i Związku Rezerwistów[2].
Zimą 1939/40 w czasie okupacji sowieckiej przechodząc po zamarzniętym Sanie, przez zieloną granicę niemiecko-sowieckiej linii demarkacyjnej przedostał się do Przemyśla. Później przebywał w Limanowej w dobrach wuja swojej żony Zygmunta Marsa. Zatrudniony w majątku Stara Wieś, za namową rodziny Marsów, zgodził się przyjąć niebezpieczną (w okupacyjnych warunkach) funkcję burmistrza Limanowej, urząd swój sprawował do lipca 1944 r. W 1942 r. wraz z Grzegorzem Marsem i rządcą majątku p. Śliwą zostali aresztowani przez nowosądeckie Gestapo. Powodem aresztowania było podejrzenie, że w folwarku Marsów ukrywali się polscy oficerowie, których Niemcy aresztowali przy próbie przedostania się na Węgry. Po kilku miesiącach wszyscy zostali zwolnieni. Na początku okupacji Niemcy wzięli Paygerta jako zakładnika, cudem się uratował. W obawie przed powtórzeniem się tej sytuacji, w 1944 r., gdy urząd miasta był już nieczynny, a Niemcy z Limanowej powoli się wycofywali, zabrał on część dobytku rodzinnego i udał się do Krakowa, znajdując schronienie w mieszkaniu krewnej. Po zakończeniu okupacji Paygert pracował w księgowości zakładów odzieżowych w Krakowie, gdzie dosięgła go ręka NKWD. Aresztowany zimą 1945 r., 10 kwietnia 1945 r. zmarł w więzieniu UB w Krakowie. Pochowany na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie (kwatera XVIII-12-33)[8].
Włodzimierz Paygert od 30 sierpnia 1921 r. był żonaty z Marią Florentyną Mars[2] (1894–1977) h. Noga[3], córką Kazimierza, właściciela majątku i zakładu leczniczego Pustomyty i Władysławy z Marsów.
Ordery i odznaczenia
- Krzyż Niepodległości z Mieczami (za udział w I wojnie światowej)
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921[2]
Przypisy
- ↑ a b Sprawozdanie Dyrekcyi Gimnazyum im. Mickiewicza we Lwowie za rok szkolny 1914/15. Lwów: 1915, s. 31, 37.
- ↑ a b c d Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest? Uzupełnienia i sprostowania. Warszawa: 1939, s. 230. [dostęp 2021-09-03].
- ↑ a b Włodzimierz Maria Paygert, Sejm-Wielki.pl [dostęp 2021-09-03].
- ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum IV. we Lwowie za rok szkolny 1914. Lwów: 1914, s. 89.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 1148, 1238.
- ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 239, 767.
- ↑ Kronika miejska. „Gazeta Lwowska”, s. 2, Nr 79 z 4 kwietnia 1936.
- ↑ Lokalizator Grobów - Zarząd Cmentarzy Komunalnych, www.zck-krakow.pl [dostęp 2021-09-03].
Bibliografia
- Rocznik Oficerski 1923. Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa, 1923. [dostęp 2016-06-05].
- Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa, 1934. [dostęp 2016-06-11].
- Polski Słownik Biograficzny. T. XXV. 1980, z. 104 i 106.
- Maria z Paygertów Bobrzyńska: Życie zmiennym jest, 1958, mszp.
- Amelia z Paygertów Łączyńska: Moje wspomnienia, cz. I i II, mszp.
- Józef Kalasanty Paygert: Dwa razy w niewoli bolszewickiej.
Linki zewnętrzne
Media użyte na tej stronie
Naramiennik porucznika Wojska Polskiego (1919-39).
Wręczenie obywatelstwa honorowego gmin miejskich i wiejskich powiatu mościckiego dla dr. Jana Pomiankowskiego, które odbyło się w 1936 w sali "Rodziny Urzędniczej" we Lwowie. Na zdjęciu jest także widoczny burmistrz Sądowej Wiszni, Włodzimierz Paygert.