Walentyna Janta-Połczyńska

Walentyna Janta-Połczyńska (z domu Stocker, ur. 1 lutego 1913 we Lwowie, zm. 2 kwietnia 2020 w Nowym Jorku) – polska działaczka emigracyjna, tłumaczka, sekretarka Władysława Sikorskiego, spikerka radia „Świt”[1].

Życiorys

Przyszła na świat we Lwowie. Jej rodzicami byli pracownik sektora górniczego Ludwik Stocker (o korzeniach angielskich) i Karolina Kochanowska. Miała brata Andrzeja i siostrę Krystynę. Ukończyła gimnazjum w Krośnie. W 1938 wyjechała do Londynu, w celu podniesienia znajomości języka angielskiego i zdobycia praktyki jako sekretarka. Wyszła za mąż za Wilhelma Pacewicza[2][3][4].

1 września 1939 rozpoczęła pracę w polskiej ambasadzie w Londynie[4]. W lipcu 1940 została osobistą sekretarką premiera Władysława Sikorskiego[2]. Pełniła rolę tłumaczki podczas spotkań z brytyjskimi politykami. Pod koniec 1942 rozpoczęła pracę w rozgłośni Świt, mającej siedzibę w Bletchley i nadającej swoje audycje do okupowanej Polski[4]. Przygotowywała tłumaczenia raportów Jana Karskiego[5]. Była też sekretarką generała Władysława Andersa podczas jego pobytu w Londynie[6]. W lipcu 1943 uczestniczyła w organizacji pogrzebu generała Sikorskiego[2].

W 1945, po zakończeniu działań wojennych, wyjechała do Frankfurtu, gdzie pracowała jako tłumaczka, organizując pomoc dla polskich jeńców wojennych i więźniów obozów koncentracyjnych. W 1946 razem ze swoją matką wyjechała do Stanów Zjednoczonych i osiadła w Buffalo. Poślubiła Aleksandra Janta-Połczyńskiego w 1949. Małżeństwo osiadło w Elmhurst. Oboje założyli polską księgarnię, która stała się centrum spotkań polskiej emigracji w Nowym Jorku. W latach 1955–1958 pracowała w irackiej misji Narodów Zjednoczonych w Nowym Jorku[6]. Była aktywna w takich instytucjach jak Fundacja Kościuszkowska i Instytut Józefa Piłsudskiego w Ameryce. W latach 1959–1961 organizowała powrót polskich skarbów kultury (w tym z zamku na Wawelu) z Kanady do Polski. Owdowiała w 1974. W latach dziewięćdziesiątych przekazała większość swojej kolekcji (starodruki, rękopisy, materiały historyczne) do Biblioteki Narodowej w Warszawie[5].

Pochowana u boku męża w katakumbach Cmentarza Powązkowskiego w Warszawie[7].

Odznaczenia

Upamiętnienie

W 2021 imieniem Walentyny i Aleksandra Janta-Połczyńskich nazwano skrzyżowanie w nowojorskiej dzielnicy Queens[9].

Przypisy

  1. ↑ https://www.nytimes.com/2020/04/20/world/europe/walentyna-janta-polczynska-dead.html.
  2. ↑ a b c Walentyna Janta-Polczynska, Polish War Heroine, Dies at 107.
  3. ↑ Walentyna Janta-Połczyńska.
  4. ↑ a b c W wieku 107 lat zmarła Walentyna Janta-Połczyńska, sekretarka gen. Sikorskiego.
  5. ↑ a b c http://dziennik.com/featured/nie-zyje-walentyna-janta-polczynska/.
  6. ↑ a b https://issuu.com/kurierplus/docs/kurier1003/6.
  7. ↑ https://www.kombatanci.gov.pl/pl/aktualno%C5%9Bci/2705-%C5%9Bp-walentyna-janta-po%C5%82czy%C5%84ska-spocz%C4%99%C5%82a-w-rodzinnej-ziemi.html
  8. ↑ M.P. z 2014 r. poz. 344
  9. ↑ https://www.onet.pl/informacje/onetwiadomosci/nowy-jork-walentyna-i-aleksander-janta-polczynscy-patronami-skrzyzowania/70hdfjd,79cfc278.