Walerian Bierdiajew

Walerian Bierdiajew
Ilustracja
Zdjęcie z 1934
Data i miejsce urodzenia

7 marca 1885
Grodno

Data i miejsce śmierci

28 listopada 1956
Warszawa

Zawód, zajęcie

dyrygent, pedagog

Narodowość

polska

Odznaczenia
Order Sztandaru Pracy I klasy Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski Medal 10-lecia Polski Ludowej

Walerian Bierdiajew (ur. 7 marca 1885 w Grodnie, zm. 28 listopada 1956 w Warszawie) – rosyjski, radziecki i polski dyrygent i pedagog.

Życiorys

Walerian Bierdiajew urodził się 7 marca 1885 w Grodnie i był synem Waleriana oraz Aleksandry z Sokołowskich[1]. W Kijowie uczył się początkowo gry na skrzypcach oraz uczęszczał do gimnazjum i ukończył studia na wydziale chemicznym Politechniki Kijowskiej[2]. Następnie studiował w konserwatorium muzycznym w Lipsku u Stephana Krehla, Maksa Regera i Arthura Nikischa. Uzyskał dyplom i debiutował w 1906 w Dreźnie jako dyrygent operowy[1].

W latach 1907–1921 przebywał w Rosji będąc między innymi dyrygentem orkiestry Teatru Maryjskiego i Filharmonii Petersburskiej[2]. Przyjechał do Polski w 1921 i w latach 1921–1925 dyrygował w Polsce i innych krajach europejskich. W latach 1925–1930 przebywał w ZSRR, gdzie występował w wielu miastach m.in. jako główny dyrygent filharmonii leningradzkiej[1]. W Kijowie wykładał dyrygenturę. We wrześniu 1930 powrócił do Warszawy, gdzie został dyrygentem Teatru Wielkiego; od 1931 był też prof. dyrygentury i prowadził klasę operową oraz chóry w Warszawskim Konserwatorium Muzycznym[1].

Podczas okupacji brał udział w konspiracyjnym życiu muzycznym. Po wojnie działał w Krakowie, gdzie w 1946 zorganizował zespół operowy[3]. Od lipca 1947 był dyrektorem i głównym dyrygentem Filharmonii[4][5], a od 1948 również Opery. W okresie od 24 września 1949 do 1954 był dyrektorem Opery i profesorem PWSM w Poznaniu[1], gdzie realizował przede wszystkim opery kompozytorów rosyjskich. Z polskich wyreżyserował m.in. prapremierę Buntu Żaków Tadeusza Szeligowskiego. W zakresie przedstawień baletowych współpracował z Leonem Wójcikowskim. W 1952 doprowadził do pierwszej w historii zagranicznej podróży artystycznej do Moskwy (Halka, Straszny Dwór, Borys Godunow). Na jednym z przedstawień obecny był Józef Stalin[6]. Prowadził klasę dyrygentury w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Krakowie, gdzie jego studentami byli m.in. Adam Kopyciński oraz Stanisław Skrowaczewski.

Jego uczniami byli między innymi: Andrzej Panufnik, Bohdan Wodiczko, Jan Krenz, Henryk Czyż, Stanisław Skrowaczewski, Stefan Stuligrosz, Krzysztof Missona, Józef Wiłkomirski.

Dwukrotnie, tj. w 1953 i 1955 otrzymał Nagrodę Państwową[7].

Został pochowany w Alei Zasłużonych na cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie (kwatera A26-tuje-1)[8].

Życie prywatne

Od 1 stycznia 1917 był mężem Eugenii Lewikow[2].

Ordery i odznaczenia

Przypisy

  1. ↑ a b c d e Gąsiorowski, Topolski 1981 ↓, s. 56.
  2. ↑ a b c Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest? Uzupełnienia i sprostowania. Warszawa: Wydawnictwo Głównej Księgarni Wojskowej, 1939, s. 15. [dostęp 2021-06-30].
  3. ↑ Medale zostaną wręczone - Magiczny Kraków, www.krakow.pl [dostęp 2021-06-30].
  4. ↑ Nowy dyrektor Filharmonii Krakowskiej Dziennik Polski 1947, nr 190 z 15 lipca s. 3
  5. ↑ Walerian Bierdiajew, „Culture.pl” [dostęp 2018-11-23] (ang.).
  6. ↑ Alojzy Andrzej Łuczak, ''Sto lat gmachu pod Pegazem!'', w: ''Pro Sinfonika. 100 lat Opery Poznańskiej. 1910-2010'', Biuro Pro Sinfoniki, Poznań, 2011, s. XXIV
  7. ↑ Walerian Bierdiajew, www.polmic.pl [dostęp 2021-06-30].
  8. ↑ Tadeusz Sobieraj: Orły Niepodległości. Cmentarz Wojskowy na Powązkach w Warszawie w setną rocznicę jego powstania (1912–2012). Ząbki: Apostolicum, 2012, s. 100. ISBN 978-83-7031-808-6.
  9. ↑ M.P. z 1953 r. nr 14, poz. 190 „za wybitne zasługi w dziedzinie kultury i sztuki”.
  10. ↑ M.P. z 1952 r. nr 57, poz. 878 „za wybitne zasługi w dziedzinie krzewienia kultury muzycznej”.
  11. ↑ M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 - Uchwała Rady Państwa z dnia 19 stycznia 1955 r. nr 0/196 - na wniosek Ministra Kultury i Sztuki.

Bibliografia

  • Antoni Gąsiorowski, Jerzy Topolski [red.]: Wielkopolski Słownik Biograficzny. Warszawa-Poznań: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1981, s. 55. ISBN 83-01-02722-3.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie