WISE 1049-5319

WISE 1049-5319
Ilustracja
WISE 1049-5319 sfotografowany przez WISE 7 stycznia 2010 (żółty dysk w centrum zdjęcia)
Dane obserwacyjne (J2000)
GwiazdozbiórŻagla
Rektascensja10h 49m 15,57s
Deklinacja-53° 19′ 06″
Odległość6,588 ± 0,062[1] ly
2,020 ± 0,019 pc
Wielkość obserwowana
(pasmo J)		10,733 ± 0,026[2]m
Ruch własny (RA)-2759 ± 6[2] mas/rok
Ruch własny (DEC)354 ± 6[2] mas/rok
Charakterystyka fizyczna
Rodzaj gwiazdyukład podwójny brązowych karłów
Typ widmowyA: L7,5
B: T0,5[3]
Charakterystyka orbitalna
Okres orbitalny~25 lat
Alternatywne oznaczenia
2MASS: J10491891-5319100
Luhman 16, Luhman-WISE 1, DENIS J104919.0-531910, WISE J104915.57-531906.1

WISE 1049-5319 (Luhman 16) – układ podwójny złożony z dwóch brązowych karłów położony w gwiazdozbiorze Żagla i oddalony o około 6,5 lat świetlnych od Ziemi. Jest to po alfa Centauri i Gwieździe Barnarda, trzeci pod względem odległości od Układu Słonecznego i najbliższy układ gwiezdny odkryty od 1916, kiedy została odkryta Gwiazda Barnarda[4][5].

Nazwa

Zdjęcia układu z teleskopu WISE oraz Obserwatorium Gemini (środkowy obszar, na którym widać wyraźnie oba składniki)

Akronim „WISE” pochodzi od nazwy programu Wide-field Infrared Survey Explorer, w ramach którego układ został odkryty. Liczby po akronimie oznaczają współrzędne astronomiczne określające, gdzie znajdują się te ciała niebieskie[5]. Układ określany jest nieformalnie jako Luhman 16[6] lub Luhman 16AB, co podkreśla, że jest to układ podwójny[7].

Odkrycie

Odkrywcą układu jest Kevin Luhman z Pennsylvania State University[8]. Luhman zwrócił uwagę na duży ruch własny obiektu, co zasugerowało, że znajduje się blisko Układu Słonecznego, co z kolei potwierdził pomiar paralaksy. Dodatkowe obserwacje wykonane z Obserwatorium Gemini pozwoliły rozpoznać, że WISE 1049-5319 jest obiektem podwójnym[4][8]. Luhman odkrył także, że obiekt był już sfotografowany wcześniej przez inne teleskopy. Najwcześniejsze znane zdjęcia układu pochodzą z 1978[8].

Charakterystyka systemu

(c) ESA/Hubble, CC BY 4.0
Ruch pary karłów na niebie, obserwowany w okresie trzech lat

Na system składają się dwa brązowe karły oddalone od siebie o około trzy jednostki astronomiczne. Większy z karłów, składnik A, należy do typu widmowego L, a mniejszy, składnik B, należy do typu T. Okres orbitalny karłów wynosi około 25 lat, dzieli je 3,12 ± 0,25 au[3]. Układ ma paralaksę 0,495″ ± 0,005″, co odpowiada odległości (2,020 ± 0,019) parseka[8][1].

Wstępne obserwacje systemu wskazywały na występowanie małych zaburzeń ruchu brązowych karłów, które sugerowały obecność trzeciego ciała w układzie – przypuszczalnie planety[1]. Jednak późniejsze, bardziej precyzyjne obserwacje w dłuższym okresie wykluczyły jego obecność[9].

Atmosfera

Obrazy widzialnej powierzchni składnika B w odstępach co ok. 0,8 h, licząc od dolnego obrazu w kierunku ruchu wskazówek zegara

Układ był obserwowany za pomocą Very Large Telescope należącego do ESO. Pozwoliło to powiązać zauważone uprzednio zmiany jasności składnika B z rozkładem jaśniejszych i ciemniejszych miejsc na jego obserwowanej powierzchni, ukazywanych w miarę obrotu karła wokół własnej osi. W efekcie uzyskana została pierwsza „mapa pogody” dla brązowego karła[7].

Zobacz też


Przypisy

  1. ↑ a b c H.J.M. Boffin, D. Pourbaix, K. Mužić, V.D. Ivanov i inni. Possible astrometric discovery of a substellar companion to the closest binary brown dwarf system WISE J104915.57–531906.1. „Astronomy & Astrophysics”. 561 (L4), 2013-12-11. DOI: 10.1051/0004-6361/201322975. arXiv:1312.1303. 
  2. ↑ a b c WISE 1049-5319 w bazie SIMBAD (ang.)
  3. ↑ a b Adam J. Burgasser, Scott S. Sheppard, Kevin L. Luhman. Resolved Near-Infrared Spectroscopy of WISE J104915.57-531906.1AB: A Flux-Reversal Binary at the L dwarf/T dwarf Transition. „The Astrophysical Journal”. 772 (2). DOI: 10.1088/0004-637X/772/2/129. arXiv:1303.7283. 
  4. ↑ a b Barbara K. Kennedy: The Closest Star System Found in a Century (ang.). Penn State Science, 2013-03-11. [dostęp 2013-03-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-04-07)].
  5. ↑ a b Whitney Clavin: Closest Star System Found in a Century (ang.). Jet Propulsion Laboratory, 2013-03-11. [dostęp 2013-03-11].
  6. ↑ Eric E. Mamajek. On the Nearby Binary Brown Dwarf WISE J104915.57-531906.1 (Luhman 16). „arXiv”. arXiv:1303.5345 (ang.). 
  7. ↑ a b Pierwsza mapa pogody dla brązowego karła (pol.). Europejskie Obserwatorium Południowe, 2014-01-29. [dostęp 2014-01-30].
  8. ↑ a b c d John Matson. Astronomer locates previously unseen neighbor to the Sun. „Nature”, 2013-03-12. DOI: 10.1038/nature.2013.12592 (ang.). [dostęp 2013-03-12]. 
  9. ↑ Waltzing dwarfs (ang.). ESA/Hubble, 2017-06-05. [dostęp 2017-06-11].

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Surface map of Luhman 16B recreated from VLT observations.jpg
Autor: ESO/I. Crossfield, Licencja: CC BY 4.0
ESO's Very Large Telescope has been used to create the first ever map of the weather on the surface of the nearest brown dwarf to Earth. An international team has made a chart of the dark and light features on WISE J104915.57-531906.1B, which is informally known as Luhman 16B and is one of two recently discovered brown dwarfs forming a pair only six light-years from the Sun. The figure shows the object at six equally spaced times as it rotates once on its axis.
Wise1049-5319 Multi-Color (No Marker).png
A multi-color WISE image centered on the binary brown dwarf WISE 1049-5319. The binary appears as a yellow disk — the individual brown dwarfs are not resolved.
Two Brown Dwarfs in Our Backyard.jpg
WISE J104915.57-531906 is at the center of the larger image, which was taken by the NASA's Wide-field Infrared Survey Explorer (WISE). This is the closest star system discovered since 1916, and the third closest to our sun. It is 6.5 light-years away. At first, the light appeared to be from a single object, but a sharper image from the Gemini Observatory in Chile revealed that it was from a pair of cool star-like bodies called brown dwarfs.
Waltzing dwarfs Luhman 16A.jpg
(c) ESA/Hubble, CC BY 4.0
This seemingly unspectacular series of dots with varying distances between them actually shows the slow waltz of two brown dwarfs. The image is a stack of 12 images made over the course of three years with the NASA/ESA Hubble Space Telescope. Using high-precision astrometry, an Italian-led team of astronomers tracked the two components of the system as they moved both across the sky and around each other.

The observed system, Luhman 16AB, is only about six light-years away and is the third closest stellar system to Earth — after the triple star system Alpha Centauri and Barnard’s Star. Despite its proximity, Luhman 16AB was only discovered in 2013 by the astronomer Kevin Luhman. The two brown dwarfs that make up the system, Luhman 16A and Luhman 16B, orbit each other at a distance of only three times the distance between the Earth and the Sun, and so these observations are a showcase for Hubble’s precision and high resolution.

The astronomers using Hubble to study Luhman 16AB were not only interested in the waltz of the two brown dwarfs, but were also searching for a third, invisible, dancing partner. Earlier observations with ESO’s Very Large Telescope indicated the presence of an exoplanet in the system. The team wanted to verify this claim by analysing the movement of the brown dwarfs in great detail over a long period of time, but the Hubble data showed that the two dwarfs are indeed dancing alone, unperturbed by a massive planetary companion.