Włodzimierz Sawczuk

Włodzimierz Sawczuk

generał broni
Data i miejsce urodzenia	16 sierpnia 1925 Białystok
Data i miejsce śmierci	4 grudnia 2010 Warszawa
Przebieg służby
Lata służby	1944–1988
Siły zbrojne	ludowe Wojsko Polskie
Stanowiska	z-ca dowódcy dywizji ds. politycznych, szef oddziału w Głównym Zarządzie Politycznym, szef Zarządu Politycznego – z-ca dowódcy Śląskiego Okręgu Wojskowego do spraw politycznych, z-ca dowódcy 2 Armii WP, szef Głównego Zarządu Politycznego WP – wiceminister obrony narodowej
Główne wojny i bitwy	II wojna światowa
Odznaczenia

Grób Włodzimierza Sawczuka na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie

Włodzimierz Sawczuk (ur. 16 sierpnia 1925 w Białymstoku, zm. 4 grudnia 2010 w Warszawie) – generał broni Wojska Polskiego, szef Głównego Zarządu Politycznego WP (1972–1980), wiceminister obrony narodowej. Poseł na Sejm PRL VII i VIII kadencji.

Życiorys

Służba wojskowa

Syn Jana i Tekli. W latach 1944–1946 służył jako dowódca drużyny w 3 Pułku Piechoty 1 Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki. Uczestniczył w walkach o Berlin. Po wojnie służył jako szef kompanii, a następnie dowódca plutonu i kompanii 3 PP^[1]. W latach 1949–1951 był sekretarzem Komitetu Partyjnego Warszawskiego Okręgu Wojskowego. W latach 1951–1952 przebywał w Moskwie na Wyższym Kursie Akademickim przy Wojskowej Akademii Politycznej im. Lenina. Przez kolejne trzy lata był zastępcą dowódcy dywizji piechoty do spraw politycznych. W latach 1956–1961 pełnił służbę w Głównym Zarządzie Politycznym WP, gdzie przez 2 lata był starszym instruktorem oddziału, a następnie szefem Oddziału II Inspekcji Zarządu I Organizacyjnego. W 1961 skierowany został do Moskwy na studia w Wojskowej Akademii Sztabu Generalnego Sił Zbrojnych ZSRR im. K. Woroszyłowa. W lipcu 1965 został szefem Zarządu Politycznego – zastępcą dowódcy Śląskiego Okręgu Wojskowego do spraw politycznych. 29 września 1966 roku na mocy uchwały Rady Państwa PRL awansowany na generała brygady. Nominację wręczył mu w Belwederze przewodniczący Rady Państwa PRL Edward Ochab. Od lipca do października 1968 był zastępcą dowódcy 2 Armii WP do spraw politycznych, z którą uczestniczył w operacji „Dunaj”. W 1971 został zastępcą szefa, a 8 czerwca 1972 został wyznaczony na stanowisko szefa Głównego Zarządu Politycznego WP (na miejsce gen. dyw. Jana Czapli). W październiku 1972 na mocy uchwały Rady Państwa PRL awansowany do stopnia generała dywizji. Nominację odebrał w Belwederze 11 października 1972 z rąk przewodniczącego Rady Państwa Henryka Jabłońskiego. Równocześnie, od 10 października 1973, piastował urząd wiceministra obrony narodowej. W październiku 1975 na mocy uchwały Rady Państwa PRL awansowany do stopnia generała broni. Nominację wręczył mu 10 października 1975 w Belwederze I sekretarz KC PZPR Edward Gierek.

Usunięty ze stanowiska szefa Głównego Zarządu Politycznego WP i wiceministra obrony narodowej w maju 1980, w lipcu 1982 przeniesiony do służby dyplomatycznej i mianowany ambasadorem nadzwyczajnym i pełnomocnym PRL w Libii. Na tym stanowisku pozostawał do czerwca 1986, po czym przebywał w dyspozycji ministra obrony narodowej. W dniu 24 marca 1988 przeniesiony w stan spoczynku w wieku 62 lat^[2].

Po jego śmierci w prasie nie został opublikowany ani jeden nekrolog. Pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie bez asysty wojskowej (kwatera FII-10-13)^[3]. W pogrzebie wzięli udział m.in. generałowie Józef Baryła i Mieczysław Michalik.

Działalność polityczna

Od sierpnia 1949 był członkiem Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej^[1]. W 1951 był sekretarzem podstawowej organizacji partyjnej przy Sztabie Warszawskiego Okręgu Wojskowego. W 1953 został członkiem egzekutywy Komitetu Wojewódzkiego PZPR w Zielonej Górze. W latach 1971–1975 pełnił funkcję członka Centralnej Komisji Kontroli Partyjnej PZPR, a w latach 1975–1981 członka Komitetu Centralnego PZPR. W latach 1976–1985 był posłem VII i VIII kadencji Sejmu PRL.

Awanse generalskie

• generał brygady – 1966
• generał dywizji – 1972
• generał broni – 1975

Opinie

W swoich wspomnieniach z 1992 zatytułowanych „Stan wojenny dlaczego?” (s. 158) Wojciech Jaruzelski następująco wyraził się o generale: „Sawczuk – początkowo oficer liniowy. Ale od wielu lat w aparacie politycznym. Dobry organizator. Energiczny, stanowczy, władczy. Z czasem przeradzało się to coraz bardziej w sztywność, arbitralność, obcesowość. Kolidowało zwłaszcza z funkcją polityczną, z koniecznością pozyskiwania, zjednywania ludzi. Dlatego spowodowałem jego odejście z funkcji szefa Głównego Zarządu Politycznego. Mogę zrozumieć jego rozgoryczenie”.

W latach 70. gen. Włodzimierz Sawczuk słynął w WP z wyjątkowej bezwzględności i brutalności wobec podwładnych. Mówią o tym otwarcie w swoich wspomnieniach m.in. gen. Wojciech Jaruzelski i Mieczysław Rakowski^[4].

Życie prywatne

Mieszkał w Warszawie. Żonaty z Barbarą z domu Szymańską (1925–2013). Małżeństwo miało dwóch synów^[5][3].

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (1980)
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
• Order Krzyża Grunwaldu III klasy
• Order Sztandaru Pracy I klasy (1973)^[6]
• Order Sztandaru Pracy II klasy (1968)
• Krzyż Walecznych
• Medal 10-lecia Polski Ludowej
• Medal 30-lecia Polski Ludowej (1974)
• Medal „Za udział w walkach o Berlin”
• Medal Zwycięstwa i Wolności 1945
• Złoty Medal „Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny” (1968)
• Srebrny Medal „Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny”
• Brązowy Medal „Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny”
• Złoty Medal „Za zasługi dla obronności kraju” (1973)
• Srebrny Medal „Za Zasługi dla Obronności Kraju” (1968)
• Brązowy Medal „Za Zasługi dla Obronności Kraju”
• Medal Komisji Edukacji Narodowej (1973)
• Złote Odznaczenie im. Janka Krasickiego
• Złota Odznaka Honorowa Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Radzieckiej
• Medal za zasługi dla Związku Zawodowego Pracowników Kultury i Sztuki (1979)^[7]
• Odznaka 1000-lecia Państwa Polskiego
• Order Czerwonego Sztandaru (Związek Radziecki, 1968)
• Order Przyjaźni Narodów (Związek Radziecki, 1973)
• Medal „Za zwycięstwo nad Niemcami w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945” (Związek Radziecki)
• Medal jubileuszowy „Dwudziestolecia zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945” (Związek Radziecki, 1972)
• Medal jubileuszowy „Trzydziestolecia zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945” (Związek Radziecki, 1975)
• Medal jubileuszowy „60 lat Sił Zbrojnych ZSRR” (Związek Radziecki, 1979)
• Order Wolności i Niepodległości I klasy (Korea Północna, 1977)
• Order Za bojowe Zasługi” (Mongolia, 1977)
• Złoty Medal Braterstwa Broni (Węgry)
• Złoty Order Zasług dla Ojczyzny (Niemcy Wschodnie, 1975)
• Medal „Za umacnianie Przyjaźni Sił Zbrojnych” III klasy (Czechosłowacja, 1970)

Wybrane publikacje

• Rola Partii w tworzeniu i kształtowaniu ludowych Sił Zbrojnych, [w:] „Wojskowy Przegląd Historyczny”, 1973, nr 3, s. 17–37
• WAP – ośrodek myśli marksistowsko-leninowskiej w Siłach Zbrojnych PRL, [w:] „Wojsko Ludowe”, 1976, rocznik 27, nr 9, s. 5–13
• W służbie socjalizmu i pokoju. 60 lat Armii Radzieckiej, [w:] „Wojsko Ludowe”, 1978, rocznik 29 nr 2, s. 24–29
• Ideowe aspekty Wielkiej Socjalistycznej Rewolucji Październikowej w działalności partyjno-politycznej Sił Zbrojnych PRL, [w:] Sześćdziesiąt lat Wielkiego Października. Materiały z ogólnowojskowej konferencji naukowej poświęconej rocznicy Wielkiej Rewolucji Październikowej, Warszawa, Wojskowa Akademia Polityczna, 1978
• Polsko-radziecka przyjaźń i braterstwo broni są naszą w spólną historyczną zdobyczą, [w:] „Żołnierz Wolności”, 1978, rocznik 29, nr 152, s. 2

Przypisy

Bibliografia

• Leksykon Historii Polski, Wydawnictwo Wiedza Powszechna, Warszawa 1995
• Leszek Grot, Tadeusz Konecki, Edward Nalepa, Pokojowe dzieje Wojska Polskiego, Wojskowy Instytut Historyczny im. Wandy Wasilewskiej, Warszawa 1988
• Wojciech Jaruzelski, Stan wojenny dlaczego, Oficyna Wydawnicza „BGW”, Warszawa 1992
• Henryk Kosk, Generalicja Polska, tom II, Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, Pruszków 2001
• Lech Kowalski, Kryptonim „Dunaj”: udział wojsk polskich w interwencji zbrojnej w Czechosłowacji, Książka i Wiedza 1992
• Janusz Królikowski, Generałowie i Admirałowie Wojska Polskiego 1943–1990, tom IV, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2010
• Kto jest kim w Polsce 1984. Informator encyklopedyczny, Wydawnictwo Interpress, Warszawa 1984
• Dane o odznaczeniach na podstawie kroniki w kwartalniku „Wojskowy Przegląd Historyczny” (1960–1989)