Wacław I Święty
| Książę Czech | |
 | |
 | |
| Książę Czech | |
| Okres | |
|---|---|
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Dane biograficzne | |
| Dynastia | |
| Data urodzenia | ok. 907 |
| Data śmierci | |
| Ojciec | |
| Matka | |
| Dzieci | Zbrasław (?) |
| męczennik | |
 | |
| Data urodzenia | ok. 907 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Czczony przez | |
| Wspomnienie | |
| Atrybuty | zbroja rycerska z białym orłem na tarczy lub proporcu[1], szaty królewskie, sztylet, włócznia |
| Patron | Królestwa Polskiego, Czech i Pragi |
Wacław I Święty, również Święty Wacław (ur. ok. 907, zm. 28 września 929 lub 935[2]) – czeski książę z dynastii Przemyślidów, uważany za patrona Czech[3]; męczennik, święty Kościoła katolickiego i Cerkwi prawosławnej[4].
Życiorys
Był synem księcia Wratysława I i pogańskiej księżniczki Drahomiry. Gdy Wacław miał trzynaście lat, Wratysław I zmarł, a jego wychowaniem w duchu chrześcijańskim zajęła się babka, późniejsza święta Ludmiła, a nie matka, która wychowywała jego młodszego brata Bolesława. Około roku 924 Wacław rozpoczął samodzielne rządy w kraju, wygnał z niego Drahomirę i Bolesława i rozpoczął proces ugruntowania chrystianizacji Czech – wtedy właśnie wzniesiono przedromańską rotundę, której pozostałości znajdują się obecnie pod katedrą św. Wita na Hradczanach w Pradze.
Wzrost znaczenia chrześcijaństwa i polityka Wacława skutkowała zależnością Czech wobec Cesarstwa Niemieckiego, a to było sprzeczne z interesami części czeskiej elity, która popierała młodszego brata Wacława, Bolesława.
Bolesław zaprosił Wacława na uroczystości świętych Kosmy i Damiana do Starego Bolesławca. Tam wywiązała się kłótnia pomiędzy braćmi, Bolesław uderzył brata mieczem, a Wacław uciekł do kościoła, ale zanim tam dobiegł zabiło go trzech rycerzy Bolesława Tira, Česta i Hněvsa. Wkrótce potem Wacław został uznany za świętego jako męczennik[5].
O Wacławie mówią utwory hagiograficzne m.in. Druhá staroslověnská legenda o sv. Václavu (Kniha o rodu a utrpení svatého Václava). Według autora tej legendy został Wacław zmuszony obcować z kobietą i spłodził z nią syna o imieniu Zbrasłav. Żona Wacława była niewierna z jego własnym sługą. Wacław ponoć ich przyłapał na gorącym uczynku. Nie kazał ich jednak stracić, lecz wybaczył i szlachetnie sam udzielił im ślubu[6].
Ikonografia
W ikonografii Wacław I Święty jest przedstawiany z następującymi atrybutami: sztylet – narzędzie jego śmierci, anioł podający mu włócznię, trumna niesiona przez anioły[7].
Patronat
Święty Wacław został ustanowiony w 1436 jednym z czterech głównych patronów Królestwa Polskiego przez biskupa krakowskiego kard. Zbigniewa Oleśnickiego[8].
Współcześnie jest patronem Czech i Pragi. W Polsce wiele starych kościołów ma za patrona tego świętego, m.in. krakowska katedra wawelska (śś. Stanisława i Wacława), kościół św. Wacława w Radomiu.
Dzień obchodów
Wspomnienie liturgiczne obchodzone jest w Kościele katolickim w dies natalis[9].
W kulturze
Książę Wacław jest bohaterem angielskiej kolędy Good King Wenceslas, zaczynającej się od słów Good King Wenceslas looked out, on the Feast of Stephen, według legend śpi on ze swoimi rycerzami na górze Blaník, żartobliwe przedstawienie świętego zaproponował David Černý w postaci rzeźby Koń.
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Wiesław Aleksander Niewęgłowski: Leksykon świętych. Warszawa: Świat Książki, 2006, s. 156. ISBN 978-83-247-0574-0.
- ↑ W literaturze i tradycji pojawiają się daty 929 oraz 935.
- ↑ ŽIVOTOPISY SVATÝCH, catholica.cz [dostęp 2017-06-10].
- ↑ Благоверный князь Вячеслав Чешский + Православный Церковный календарь, days.pravoslavie.ru [dostęp 2017-06-10].
- ↑ Święty Wacław, męczennik. Internetowa Liturgia Godzin. [dostęp 2012-10-07].
- ↑ Zbigniew Mikołejko: Żywoty świętych poprawione. WAB, 2001. ISBN 83-88221-44-2.
- ↑ Urszula Janicka-Krzywda: Atrybut – patron – symbol, czyli co o świętych i błogosławionych powinien wiedzieć przewodnik. Wyd. II popr.. Kraków: Oddział Akademicki PTTK, 1988, s. 61–62.
- ↑ Ks. Arkadiusz Nocoń: Dzieje ustanowienia św. Jacka Głównym Patronem Polski. Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne 2007, t. 40, z. 1, s. 97–113.. [dostęp 2013-03-22].
- ↑ Domenico Agasso: San Venceslao Martire. 2001-02-01. [dostęp 2012-12-21]. (wł.).
| Współcześni |
| ||||
|---|---|---|---|---|---|
| Historyczni |
Media użyte na tej stronie
Autor: Michal Maňas , Licencja: CC BY 3.0
Wenceslaus I, Duke of Bohemia and Saint Ludmila in Sts. Cyril and Methodius's church in Olomouc (Czech Republic). Idealized depiction because in the year of the death of saint Ludmila was Wencelaus about 14 years old.
Coat of arms of the Přemyslid royal dynasty from Bohemia.
Saint Wencelaus from the Votive Painting of Archbishop Jan Očko of Vlašim.
Autor: Jacek Halicki, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Kłodzko, most na młynówce, kon. XIV, 1628, 1701, 1750, posąg św. Wacława
Wenzeslaus, probably by Peter Parler, in St. Vitus Cathedral, Prague