Wacław Grodziecki

Wacław Grodziecki
Kanonik
Ilustracja
Herb duchownego
Data i miejsce urodzenia1535
Grodziec
Data śmierci1591
Wyznaniekatolicyzm
Kościółrzymskokatolicki
InkardynacjaKościół katolicki
Mapa Grodzieckiego w atlasie Orteliusa

Wacław Grodziecki, lub Grodecki (ur. ok. 1535 w Grodźcu, zm. 1591) – duchowny katolicki, kanonik wrocławski, ołomuniecki i brneński, kartograf.

Życiorys

Wywodził się z rodu Grodzieckich herbu Radwan. Urodził się w Grodźcu na Śląsku Cieszyńskim jako syn Macieja Grodzieckiego z Brodów, starosty cieszyńskiego, i Heleny Starowiejskiej. W latach 1550–1555 studiował w Akademii Krakowskiej matematykę i filozofię. W 1556 r. wyjechał na dalsze studia na uniwersytet do Lipska. Prawdopodobnie w 1558 r. wyjechał do Rzymu, gdzie przebywał już jego brat Jan. W 1561 r. przez Pragę wrócił do Krakowa. Tu w 1564 r. ukończył studia z dyplomem magistra sztuk wyzwolonych.

Wkrótce po ukończeniu studiów objął stanowisko kanonika w kapitule wrocławskiej, odstąpione mu przez brata Jana, który przeniósł się na Morawy. Po kilku latach Jan ściągnął brata do Ołomuńca, zabezpieczając mu kanonię w tutejszej kapitule i stanowisko dziekana kolegiaty brneńskiej. W Brnie obaj bracia doprowadzili do utworzenia kolegium jezuickiego. W 1572 r., po objęciu biskupstwa ołomunieckiego, Jan przekazał również Wacławowi funkcje scholastyka ołomunieckiego i prepozyta brneńskiego. W 1574 r. po śmierci brata Wacław zrezygnował z dwóch ostatnich funkcji, wiążąc się już na stałe z Brnem. Żył skromnie, nie angażując się w rozgrywki kościelnej hierarchii.

Podczas pobytu w Lipsku Wacław Grodziecki opracował znaną mapę Polski, wydaną ok. 1562 r. w Bazylei. Mapę wraz z indeksem do niej i rozprawką Melanchtona o pochodzeniu Słowian Grodziecki dedykował królowi Zygmuntowi Augustowi. W rzeczywistości mapa Grodzieckiego stanowiła pomniejszony i niewiele zmieniony fragment wcześniejszej wielkiej (podziałka ok. 1:1 000 000) mapy Bernarda Wapowskiego, wydrukowanej w 1526 r. w Krakowie w drukarni Unglera. Ponieważ prawie cały nakład map Wapowskiego spłonął w czasie pożaru Krakowa w 1528 r., dzieło Grodzieckiego uchodziło przez długi czas za najlepszą mapę ziem polskich. Była często wznawiana i przerabiana, a swą popularność zawdzięcza m.in. zamieszczeniu jej w atlasie Theatrum Orbis Terrarum Abrahama Orteliusa z 1570 r.

W 1570 r. ze swoimi braćmi Janem i Henrykiem dokonał podziału majątku pozostawionego przez ojca. W 1573 r. Henryk sprzedał Grodziec Janowi i Wacławowi.

Zobacz też

Bibliografia

  • Gojniczek W., Grodzieccy z Brodów herbu Radwan w XV-XVIII wieku, „Genealogia. Studia i materiały historyczne”, t. 11, 1999, s. 9–11.
  • Golec Józef, Bojda Stefania: Słownik biograficzny Ziemi Cieszyńskiej t. 1, Cieszyn 1993, s. 113, ​ISBN 83-901-007-0-7​.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Mapa Polski i Litwy 1570.jpg
Wacław Grodecki vel Grodziecki Mapa Polski i Litwy 1570 publ. atlas Abrahama Orteliusa, miedzioryt kolorowany, 37,5 × 50 cm
Herb Radwan.svg
Autor: Vector image created by Bogaty. Based in part on the vector images created by Bastianow. Original work published by Tadeusz Gajl in "Herby szlacheckie Rzeczypospolitej Obojga Narodów" (Gdańsk, 2003, ISBN 8388595121)., Licencja: CC BY-SA 4.0
W polu czerwonym chorągiew kościelna złota o trzech strefach z krzyżykiem tejże barwy na szczycie.
Grodziecki Wacław.jpg
Wacław Grodziecki, proboszcz w Brnie, +1591 autor mapy Polski