Walentina Tierieszkowa

Walentina Tierieszkowa
Валентина Терешкова
Pełne imię i nazwisko

Walentina Władimirowna Tierieszkowa

Data i miejsce urodzenia

6 marca 1937
Bolszoje Maslennikowo

Narodowość

rosyjska

Funkcja

kosmonauta pilot

Łączny czas misji kosmicznych

2 dni, 22 godziny, 50 minut, 8 sekund

Misje

Wostok 6

Stopień wojskowy

generał major

Odznaczenia
Złota Gwiazda Bohatera Związku Radzieckiego Lotnik Kosmonauta ZSRR
Order „Za zasługi dla Ojczyzny” II klasy Order „Za zasługi dla Ojczyzny” III klasy Order Lenina Order Lenina Order Honoru Order Rewolucji Październikowej Order Czerwonego Sztandaru Pracy Order Przyjaźni Narodów Order Przyjaźni Order Georgi Dimitrowa (Bułgaria) Order Karola Marksa (NRD) Order Suche Batora (Mongolia)
Order Klementa Gottwalda Krzyż Wielki Orderu Bernardo O’Higginsa (Chile) Wielka Wstęga Orderu Nilu (Egipt) Order Volty (Ghana) Order Gwiazdy II klasy (Indonezja) Order Flagi Jugosławii I klasy Krzyż Wielki Orderu Słońca Peru Order Krzyża Grunwaldu I klasy Order Flagi z Diamentami (Węgry)

Walentina Władimirowna Tierieszkowa (ros. Валентина Владимировна Терешкова; ur. 6 marca 1937 w m. Bolszoje Maslennikowo) – radziecka kosmonautka, inżynier, posiadaczka odznaki Lotnik Kosmonauta ZSRR. Pierwsza kobieta w kosmosie.

Życiorys

(c) RIA Novosti archive, image #612748 / Alexander Mokletsov / CC-BY-SA 3.0
W mundurze majora Wojskowych Sił Powietrznych ZSRR (1969)

Urodziła się we wsi Bolszoje Maslennikowo, odległej o 40 kilometrów od Jarosławia, w obwodzie jarosławskim w ZSRR. Jej ojciec, Władimir Aksionowicz Tierieszkow, był traktorzystą i poległ w czasie ataku ZSRR na Finlandię, matka była kołchoźnicą[1]. Wtedy pozostała część rodziny przeprowadziła się do Jarosławia, gdzie matka Walentiny pracowała jako robotnica w fabryce. Po ukończeniu szkoły młoda Tierieszkowa sama została włókniarką. W trakcie pracy w kombinacie ukończyła zaoczne technikum włókiennicze[2]. W fabryce Krasnyj Pieriekop w Jarosławiu wstąpiła do Komsomołu, gdzie była sekretarzem[1].

Po locie Gagarina napisała list, w którym wyraziła nadzieję, że być może ona także poleci kiedyś w kosmos. List zwrócił uwagę komisji wybierającej przyszłych kosmonautów, kierowanej przez Kamanina. Nikołaj Kamanin ze względów propagandowych wybrał Tierieszkową wraz z czterema innymi kobietami do przeszkolenia na kosmonautki. Od 1958 roku należała do sekcji spadochronowej aeroklubu w Jarosławiu. Pierwszy skok wykonała 21 maja 1959 roku[2]. Łącznie wykonała 126 skoków[3]. Wraz z nowym zadaniem otrzymała stopień porucznika lotnictwa i przeszła intensywne przeszkolenie na dwumiejscowym MiG-u, jednak nie odbyła ani jednego samodzielnego lotu[4]. 16 lutego 1962 została wybrana jako kandydatka na kosmonautkę i skierowana na szkolenie dla kosmonautów.

16 czerwca 1963 roku rozpoczęła lot na statku Wostok 6, który trwał 2 doby 22 godziny 50 minut i 8 sekund. Lądowanie miało miejsce 19 czerwca 1963 roku po okrążeniu Ziemi 48 razy. Chruszczow po locie zauważył, że lot trwał dłużej niż wszystkie dotychczasowe loty astronautów amerykańskich razem wzięte[4]. Powróciła do Moskwy na czas, żeby przemówić na forum obradującego na Kremlu Międzynarodowego Kongresu Kobiet. Następnie wyruszyła w podróż po świecie, odwiedzając Indie, Pakistan, Stany Zjednoczone oraz Polskę (23 października 1963). Po powrocie z kosmosu została uhonorowana tytułem Bohatera Związku Radzieckiego. Pomimo wcześniejszych planów, kolejna kobieta poleciała w kosmos dopiero 19 lat później (Swietłana Sawicka).

Po locie Tierieszkowa studiowała w Wojskowym Instytucie Lotnictwa im. Żukowskiego w Moskwie[1], którą ukończyła w 1969 roku jako inżynier kosmonauta, a w 1977 roku obroniła pracę doktorską.

22 stycznia 1969 roku wyszła bez szwanku z zamachu na Breżniewa, gdy zamachowiec pomylił samochody i ostrzelał ten, w którym na uroczyste spotkanie na Kremlu podążała grupa kosmonautów.

W 1967 roku została wybrana do Rady Najwyższej ZSRR, a w 1974 roku została członkiem prezydium Rady Najwyższej ZSRR. Od 1971 do 1991 roku była członkiem Komitetu Centralnego Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego. W 1989 roku została wybrana do Rady Narodowości ZSRR. W 1997 roku przeszła na emeryturę w randze generała lotnictwa.

Była kierownikiem rosyjskiego rządowego Centrum Współpracy Międzynarodowej (2003).

W 2007 roku podczas obchodów swoich 70. urodzin w rezydencji Władimira Putina w Nowo Ogarowie oświadczyła, że chce umrzeć na Marsie[5].

Podczas XXII Zimowych Igrzysk Olimpijskich w Soczi, Tierieszkowa była jedną z ośmiu osób niosących flagę olimpijską.

Życie prywatne

3 listopada 1963 roku poślubiła kosmonautę Andrijana Nikołajewa (1929–2004), w 1964 roku urodziła córkę Jelenę. Ich ślub był wielkim wydarzeniem na moskiewskiej scenie publicznej[4]. W 1982 roku rozwiedli się, jej drugi mąż, Julij Szaposznikow, zmarł w 1999 roku[6].

Loty kosmiczne

Została dziesiątym człowiekiem w kosmosie i szóstym kosmonautą radzieckim. Brała udział w jednej misji kosmicznej – Wostok 6.

Dane lotu

Lot kosmiczny, w którym uczestniczyła Walentina Tierieszkowa
Data startuStatek kosmicznyData lądowaniaStatek kosmicznyFunkcjaCzas trwania
16 czerwca 1963
Wostok 6
19 czerwca 1963
Wostok 6
kosmonauta pilot
2 dni 22 godziny 50 minut i 8 sekund

Łączny czas spędzony w kosmosie – 2 dni 22 godziny 50 minut i 8 sekund.

Odznaczenia i nagrody

Jest honorowym obywatelem 18 miast na całym świecie. M.in.: Kaługi, Jarosławia, Karagandy, Bajkonuru, Witebska, Bratysławy.

Upamiętnienie

  • W 1964 roku stała się przebojem w Polsce piosenka pt. Wala twist, napisana ku czci pierwszej kosmonautki, a wykonywana przez żeńską grupę wokalną – Filipinki.
  • Jej nazwiskiem nazwano jedną z gromad w grze Mass Effect studia Bioware.

Zobacz też

Przypisy

  1. a b c Jacek Hugo-Bader. Walentyna twist. „Gazeta Wyborcza. Wysokie obcasy.”, s. 4–12, 1999-12-31. Warszawa: Agora SA. ISSN 1506-9087. 
  2. a b Praca zbiorowa: ZSSR droga w kosmos. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Iskry, Agencja Prasowa Nowosti, 1965, s. 221–230.
  3. Praca zbiorowa: Kosmonautyka. Warszawa: Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, 1971, s. 356.
  4. a b c T.A. Heppenheimer: Podbój Kosmosu. Warszawa: Wydawnictwo Amber Sp. z o.o., 1997, s. 254–255. ISBN 83-7169-852-6.
  5. Walentyna Tierieszkowa: Chcę umrzeć na Marsie. wyborcza.pl. [dostęp 2013-06-16].
  6. Ślub W. Tierieszkowej i A. Nikołajewa. „Astronautyka”. 4 (20), s. 30, grudzień 1963. Polskie Towarzystwo Astronautyczne. (pol.). 

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Order of Lenin Ribbon Bar.svg
Ribbon bar for the Soviet decoration Order of Lenin. Drawn by Zscout370.
EGY Order of the Nile - Grand Cordon BAR.png
Baretka Wielkiej Wstęgi Orderu Nilu
Pilot-Cosmonaut of the USSR.png
Pilot-Cosmonaut of the USSR badge
PER Order of the Sun of Peru - Grand Cross BAR.png
Baretka Krzyża Wielkiego Orderu Słońca Peru
OrdenSuheBator.png
Baretka: Order Suche Batora – Mongolia.
RIAN archive 612748 Valentina Tereshkova.jpg
(c) RIA Novosti archive, image #612748 / Alexander Mokletsov / CC-BY-SA 3.0
“Valentina Tereshkova”. Valentina Tereshkova, pilot-cosmonaut, first female cosmonaut, Hero of the USSR. Pictured as a Major of the Soviet Air Forces.
Valentina Tereshkova (2017-03-06).jpg
(c) Kremlin.ru, CC BY 4.0
Лётчик-космонавт, Герой Советского Союза Валентина Терешкова во время встречи с Президентом России Владимиром Путиным
CHI Orden Bernardo O'Higgins Gran Cruz BAR.svg
Baretka: Order Bernardo O'Higginsa – Krzyż Wielki (Gran Cruz) – Chile.
Пластина на орден „Георги Димитров“.gif
Пластина на орден „Георги Димитров“
HUN Order of the Flag of the HPR Diamonds BAR.svg
Baretka: Order Flagi Węgierskiej Republiki Ludowej z Brylantami.
Orden of Honour.png
Ribbon bar of Order of Honor
Золотая Звезда Героя Советского Союза.svg
Medal “Gold Star” of a “Hero of the Soviet Union”
Orden jugoslovenske zastave1(traka).png
Autor: User:Snake bgd, Licencja: CC BY-SA 3.0
Планка ордена Югославского флага 1 степени
Orden for Service III.png
Ribbon bar of Order of Merit Before the Fatherland 3st
Order of the Volta (Ghana) - ribbon bar.png
Autor: McOleo, Licencja: CC BY 3.0
Ribbon bar of the Order of the Volta (1960-2008) - Ghana
Cs2okg.png
Ribbon bars of the Order of Klement Gottwald
POL Order Krzyża Grunwaldu 1 Klasy BAR.svg
Baretka: Order Krzyża Grunwaldu I klasy
Bintang Republik Indonesia Adipradana Ribbon.png
Ribbon of 12nd Class of the Order of The Star of the Republic of Indonesia
GDR Marks-order bar.png
Orders, decorations and medals of the German Democratic Republic until 1990, here "Order-Karl-Marks", order on bar.