Walenty Stefański

Walenty Maciej Stefański
Płaskorzeźba w Zamku Cesarskim w Poznaniu
Data i miejsce urodzenia	12 lutego 1813 Śródce
Data i miejsce śmierci	30 czerwca 1877 Pelplin
Zawód, zajęcie	księgarz, drukarz, działacz polityczny

Walenty Maciej Stefański (ur. 12 lutego 1813 w Śródce k. Poznania, zm. 30 czerwca 1877 w Pelplinie) – członek Komitetu Narodowego Polskiego w Poznaniu w 1848 roku^[1], księgarz, drukarz, działacz polityczny, jeden z organizatorów Ligi Polskiej.

Działalność polityczna w Wielkopolsce

Był synem rybaka. Kształcił się początkowo u księży reformatów w Śródce, następnie praktykował w drukarni E. Deckera w Poznaniu i uzupełniał wykształcenie samodzielnie. W 1831 wziął udział w powstaniu listopadowym, otrzymując nawet odznaczenie wojskowe za dzielność. Władze pruskie ukarały go więzieniem i konfiskatą majątku, jednak jako nieletni został amnestionowany i skierowany do służby wojskowej w Nadrenii. Po odbyciu służby powrócił do pracy w poznańskiej drukarni Deckera.

W 1838 rozpoczął samodzielną działalność na rynku księgarskim. Otworzył w Poznaniu księgarnię, a w 1840 także drukarnię. Przez krótki czas wydawał pismo gospodarczo-społeczne "Postęp" (1842), rychło zamknięte przez cenzurę, w latach 1845-46 redagował i wydawał pismo miesięczne "Obrona prawdy" o tematyce religijnej i literackiej. Działał w Związku Plebejuszy, przygotowującym w porozumieniu z innymi zaborami zbrojne powstanie. W 1845 założył kasyno rzemieślnicze w Poznaniu ("Gospoda Miejska"). Wkrótce został aresztowany, ale bez konsekwencji karnych. Po zwolnieniu (z braku dowodów) powrócił do działalności konspiracyjnej i brał udział w przygotowaniach wydarzeń Wiosny Ludów w Wielkopolsce.

Jeden z organizatorów Ligi Polskiej, w latach 1848-1850 redagował (wspólnie z ks. Aleksym Prusinowskim) ludowe pismo "Wielkopolanin"; wydawał także inne pisma, m.in. "Krzyż a Miecz". Był wydawcą syntezy dziejów Słowiańszczyzny, Słowiańskie starożytności (czes. Slovanské starožitnosti) autorstwa Pawła Józefa Szafarzyka, w przekładzie Hieronima Napoleona Bońkowskiego.

W 1851 władze zamknęły jego drukarnię. Zajął się wówczas bez większego powodzenia handlem, co zmusiło go do częstych zmian miejsca pobytu.

Działalność polityczna na Pomorzu

Przeniósł się na Pomorze, wreszcie w 1864 osiadł na stałe w Pelplinie; brał nadal udział w działalności narodowej, w latach 1863-1864 był więziony w Świnoujściu. W Pelplinie założył Towarzystwo Rolnicze oraz kasę pożyczkową. W ostatnich latach ograniczył działalność społeczną.

Z małżeństwa z Pauliną Stefańską (kuzynką) miał pięcioro dzieci, syna i cztery córki.

Zmarł w 1877 i został pochowany w Pelplinie.

Przypisy

Bibliografia

• Janina Krausowa, Walenty Stefański, w: Wielkopolski Słownik Biograficzny, Warszawa-Poznań 1981
• Witold Jakóbczyk, Przetrwać nad Wartą 1815-1914, 55. część cyklu "Dzieje narodu i państwa polskiego", Warszawa 1989

Linki zewnętrzne

• Publikacje Walentego Stefańskiego w bibliotece Polona