Wachan (region)

Prowincja Badachszan na mapie Afganistanu
Dystrykt Wachan w prowincji Badachszan
Wakhan.png
Granica między Cesarstwem Rosyjskim a brytyjskimi Indiami około 1865, przed wyznaczeniem korytarza

Wachan albo Korytarz Wachański[1] (pers. ‏ واخان‎; ang. Wakkan, Wakhan Corridor[2]) – wąski równoleżnikowy pas terytorium Afganistanu, całkowicie oddzielający Tadżykistan na północy od Pakistanu na południu.

Korytarz Wachański ma około 300 km długości i kilkadziesiąt kilometrów szerokości, przy czym u swej nasady zwęża się nawet do kilkunastu kilometrów. Teren Korytarza Wachańskiego zajmują wysokie góry pogranicza Pamiru, Hindukuszu i Karakorum, sięgające powyżej 6500 m n.p.m., oraz leżąca między nimi dolina rzeki Wachan. Południowa granica korytarza biegnie grzbietem Hindukuszu, zaś północną stanowią rzeki Piandż, Pamir i wschodnia część pasma Gór Wachańskich. Na wschodnim krańcu korytarza, na granicy afgańsko-chińskiej (długości 76 km) leży wysokogórska przełęcz Wachdżir (4923 m n.p.m.).

Administracyjnie Korytarz Wachański należy do dystryktu Wachan prowincji Badachszan. Teren jest bardzo skąpo zaludniony – 7-13 tys. ludzi, głównie górskich pasterzy – Wachów i Kirgizów, w 40 wioskach i obozowiskach.

Przez tereny dzisiejszego korytarza prowadził jeden ze szlaków handlowych z Chin do Azji Środkowej, przechodził tędy m.in. Marco Polo w 1271. Dzisiejszy Korytarz Wachański stanowi sztuczny twór polityczny, powstały pod koniec XIX wieku w wyniku rywalizacji między Wielką Brytanią a Rosją o panowanie nad Środkową Azją. Korytarz Wachański stanowił neutralną afgańską strefę rozdzielającą rosyjski Turkiestan na północy od brytyjskich Indii na południu. Powstał po ostatecznym wytyczeniu granicy rosyjsko-afgańskiej w 1895 i granicy indyjsko-afgańskiej (tzw. linii Duranda) w 1896.

Wszelki ruch przez korytarz został zatrzymany po zamknięciu granic przez komunistyczne Chiny w 1949. Szlak przez korytarz sporadycznie wykorzystują przemytnicy narkotyków. W 1979 Sowieci okupujący Afganistan zajęli również Korytarz Wachański i do połowy jego długości doprowadzili drogę dla czołgów. Po zamachach z 11 września 2001 spekulowano, że Korytarz Wachański może stanowić schronienie Osamy bin Ladena.

Afganistan kilkakrotnie prosił Chiny o otwarcie granicy w korytarzu, aby użyć jej jako alternatywnej drogi zaopatrzenia w wojnie z Talibami. Chiny za każdym razem odmawiały głównie z powodu niestabilnej sytuacji w Sinciangu, który graniczy z korytarzem[3][4].

Przypisy

  1. Polskie egzonimy uchwalone na LXXIX posiedzeniu Komisji Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Rzeczypospolitej Polskiej.
  2. GeoNames.org, www.geonames.org [dostęp 2021-02-15].
  3. Afghanistan tells China to open Wakhan corridor route. hindu.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-05-29)].. The Hindu, 11 czerwca 2009
  4. China mulls Afghan border request. BBC News Online, 12 czerwca 2009


Media użyte na tej stronie

Badakhshan in Afghanistan.svg
Autor: TUBSEmail Silk.svg Gallery, Licencja: CC BY-SA 3.0
Location of province XY (see filename) in Afghanistan
Russia-India 1865.png
Autor: , Licencja: CC BY-SA 3.0
The Russian-India border, c. 1865, before the creation of the Wakhan Corridor.
Wakhan.png
Autor: unknown, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Afghanistan Badakhshan Wakhan district location.PNG
Location map for the Wakhan District of Badakhshan Province, Afghanistan. Original map source: Image:Badakhshan districts.png