Walerian Jasionowski

Walerian Jasionowski

major dyplomowany pilot
Data i miejsce urodzenia	10 lutego 1905 Telika
Data i miejsce śmierci	17 czerwca 1977 Los Angeles
Przebieg służby
Siły zbrojne	Wojsko Polskie Polskie Siły Zbrojne
Formacja	Lotnictwo Wojska Polskiego, RAF
Jednostki	Morski Dywizjon Lotniczy, 2 pułk lotniczy, III/2 dywizjon myśliwski, 308 dywizjon, 315 dywizjon, 303 dywizjon
Stanowiska	dowódca dywizjonu
Główne wojny i bitwy	II wojna światowa
Odznaczenia

Walerian Jasionowski (ur. 10 lutego 1905 w Telika, zm. 17 czerwca 1977 w Los Angeles) – major dyplomowany pilot Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii, dowódca III/2 i 308 dywizjonów myśliwskich.

Życiorys

W 1926 roku rozpoczął naukę w Oficerskiej Szkole Lotnictwa, którą ukończył w 1928 roku z 28. lokatą jako obserwator^[1]. Otrzymał przydział do Morskiego Dywizjonu Lotniczego, gdzie latał w II Eskadrze Morskiej Niszczycielskiej (przemianowanej później na Morską Eskadrę Wielosilnikową)^[2]. Pełnił funkcję dowódcy plutonu uzbrojenia^[3]. 8 lutego 1929 roku przeżył przymusowe wodowanie wodnosamolotu LeO H.13B po awarii jego silników^[4]. 27 września 1930 roku wszedł w skład załóg trzech łodzi latających Latham 43 wizytujących Lipawę^[5]. Od lutego do kwietnia 1933 roku pełnił funkcję oficera taktycznego MDL^[1].

W sierpniu 1934 roku został przeniesiony do 2 pułku lotniczego w Krakowie. Przeszedł przeszkolenie w zakresie pilotażu i został skierowany do 121 eskadry myśliwskiej^[1]. W październiku wziął udział w Drugich Centralnych Zawodach Lotnictwa Myśliwskiego; reprezentacja III/2 dywizjonu myśliwskiego zajęła w nich pierwsze miejsce^[6]. 25 października 1937 roku objął stanowisko dowódcy eskadry i pełnił tę funkcję do listopada 1938 roku^[7]. Na stopień kapitana został mianowany ze starszeństwem z 19 marca 1938 i 18. lokatą w korpusie oficerów lotnictwa, grupa liniowa^[8]. 1 stycznia 1939 roku objął stanowisko oficera taktycznego III/2 dywizjonu^[1].

1 września 1939 roku po śmierci Mieczysława Medweckiego objął stanowisko dowódcy dywizjonu^[9]. Z jego inicjatywy na trzech samochodach zamontowano radiostacje, co pozwoliło na naprowadzanie samolotów dywizjonu na nadlatujące samoloty Luftwaffe^[10]. 17 września, po agresji ZSSR na Polskę, wydał rozkaz podległym mu żołnierzom ewakuowania się na teren Rumunii^[11].

Przedostał się do Francji, 1 marca 1940 roku objął dowództwo nad grupą 13 pilotów skierowanych do Szkoły Pilotażu Myśliwskiego w Étampes^[12]. 22 maja otrzymał rozkaz zorganizowania w Salon eskadry myśliwskiej, która miała latać na samolotach Koolhoven F.K.58^[13]. Jego piloci dopiero 28 maja otrzymali samoloty i rozpoczęli na nich szkolenie^[14]. Pomimo niesprawnego uzbrojenia w myśliwcach, Walerian Jasionowski już 30 maja wykonał pierwszy lot patrolowy nad Marsylią^[15]. 8 czerwca podległa mu jednostka została przebazowana do Clermont-Ferrand^[16]. W późniejszym okresie jego jednostka została przebazowana do Nevers^[17]. 17 czerwca jednostka otrzymała rozkaz przygotowania posiadanych samolotów myśliwskich do ataku na niemieckie czołgi. Do ataku na niemieckie oddziały lądowe w rejonie Bourges nie doszło^[18]. 18 czerwca, po wcześniejszym przeprowadzeniu rozpoznania lotniczego, zarządził ewakuację podległego mu oddziału do portów na południu Francji i ewakuację do Wielkiej Brytanii^[19]. 21 czerwca on i podlegli mu piloci zaokrętowali się w Saint-Jean-de-Luz na statek „Arandora Star” i ewakuowali się do Wielkiej Brytanii^[20].

Wstąpił do Polskich Sił Powietrznych, otrzymał numer służbowy RAF P-0702^[21]. 10 listopada 1940 roku został wyznaczony na stanowisko dowódcy nowo formowanego 308 dywizjonu myśliwskiego „Krakowskiego”. 7 grudnia 1940 roku odszedł z tego stanowiska^[22]. Od grudnia 1942 do czerwca 1943 roku był pilotem w 315 dywizjonie myśliwskim^[21], od 10 czerwca do sierpnia służył w 303 dywizjonie myśliwskim Warszawskim im. Tadeusza Kościuszki^[23].

Został przydzielony na stanowisko kontrolera w operations room w 9 Grupie Myśliwskiej. W styczniu 1944 roku objął stanowisko oficera operacyjnego przy sztabie United States Army Air Forces. W marcu 1945 roku został skierowany do Wyższej Szkoły Lotniczej, którą ukończył we wrześniu^[1].

Po zakończeniu działań wojennych nie zdecydował się na powrót do komunistycznej Polski. Wyemigrował do Stanów Zjednoczonych, gdzie zmarł 17 czerwca 1977 roku w Los Angeles^[21].

Ordery i odznaczenia

Za swą służbę otrzymał odznaczenia^[24]:

• Krzyż Walecznych
• Medal Lotniczy – czterokrotnie
• Polowy Znak Pilota

Przypisy

Bibliografia

• Wacław Król: Polskie dywizjony lotnicze w Wielkiej Brytanii 1940-1945. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1990. ISBN 83-11-07695-2. OCLC 834110269.
• Tadeusz Jerzy Krzystek, [Anna Krzystek]: Polskie Siły Powietrzne w Wielkiej Brytanii w latach 1940-1947 łącznie z Pomocniczą Lotniczą Służbą Kobiet (PLSK-WAAF). Sandomierz: Stratus, 2012. ISBN 978-83-61421-59-7. OCLC 276981965.
• Łukasz Łydżba: Krakowski III/2 Dywizjon Myśliwski. Poznań: Wydawnictwo "Vesper", 2012, seria: Dywizjony myśliwskie września 1939. ISBN 978-83-7731-109-7. OCLC 820392316.
• Andrzej Olejko: Lotnictwo morskie II Rzeczypospolitej. Warszawa: ZP Grupa, 2010. ISBN 978-83-61529-75-0. OCLC 665171720.
• Jerzy Pawlak: Absolwenci Szkoły Orląt: 1925-1939. Warszawa: Retro-Art, 2009. ISBN 83-87992-22-4. OCLC 69472829.
• Jerzy Pawlak: Polskie eskadry w latach 1918-1939. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1989. ISBN 83-206-0760-4. OCLC 69601095.
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935-1939. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego, 2003. ISBN 83-7188-691-8.
• Grzegorz Śliżewski: Gorzka słodycz Francji : polscy piloci myśliwscy wiosny 1940. Warszawa ; Piekary Śląskie: ZP Wydawnictwo - ZP Grupa, 2010. ISBN 978-83-61529-42-2. OCLC 750525221.
• Józef Zieliński: 303 Dywizjon Myśliwski Warszawski im. Tadeusza Kościuszki. Warszawa: Bellona, 2003. ISBN 83-11-09630-9. OCLC 830493548.