Walther Nernst

Walther Nernst
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia25 czerwca 1864
Wąbrzeźno
Data i miejsce śmierci18 listopada 1941
Zibelle
Zawód, zajęciefizyk i chemik

Walter Hermann Nernst (ur. 25 czerwca 1864 w Briesen, późniejszym Wąbrzeźnie[1]; zm. 18 listopada 1941 w Zibelle, późniejsza Niwica) – fizyk i chemik niemiecki, laureat Nagrody Nobla z chemii w 1920 roku.

Życiorys

Syn Ottilie z d. Nerger[a][3] i sędziego Gustava Nernsta[3][4]. Uczęszczał do pruskiego Gimnazjum Królewskiego w Grudziądzu. Był profesorem uniwersytetów w Getyndze i Berlinie oraz dyrektorem Instytutu Fizyki w Berlinie. Zajmował się w pracy naukowej termodynamiką ciała stałego, elektrochemią i teorią roztworów.

W roku 1886 wraz z Albertem von Ettingshausenem (1850–1932) odkrył zjawisko termomagnetyczne, znane też jako zjawisko Nernsta lub zjawisko Nernsta-Ettingshausena[5][6]. Skonstruował tzw. lampę Nernsta (1889), emitującą światło zbliżone do dziennego i stanowiące pośrednie ogniwo między żarówką z żarnikiem węglowym a żarówką z żarnikiem metalowym. W 1906 sformułował tzw. trzecią zasadę termodynamiki (nazywaną też zasadą Nernsta[7]), określającą charakter zmian wielkości termodynamicznych w temperaturach bliskich zera bezwzględnego. Podał też prawo podziału, określane często współcześnie jako prawo podziału Nernsta[8]. Efektem jego prac nad elektrochemią są równania znane jako równanie Nernsta i równanie Nernsta-Einsteina.

Za udział w pracach nad syntezą gazów bojowych podczas I wojny światowej był oskarżany przez aliantów o zbrodnie wojenne. Wydaniu go alianckim sądom zapobiegło wręczenie mu Nagrody Nobla. Autor m.in.:

  • Experimental and Theoretical Applications of Thermodynamics to Chemistry (1913)
  • Die Theoretischen und experimentallen Grundlagen des neuen Waermesatzes (1918)

W 1892 roku poślubił Emme Lohmeyer. Mieli dwóch synów, poległych podczas I wojny światowej i trzy córki. Dwie spośród nich poślubiły Niemców pochodzenia żydowskiego, czemu Nernst się nie sprzeciwiał, a nawet pomógł im opuścić Niemcy po dojściu do władzy NSDAP. Z tego powodu odsunięto go od eksponowanych stanowisk. Osiadł w zakupionym przez siebie majątku w Niwicy, gdzie spędził resztę życia, pod czujną „opieką” Gestapo. Formalnie był wolny i mógł się poruszać po terenie III Rzeszy, ale jego korespondencja i kontakty były kontrolowane. Miał też zakaz wyjazdów za granicę.

W roku 1991 mieszkańcy Wąbrzeźna ufundowali pamiątkową tablicę poświęconą pamięci noblisty. Tablica znajduje się na murze domu, w którym urodził się Nernst.

W 1992 roku jego imię otrzymała jedna z planetoid (24748) Nernst.

Uwagi

  1. ↑ Zbigniew Wojtasiński, szef działu „Nauka i Zdrowie” czasopisma „Wprost”, podał, że Ottilie Nernst była Polką[2]. Nie potwierdzają tego biografie uczonego, np. portal Deutsche Biographie podaje, że rodzicami Ottilie Nernst byli Auguste Sperling i Karl August Nerger[3].

Przypisy

  1. ↑ Nernst Walther Herman, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2021-12-20].
  2. ↑ Zbigniew Wojtasiński. Z ziemi polskiej do Nobla. „Wprost”. 41 (1346), 2008. 
  3. ↑ a b c Nernst, Walther (niem.). Deutsche Biographie. [dostęp 2013-12-04].
  4. ↑ Walther Nernst – Biographical. nobelprize.org. [dostęp 2013-12-04].
  5. ↑ A. v. Ettingshausen, W. Nernst, Ueber das Auftreten electromotorischer Kräfte in Metallplatten, welche von einem Wärmestrome durchflossen werden und sich im magnetischen Felde befinden, „Annalen der Physik und Chemie”, 265 (10), 1886, s. 343–347, DOI: 10.1002/andp.18862651010.
  6. ↑ Nernsta zjawisko, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2013-12-04].
  7. ↑ Nernsta zasada, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2013-12-04].
  8. ↑ Nernsta prawo podziału, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2013-12-04].

Bibliografia

  • Wulf von Bonin, Erich Bagge, Robert Herrlinger: Laureaci nagrody Nobla. Chemia, fizyka, medycyna. Warszawa: 1969.
Laureaci Nagrody Nobla w dziedzinie chemii
XX wiek
XXI wiek

Media użyte na tej stronie

Walther Nernst.jpg
Walther Nernst (* 25. Juni 1864 in Briesen (Westpreußen); † 18. November 1941 in Zibelle (Oberlausitz)