Wacław Borowy

Wacław Borowy

Piotr Szary, Titwillow

Wacław Borowy, 1929 r.
Data i miejsce urodzenia	19 maja 1890 Tuszynek k. Łodzi
Data i miejsce śmierci	16 października 1950 Warszawa
Zawód, zajęcie	historyk literatury, krytyk literacki
Alma Mater	Uniwersytet Jagielloński
Odznaczenia

Grób Wacława Borowego na Cmentarzu Powązkowskim

Wacław Borowy, ps. Piotr Szary, Titwillow (ur. 19 maja 1890 w Tuszynku k. Łodzi, zm. 16 października 1950 w Warszawie) – polski historyk literatury, krytyk literacki, profesor Uniwersytetu Warszawskiego.

Życiorys

Był synem rządcy majątku Teofila i Florentyny ze Świeckich. Ukończył Gimnazjum gen. Pawła Chrzanowskiego^[1] w Warszawie (1908) i podjął studia polonistyczne i romanistyczne na Uniwersytecie Lwowskim; w 1909 przeniósł się na Uniwersytet Jagielloński, gdzie ukończył polonistykę i anglistykę (1913). Na podstawie pracy Ignacy Chodźko (artyzm i umysłowość) obronił w 1914 doktorat na UJ. W latach 1916–1919 pracował w Bibliotece Towarzystwa Naukowego Warszawskiego, następnie przez rok w Archiwum Akt Dawnych w Warszawie; był jednocześnie nauczycielem języka polskiego w prywatnych gimnazjach warszawskich, w tym, w latach 1917–1919, w Gimnazjum Jana Zamoyskiego, którego był absolwentem^[2], oraz w latach 1916–1918 w Gimnazjum im. Stanisława Staszica w Warszawie^[3]. Od 1920 był starszym bibliotekarzem Biblioteki Uniwersyteckiej na UW. W 1928 przeszedł do pracy w Ministerstwie Wyznań Religijnych i Oświaty Publicznej, gdzie był referentem w Departamencie Kultury i Sztuki. Lata 1930–1935 spędził w Londynie jako docent Katedry Literatury Polskiej w School of Slavonic and East European Studies.

W 1936 powrócił do Polski i pracy na UW; został dyrektorem Biblioteki Uniwersyteckiej. Od 24 lipca 1938 był jednocześnie profesorem nadzwyczajnym i kierownikiem I Katedry Historii Literatury Polskiej na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Józefa Piłsudskiego w Warszawie^[4]. Podczas okupacji, wraz z innymi specjalistami w dziedzinie kultury, opracował dokument The Nazi Kultur in Poland. W 1946 mianowano go profesorem zwyczajnym. Brał udział w tajnym nauczaniu na uniwersytecie w czasie okupacji niemieckiej; uratował znaczną część księgozbioru Biblioteki po powstaniu warszawskim.

Zajmował się historią literatury polskiego oświecenia, romantyzmu i pozytywizmu. Badał m.in. poezję czasów stanisławowskich. Opracował sylwetki wybitnych twórców, m.in. Gilberta Keitha Chestertona, Ignacego Chodźki, Adolfa Dygasińskiego, Jana Kochanowskiego, Adama Mickiewicza, Leopolda Staffa, Stefana Żeromskiego. Ogłosił pierwsze w Polsce krytyczne studia nad twórczością Thomasa Stearnsa Eliota. Badał związki kulturalne polsko-angielskie. Przygotował do wydania m.in. III część Dziadów Mickiewicza (1920), Elegie i inne pisma literackie i społeczne Żeromskiego (1928), wybór liryki polskiej Od Kochanowskiego do Staffa. Antologia liryki polskiej (1930). Ponadto ogłosił m.in.:

• Echo Szekspira w „Anhellim” (1918)
• Łazienki a „Noc Listopadowa” Wyspiańskiego (1918)
• O wpływach i zależnościach w literaturze (1921)
• Ze studiów nad Fredrą (1921)
• Boy jako tłumacz (1922)
• Odzyskane zbiory rękopisów i grafiki w Bibliotece Uniwersyteckiej w Warszawie (1925, z Zygmuntem Batowskim)
• Jan Kasprowicz (1926)
• Gilbert Keith Chesterton (1929)
• T.S. Eliot jako krytyk literacki i teoretyk tradycji (1934–1935)
• Wędrówka nowego Parsifala. Poezja T.S. Eliota (1936)
• O poezji polskiej w wieku XVIII (1948)
• O poezji Mickiewicza (1958, 2 tomy)
• O Norwidzie (1960)
• O Żeromskim (1960)

Uczynił z Biblioteki UW nowoczesny i największy naukowy księgozbiór stolicy; przyczynił się do usystematyzowania i skatalogowania zbiorów. W 1922 został członkiem nadzwyczajnym Towarzystwa Naukowego Warszawskiego (od 1933 członek zwyczajny); zgłosił projekt reorganizacji towarzystwa. Był również członkiem PAU (1932 członek-korespondent, 1945 członek czynny). W 1920 był w gronie założycieli Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza, pełnił funkcję wiceprezesa Oddziału Warszawskiego. Artykuły literackie Borowego ukazały się w zbiorach Kamienne rękawiczki (1932), Dziś i wczoraj (1934), Studia i rozprawy (1952, 2 tomy).

Jego prywatny księgozbiór – około 6 tysięcy woluminów – trafił do Zakładu Historii Literatury Polskiej KUL.

Spoczywa na cmentarzu Stare Powązki w Warszawie (kwatera 233-4-3)^[5].

Odznaczenia

• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski,
• Złoty Krzyż Zasługi (15 czerwca 1946)^[6],
• Medal Niepodległości (24 maja 1932)^[7],
• Złoty Wawrzyn Akademicki (5 listopada 1935)^[8].
• Państwowa Nagroda Literacka i Złoty Wawrzyn PAL (1937)^[9]

Nagrody

• Nagroda Polskiego Towarzystwa Wydawców (1935),
• nagroda Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświaty Publicznej (1937),
• Państwowa Nagroda Literacka (1937).

Upamiętnienie

22 lutego 1980 w Warszawie jednej z ulic na terenie obecnej dzielnicy Bemowo zostało nadanie imię Wacława Borowego^[10].

16 października 1990 w 40 rocznicę śmierci Wacława Borowego Bibliotece Instytutu Literatury Polskiej nadano jego imię^[11].

W 2005 nakładem Wydawnictwa „Norbertinum” ukazała się poświęcona mu książka Andrzeja Biernackiego pt. Zatajony artysta. O Wacławie Borowym 1890–1950 (ISBN 978-83-7222-242-8).

Przypisy

Bibliografia

• Biogramy uczonych polskich, Część I: Nauki społeczne, zeszyt 1: A-J, Wrocław 1983.
• Smolna 30. Gimnazjum im. Jana Zamoyskiego Warszawa: PIW, 1989.
• Andrzej Biernacki, Zatajony artysta. O Wacławie Borowym 1890–1950 (Norbertinum 2005, ISBN 978-83-7222-242-8).
• Szkoła im. Stanisława Staszica w Warszawie 1906-1950. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1988, s. 141, 485. ISBN 83-06-01691-2.

Linki zewnętrzne

• Publikacje i rękopisy Wacława Borowego w bibliotece Polona