Walentkowy Wierch

Walentkowy Wierch
Valentkova
Ilustracja
Walentkowy Wierch ponad Zadnim Stawem
Państwo Polska  Słowacja
Położeniepowiat Poprad
PasmoTatry, Karpaty
Wysokość2156 m n.p.m.
Pierwsze wejście5 sierpnia 1902
Teodor Eichenwald, Ferdynand Rabowski, Jan Bachleda Tajber, Wojciech Tylka Suleja
Położenie na mapie Tatr
Mapa konturowa Tatr, w centrum znajduje się czarny trójkącik z opisem „Walentkowy Wierch”
Ziemia49°12′50″N 20°00′25″E/49,213889 20,006944

Walentkowy Wierch, Walentkowa (słow. Valentkova, niem. Valentinsberg, węg. Walentko-csúcs)[1] – szczyt w głównej grani Tatr o wysokości 2156 m. Położony jest na południe od Świnicy (rozdziela je Walentkowa Przełęcz 2100 m) i na północny zachód od Gładkiego Wierchu (rozdziela je Gładka Przełęcz 1994 m). Szczyt łączy ze Świnicą urozmaicona, wąska Walentkowa Grań z wieloma czubami i przełączkami. Bezpośrednio po północnej stronie Walentkowego Wierchu znajduje się Wyżnia Walentkowa Szczerbina (Vyšná Valentkova štrbina, 2124 m). Północno-zachodnie stoki Walentkowego Wierchu opadają do Doliny Walentkowej, południowo-wschodnie do Dolinki pod Kołem i znajdującego się w niej Zadniego Stawu[2][3].

Od Walentkowego Wierchu w kierunku zachodnim odchodzi krótka, boczna grań, oddzielająca Dolinę Wierchcichą od Doliny Walentkowej[3]. Znajduje się w niej Walentkowa Kopa (1875 m)[1].

Historia

Trawiaste południowe stoki Walentkowego Wierchu były dawniej wypasane przez pasterzy liptowskich, czasami jednak zachodzili tutaj z owcami przez Gładką Przełęcz polscy pasterze z Doliny Pięciu Stawów Polskich. Upłaz, na którym wypasali owce nazywali Walentkową, i taka nazwa była podawana w literaturze i na mapach po 1858 roku. Pochodziła ona od liptowskiego pasterza o imieniu Walenty, który na upłazie tym wypasał woły. W gwarze polskich górali zdrobnienie tego imienia to Walek, w gwarze górali liptowskich Valent lub Valentko. Przez kartografów i przewodników nazwa upłazu przeniesiona została na nazwę szczytu, co było częstą w Tatrach praktyką. Później w Polsce nazwę Walentkowa zmieniono na Walentkowy Wierch. Słowacy nadal używają nazwy Valentkova[2].

Kartografowie austriaccy dla szczytu tego na mapach podawali nazwę Nad kamenim, Nad Kameniem i Nad Kamenem. Bronisław Gustawicz tłumaczył ją jako Nad Kamieniem. Była to jednak błędna interpretacja, w rzeczywistości bowiem pochodziła ona od znajdującego się u zachodnich podnóży szczytu kotła lodowcowego Kamienne. Taką nazwę tego kotła podawali juhasi z Hali Gąsienicowej, którzy czasami zapędzali tu na wypas swoje owce poprzez przełęcz Liliowe. Nazwy kartografów austriackich jednak nie przyjęły się[2].

Szczyt najprawdopodobniej był wielokrotnie odwiedzany przez pasterzy. Pierwsze informacje o wejściach turystycznych pochodzą z okresu późniejszego. Pierwsze odnotowane wejście turystyczne:

Widok z Walentkowego Wierchu jest rozleglejszy niż z pobliskiego Gładkiego Wierchu[4].

Walentkowa Grań – Walentkowy Wierch po lewej stronie
Widok od zachodu
Widok z Doliny Pięciu Stawów Polskich

Przypisy

  1. a b Tatry Wysokie. Czterojęzyczny słownik nazw geograficznych. [dostęp 2018-09-02].
  2. a b c Zofia Radwańska-Paryska, Witold Henryk Paryski: Wielka encyklopedia tatrzańska. Poronin: Wydawnictwo Górskie, 2004. ISBN 83-7104-009-1.
  3. a b Tatry polskie. Mapa turystyczna 1:20 000. Piwniczna: Agencja Wyd. „Wit”, 2004. ISBN 83-915-737-9-6.
  4. a b Witold Henryk Paryski: Tatry Wysokie. Przewodnik taternicki. Część IV. Walentkowa Przełęcz – Przełączka pod Zadnim Mnichem. Warszawa: Spółdzielczy Instytut Wydawniczy „Kraj”, 1951.

Media użyte na tej stronie

U+25B2.svg
Black up-pointing triangle , U+25B2 from Unicode-Block Geometric Shapes (25A0–25FF)
Walentkowa T13.jpg
Autor: Jerzy Opioła, Licencja: CC BY-SA 4.0
Walentkowa Gran
Świnica T68.jpg
Autor: Jerzy Opioła, Licencja: CC BY-SA 4.0
Widok z grani Kasprowy Wierch - Kopa Małołącka
Walentkowa Grań.jpg
Autor: Krzysztof Dudzik, Licencja: CC BY 3.0
Walentkowa Grań z Zawratu
Gładka Przełęcz a1.jpg
Autor: Opioła Jerzy, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Gładka Przełęcz