Wachlarzówka posępna

Wachlarzówka posępna
	Rhipidura fuliginosa
	(Sparrman, 1787)
	; Dwie odmiany barwne
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	wróblowe
Podrząd	śpiewające
Rodzina	wachlarzówki
Rodzaj	Rhipidura
Gatunek	wachlarzówka posępna
Synonimy
	Muscicapa fuliginosa Sparrman, 1787;
	Muscicapa fuliginosa Sparrman, 1787;
Podgatunki
	R. f. fuliginosa (Sparrman, 1787); R. f. placabilis Bangs, 1921; R. f. penita Bangs, 1911; R. f. cervina E. P. Ramsay, 1879;
	R. f. fuliginosa (Sparrman, 1787); R. f. placabilis Bangs, 1921; R. f. penita Bangs, 1911; R. f. cervina E. P. Ramsay, 1879;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski

Wachlarzówka posępna (Rhipidura fuliginosa) – gatunek małego, owadożernego ptaka z rodziny wachlarzówek (Rhipiduridae), wcześniej zaliczany do monarkowatych (Monarchidae). Występuje w Nowej Zelandii i na okolicznych wyspach.

(c) I, Tony Wills, CC BY-SA 3.0

Wachlarzówka posępna z rozłożonym „wachlarzem” z piór ogona

Systematyka

Wyróżniono kilka podgatunków R. fuliginosa^[2]^[4]:

wachlarzówka posępna^[5] (R. fuliginosa fuliginosa) – Wyspa Południowa
R. fuliginosa placabilis – Wyspa Północna, Wyspa Stewart
R. fuliginosa penita – Wyspy Chatham
wachlarzówka płowobrewa^[5] (R. fuliginosa cervina) – podgatunek wymarły. Występował na wyspie Lord Howe. Niekiedy uznawano go za odrębny gatunek^[2].

Niektórzy badacze uznawali ją za takson konspecyficzny (należący do jednego, tego samego gatunku) z wachlarzówką szarą (Rhipidura albiscapa)^[2]. Dawniej za podgatunek R. fuliginosa uznawano także wydzieloną do osobnego gatunku wachlarzówkę namorzynową (Rhipidura phasiana)^[2].

Morfologia

Czarna odmiana barwna

Długość 14–17 cm; masa ciała 6,5–9 g^[2].

Wachlarzówka posępna na dwóch głównych wyspach Nowej Zelandii występuje w dwóch odmianach barwnych: srokatej i czarnej (znacznie rzadziej spotykanej)^[2]^[6].

Ekologia i zachowanie

(c) Auckland Museum, CC BY 4.0

Gniazdo (okaz muzealny)

Wachlarzówka posępna występuje w różnych typach siedlisk, zamieszkuje m.in. lasy, obszary krzewiaste (scrub), plantacje, sady, pasy osłonowe gospodarstw rolnych, dobrze zadrzewione podmiejskie parki i ogrody^[6].

Gniazdo zbudowane jest z drobnych materiałów zespojonych pajęczynami; budulec stanowią mchy, wysuszone włókna zgniłego drewna, sierść, wyschnięte trawy itp. Większość gniazd jest osłonięta od góry listowiem i często posiada u dołu zwisający „ogon”. W zniesieniu 2–5 jaj, wysiadują je na zmianę oba ptaki z pary przez około 14 dni. Karmieniem piskląt również zajmują się oboje rodzice, młode są w pełni opierzone po około 14 dniach. Podloty mają jeszcze krótkie ogony i najczęściej trzymają się razem, często siedząc obok siebie na gałęzi. Samiec opiekuje się młodymi, gdy samica rozpoczyna budowę kolejnego gniazda. Jedna ze zbadanych par wyprowadziła w sezonie aż pięć lęgów^[6].

Pożywienie wachlarzówki posępnej stanowią głównie małe bezkręgowce, takie jak ćmy, muchy, chrząszcze i pająki, czasami zjada także drobne owoce^[6].

Status

IUCN uznaje wachlarzówkę posępną za gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern). Liczebność populacji nie została oszacowana, ale ptak ten opisywany jest jako pospolity, lokalnie bardzo liczny. Trend liczebności populacji nie jest znany^[3].

Podgatunek cervina z wyspy Lord Howe wymarł w latach 20. XX wieku^[3].

Przypisy

↑ Rhipidura fuliginosa, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Boles, W.: New Zealand Fantail (Rhipidura fuliginosa). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (eds.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. 2016. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-12-27)].
↑ ^a ^b ^c Rhipidura fuliginosa, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).
↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Orioles, drongos, fantails. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-02-28]. (ang.).
↑ ^a ^b P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Rhipiduridae Sundevall, 1872 - wachlarzówkowate - Fantails (wersja: 2021-01-16). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-02-28].
↑ ^a ^b ^c ^d Powlesland, R.G.: New Zealand fantail. [w:] Miskelly, C.M. (ed.) New Zealand Birds Online [on-line]. 2013 [updated 2017]. [dostęp 2021-02-28]. (ang.).

Linki zewnętrzne

Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).

[itis-1] Rhipidura fuliginosa, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).

[hbwa-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Boles, W.: New Zealand Fantail (Rhipidura fuliginosa). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (eds.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. 2016. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-12-27)].

[iucn-3] Rhipidura fuliginosa, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).

[ioc-4] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Orioles, drongos, fantails. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-02-28]. (ang.).

[Mielczarek&Kuziemko-5] P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Rhipiduridae Sundevall, 1872 - wachlarzówkowate - Fantails (wersja: 2021-01-16). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-02-28].

[nz-6] Powlesland, R.G.: New Zealand fantail. [w:] Miskelly, C.M. (ed.) New Zealand Birds Online [on-line]. 2013 [updated 2017]. [dostęp 2021-02-28]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne