Wacław Scaevola-Wieczorkiewicz

Wacław Scaevola-Wieczorkiewicz

generał brygady
Data i miejsce urodzenia	25 czerwca 1890 Brzozowa, Królestwo Polskie
Data i miejsce śmierci	7 grudnia 1969 Genewa, Szwajcaria
Przebieg służby
Lata służby	1914–1945
Siły zbrojne	Armia Austro-Węgier Wojsko Polskie
Formacja	Legiony Polskie
Jednostki	9 Pułk Piechoty Legionów VI Brygada Piechoty Legionów 31 Pułk Strzelców Kaniowskich 24 Dywizja Piechoty Dowództwo Okręgu Korpusu Nr X
Stanowiska	dowódca pułku piechoty dowódca brygady piechoty dowódca dywizji piechoty dowódca okręgu korpusu
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa wojna polsko-bolszewicka II wojna światowa
Odznaczenia

Wacław Scaevola-Wieczorkiewicz (ur. 25 czerwca 1890 w Brzozowej^[1], zm. 7 grudnia 1969 w Genewie) – generał brygady Wojska Polskiego.

Życiorys

Urodził się w rodzinie ziemiańskiej Józefa i Julii z Tomaszewskich. Ukończył gimnazjum im. Stanisława Staszica i zdał maturę w Lublinie w 1901, a następnie studiował do 1914 w Akademii Ziemiańskiej (Hochschule für Bodenkultur) w Wiedniu zdobywając zawód dyplomowanego rolnika. Od 1911 do 1914 był członkiem Polskich Drużyn Strzeleckich. Przybrał wówczas pseudonim Rene Scewola, który potem stał się częścią jego nazwiska. W 1912 roku po odbyciu oficerskiego szkolenia wojskowego mianowany został podporucznikiem. Od 6 sierpnia 1914 do lipca 1917 służył w Legionach Polskich. Walczył między innymi pod Nowym Korczynem, Anielinem, Laskami i Limanową. Ranny pod Marcinkowicami, skierowany do szpitala na Śląsku. Szczególnie wyróżnił się w bitwie pod Konarami. W 1915 roku awansowany do stopnia kapitana piechoty, obejmuje dowództwo III batalionu 1 pułku piechoty. Po kryzysie przysięgowym został internowany w Forcie Beniaminów. Był wśród organizatorów buntu przeciwko władzom obozowym. Za karę wywieziony w głąb Niemiec do twierdzy Werl.

W Wojsku Polskim od 1918, awansowany do stopnia majora. W listopadzie organizował w Lublinie ochotniczy oddział do walki o Lwów. 6 czerwca 1919 roku został zatwierdzony na stanowisku dowódcy I batalionu 23 pułku piechoty^[2]. Od 15 sierpnia 1919 roku jako pułkownik dowodził 9 pułkiem piechoty Legionów. W czasie wojny polsko-bolszewickiej walczył na czele 9 pp Leg., a w ostatniej fazie wojny dowodził VI Brygadą Piechoty i w zastępstwie 3 Dywizją Piechoty. W 1921 stanął na czele Doświadczalnego Centrum Wyszkolenia Armii w Rembertowie. Od 1923 był dowódcą 31 pułku Strzelców Kaniowskich. W latach 1923–1925 studiował w Akademii Wojskowej w Paryżu. W 1926 czasowo pełnił obowiązki I zastępcy szefa Sztabu Generalnego. W czerwcu 1926 zastąpił generała brygady Jana Hempla na stanowisku dowódcy 24 Dywizji Piechoty i Garnizonu Jarosław^[3]. W 1927 roku mianowany generałem brygady. W Jarosławiu działał na rzecz rozwoju kultury, ochrony zabytków (członek Okręgowej Komisji Konserwatorskiej) i sportu. Stał na czele delegatury Ligi Morskiej i Kolonialnej. Był honorowym prezesem wojskowego klubu sportowego „Ognisko” i patronował Oddziałowi Związku Strzeleckiego „Strzelec”. W 1935–1939 był pierwszym przewodniczącym Stowarzyszenia Miłośników Jarosławia^[4] i kierował sekcją konserwacji zabytków (1935–1939). Wspólnie z architektem Mieczysławem Dobrzańskim zorganizował prace konserwatorskie na terenie opactwa Benedyktynek.

6 kwietnia 1929 roku poślubił w Warszawie Janinę Awenartusówną, z którą miał dwóch synów: Tomasza (1930–2017) i Wojciecha (ur. 1932). 7 listopada 1931 wojewoda lwowski zezwolił mu na zmianę nazwiska rodowego Wieczorkiewicz na Scaevola-Wieczorkiewicz^[5]. Został osadnikiem wojskowym w osadzie Laski w gminie Porozów (ziemię otrzymał tam również por. Julian Wieczorkiewicz)^[6].

Od 12 października 1935 do wybuchu II wojny światowej był dowódcą Okręgu Korpusu nr X w Przemyślu. W maju 1936 został prezesem zarządu Okręgowego Towarzystwa Przyjaciół Związku Strzeleckiego w Przemyślu^[7]. W połowie 1936^[8] (według innego źródła 23 czerwca 1937) Rada miasta Jarosławia przyznała mu tytuł honorowego obywatela miasta.

W czasie kampanii wrześniowej był dowódcą etapów najpierw Armii „Kraków”, a następnie Armii „Karpaty”. W 1940 przedostał się przez Węgry do Francji, gdzie służył w Inspektoracie Wyszkolenia Naczelnego Wodza. Po klęsce Francji działał w ruchu oporu. Działał też w organizacjach polonijnych. W 1943 roku osiedlił się w Szwajcarii, pracował w Towarzystwie Asekuracyjnym.

Zmarł w Genewie i został pochowany na tamtejszym cmentarzu św. Jerzego (Cimetière de Saint-Georges).

Awanse

• porucznik – 1914
• kapitan piechoty – 1915
• major – 1918
• podpułkownik – 1920
• pułkownik – 1920
• generał brygady – 1927

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari (1921)^[9][10]
• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (10 listopada 1928)^[11][9]
• Krzyż Niepodległości (20 stycznia 1931)^[12]
• Krzyż Walecznych (czterokrotnie)^[9]
• Złoty Krzyż Zasługi (19 marca 1931)^[13]
• Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921^[9]
• Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości^[9]
• Odznaka „Znak Pancerny”^[9]
• Znak oficerski „Parasol”
• Odznaka za Rany i Kontuzje^[14]
• Komandor Orderu Legii Honorowej (Francja, 1936)^[9][15]
• Order Pogromcy Niedźwiedzia III klasy (Litwa)^[9]
• Medal 10 Rocznicy Wojny Niepodległościowej (Łotwa)^[16][9]

Upamiętnienie

W 1992 roku jego imię otrzymała dotychczasowa ulica 8 marca na Kolonii Oficerskiej, a w 2010 roku 14. dywizjon artylerii samobieżnej w Jarosławiu.

Przypisy

Bibliografia

• PiotrP. Stawecki PiotrP., Słownik biograficzny generałów Wojska Polskiego 1918–1939, Warszawa: „Bellona”, 1994, ISBN 83-11-08262-6, OCLC 830050159 .
• Mierzwiński Z., Generałowie II Rzeczypospolitej, Warszawa 1995.
• Kosk Henryk P., Generalicja polska t. II M-Ż, Pruszków 2001, ISBN 83-87103-81-0.
• Kostka-Bieńkowska Zofia, Honorowi obywatele Jarosławia 1857–2003, Jarosław 2009.
• Kostka-Bieńkowska Zofia, Monografia Stowarzyszenia Miłośników Jarosławia, Jarosław 2013.