Walenty Dembiński

Walenty Dembiński
Ilustracja
Herb
Rawicz
Data urodzenia

1504

Data śmierci

15 października 1584

Ojciec

Andrzej Dembiński

Żona

1. Elżbieta Kuczkowska
2. Krystyna Minocka
3. Barbara Gosławska

Dzieci

1.1 Stanisław
1.2 Jakub
1.3 Erazm Dembiński
1.4 Kasper
1.5 Andrzej
1.6 Jan
1.7 Walenty
1.8 Zofia
1.9 Anna
1.10 Krystyna
1.11 Elżbieta
1.12 Barbara
2.13 Katarzyna
3.14 Hieronim
3.15 Urszula

Walenty Dembiński herbu Rawicz (ur. ok. 1504 roku – zm. 15 października 1584 roku) – kasztelan krakowski w latach 1576–1584, kanclerz wielki koronny w latach 1564–1576, i podskarbi wielki koronny w latach 1561–1564, kasztelan sądecki w latach 1555–1563, kasztelan biecki w latach 1550–1555, burgrabia krakowski w latach 1549–1559, pisarz ziemski krakowski w 1544 roku, podstarości krakowski w latach 1539–1544, sędzia grodzki krakowski w latach 1535–1539, referendarz koronny w latach 1544–1551, dworzanin konny Zygmunta II Augusta w latach 1548–1554, starosta lubomelski w latach 1563–1574, starosta czorsztyński w latach 1553–1571[1], starosta chęciński w latach 1550–1564[2], starosta warcki w 1576 roku[3].

Poseł województwa krakowskiego na sejm krakowski 1538/1539 roku, sejm 1540 roku[4].

Podpis Walentego Dembińskiego na dokumencie Henryka Walezego, w którym król daje miastu Poznaniowi odpis protokołu swojej elekcji (ze zbiorów Archiwum Państwowego w Poznaniu)

Był jednym z przywódców rokoszu szlacheckiego 1537 roku. Pozwany przed sąd sejmowy jako winny zbrodni obrazy majestatu. W 1544 został referendarzem wielkim koronnym. W 1548 został burgrabią krakowskim. W 1561 został podskarbim wielkim koronnym. Zaprowadził porządek w skarbie. W 1564 został kanclerzem wielkim koronnym. Sędzia sejmowy w 1569 roku[5]. Był sygnatariuszem aktu unii lubelskiej 1569 roku[6]. W 1573 roku potwierdził elekcję Henryka III Walezego na króla Polski[7]. W 1576 z powodu wieku oddał pieczęć Piotrowi Duninowi Wolskiemu, otrzymując w zamian kasztelanię krakowską.

Walenty Dembiński był trzykrotnie żonaty; z Elżbietą Kuczkowską herbu Jastrzębiec, córką Jakuba Kuczkowskiego; z Krystyną Minocką z Sieciechowic herbu Nowina, córką Stanisława na Rogowie Minockiego; z Barbarą z Bebelna Gosławską herbu Oksza. Z pierwszej żony pozostawił kasztelan siedmiu synów i pięć córek:
- Zofia, pmo voto za Marcinem Czuryłą herbu Korczak, starostą niepołomickim; sdo voto za Jaroszem z Brzezia na Wodzisławiu Lancokorońskim herbu Zadora.
- Anna za Stanisławem Szafrańcem z Pieskowej Skały herbu Starykoń, wojewodą sandomierskim.
- Krystyna za Andrzejem z Gołuchowa Gołuchowskim herbu Leliwa.
- Elżbieta za Janem Silnickim na Potoku i Siedlcach herbu Doliwa.
- Barbara za Bartłomiejem na Bużenie Bużańskim herbu Poraj, wojskim sieradzkim.

Z drugiej żony miał kasztelan tylko jedną córkę - Katarzynę, małżonkę Andrzeja Reja z Nagłowic herbu Oksza, syna Mikołaja Reja.

Z trzeciej żony miał dwoje dzieci: syna i córkę Urszulę, która poślubiła Stanisława Mińskiego herbu Prus III, podkanclerzego koronnego.

Pochowany w kaplicy biskupa Załuskiego w katedrze na Wawelu.

Przypisy

  1. ↑ Krzysztof Chłapowski, Starostowie w Malopolsce 1565-1668, w: Społeczeństwo staropolskie, t. IV red. A. Wyczański, Warszawa 1986, s. 121.
  2. ↑ Marek Ferenc, Dwór Zygmunta Augusta. Organizacja i ludzie, Oświęcim 2014, s. 210.
  3. ↑ Krzysztof Chłapowski, Starostowie niegrodowi w Koronie 1565-1795 Materiały źródłowe, Warszawa, Bellerive-sur-Allier 2017, s. 179.
  4. ↑ Posłowie ziemscy koronni 1493-1600, pod red. Ireny Kaniewskiej, Warszawa 2013, s. 91, 94.
  5. ↑ Krzysztof Chłapowski, Realizacja reform egzekucji dóbr 1563-1665. Sprawa zastawów królewszczyzn małopolskich, Warszawa 1984, s. 29.
  6. ↑ Volumina Legum, t. II, Petersburg 1859, s. 88.
  7. ↑ Świętosława Orzelskiego bezkrólewia ksiąg ośmioro 1572-1576, Kraków 1917, s. 150

Bibliografia

  • Posłowie ziemscy koronni 1493-1600, pod red. Ireny Kaniewskiej, Warszawa 2013.
  • Świętosława Orzelskiego bezkrólewia ksiąg ośmioro 1572-1576, Kraków 1917.
  • Volumina Legum, t. 2, Petersburg 1859
  • Ferenc M., Dwór Zygmunta Augusta. Organizacja i ludzie, Oświęcim 2014.
  • Tomczak A., Walenty Dembiński, kanclerz egzekucji (ok. 1504-1584), Toruń 1963.
Kanclerze wielcy koronni
Coat of Arms of Polish-Lithuanian Commonwealth
Podskarbiowie wielcy koronni

Media użyte na tej stronie

Kanclerz.PNG
Autor: Autor nie został podany w rozpoznawalny automatycznie sposób. Założono, że to Mathiasrex (w oparciu o szablon praw autorskich)., Licencja: CC BY 2.5
lengyel kancellárok címere
POL COA Rawicz.svg
Autor: Ta ^specifik^ z W3C grafika wektorowa została stworzona za pomocą Inkscape przez Avalokitesvara ., Licencja: CC BY-SA 3.0
Herb szlachecki Rawicz