Wanda Chotomska

Wanda Chotomska
Ilustracja
Wanda Chotomska (2008)
Data i miejsce urodzenia

26 października 1929
Warszawa

Data i miejsce śmierci

2 sierpnia 2017
Warszawa

Narodowość

polska

Dziedzina sztuki

literatura piękna

Odznaczenia
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski Medal Komisji Edukacji Narodowej Złoty Medal „Za Zasługi dla Pożarnictwa” Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” Order Uśmiechu

Wanda Maria Chotomska (ur. 26 października 1929 w Warszawie, zm. 2 sierpnia 2017 tamże[1]) – polska pisarka, autorka wierszy i opowiadań dla dzieci i młodzieży[2], autorka cyklu programów telewizyjnych dla dzieci Jacek i Agatka (1962–1973).

Życiorys

Urodziła się w kamienicy przy ul. Wroniej 2 w Warszawie[3]. Jej rodzicami byli Stefan Chotomski i Romualda z domu Nyckowska[4]. Była sanitariuszką w Powstaniu Warszawskim, a po jego kapitulacji przebywała w obozie przejściowym w Pruszkowie, skąd zbiegła[5].

Studiowała na Wydziale Społeczno-Politycznym i Wydziale Dziennikarskim Akademii Nauk Politycznych w Warszawie[1]. Debiutowała w 1949 na łamach tygodnika „Świat Młodych”; w 1958 opublikowała pierwszy zbiór wierszy Tere fere. Wspólnie z Mironem Białoszewskim ogłaszała wiersze w tygodniku „Świerszczyk”, podpisywane pseudonimem „Wanda Miron”. Stworzyła popularny cykl programów telewizyjnych dla dzieci Jacek i Agatka (1962–1973). Była członkiem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich. Prezes Zarządu Polskiej Fundacji Dzieci i Młodzieży[6].

Laureatka Orderu Uśmiechu (1969), który powstał z jej inspiracji. W 1976 dołączono jej pracę Drzewo z czerwonym żaglem do międzynarodowej Listy Honorowej IBBY[7].

Została pochowana na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie w kwaterze 190-2-24[8].

Twórczość

Poezja

Wiersze pod psem (1959), Dwunastu panów (1960), Kaczka-tłumaczka (1968), Siedem księżyców (1970), Dla każdego coś śmiesznego (1971), Dlaczego cielę ogonem miele (1973) Tańce polskie (1981), Remanent (1985; 81 wierszyków; wydanie ilustrowane przez Edwarda Lutczyna), Kram z literami (1987), Wiersze dla dzieci (1997), Wanda Chotomska dla najmłodszych (2000)

Opowiadania

Klucze do Jelenia (1972), Drzewo z czerwonym żaglem (1976), Pięciopsiaczki (1985), Dzień dobry, córeczko i inne opowiadania (1995), Od rzeczy do rzeczy (1969)

Scenariusze bajek filmowych dla dzieci

Tadek Niejadek (1957), Wędrówki pana Księżyca (1959), Kangurek (1966), Czarna krowa w kropki bordo (1971), Poczta (1973), Czarodziejski młynek (1977), Uciekł wałek ze stolnicy (1978), Fajka (1988), Szalik (1988).

Scenariusze bajek muzycznych

Kosmiczna heca, O Tadku-Niejadku, babci i dziadku

Widowiska

Gawęda i detektywi, Gawęda – Na deszcz i pogodę, Gawęda – W 80 minut dookoła świata, Gawęda w cyrku

Niezaklasyfikowane

Abecadło krakowskie (1962), Abecadło warszawskie (1960), Bajki z 1001 dobranocy (1972; na podstawie programów telewizyjnych Jacek i Agatka), Dzidka i kitka (1975), Dzieci pana Astronoma (1971), Dzień dobry, królu Zygmuncie (1973), Dzień dobry! Książka do domu, do szkoły, na podwórko, na boisko i na wakacje (1977), Dziesięć bałwanków (1977), Gdyby kózka nie skakała (1971), Gdyby tygrysy jadły irysy (1968), Jedziemy nad morze (1962), Koziołki pana Zegarmistrza (1971), Leonek i lew (1976), Muzyka pana Chopina (1978), Opowieść o arrasach (1969), Panna Kle-Kle (1973), Przygody jeża spod miasta Zgierza (1964), Różowy balonik (1976), Ślimak (1978), Trzymaj się, Kamil (1981)

Jest również autorką wielu piosenek dla Łejerów z Poznania.

Odznaczenia

Inne informacje

Była żoną Jerzego Steinmetza, z którym miała córkę Ewę, znaną również z działalności dla dzieci – między innymi za sprawą roli Ciotki Klotki w programach dziecięcych z lat 80.: Tik-Tak, Fasola, Ciuchcia. Po rozwodzie związała się z artystą Eugeniuszem Stecem. Żyli razem aż do jego śmierci w 1991, ale nigdy nie zostali małżeństwem[5].

W 2007 Wanda Chotomska obchodziła razem z Łejerami „Wandalia” czyli 30. rocznicę współpracy artystycznej. Z tej okazji podczas benefisu przygotowanego przez Łejery, miasto Poznań w dowód wdzięczności przyznało Wandzie Chotomskiej Wielką Pieczęć Miasta.

W 2003 została Honorowym Obywatelem Miasta Słupska oraz Honorowym Obywatelem Miasta Zgierza.

Laureatka nagrody specjalnej „Super Koziołka za całokształt twórczości” w roku 2013[13].

Upamiętnienie

Jej imieniem zostały nazwane m in.:

  • biblioteki: Biblioteka dla dzieci im. Wandy Chotomskiej „Chotomek” w Płocku;
  • przedszkola: Przedszkole Miejskie nr 9 w Będzinie, Przedszkole Integracyjne nr 61 w Bydgoszczy, Przedszkole Publiczne nr 2 w Goleniowie, Miejskie Przedszkole nr 92 w Katowicach, Przedszkole Samorządowe nr 4 w Kielcach, Przedszkole Miejskie nr 2 w Kołobrzegu, Samorządowe Przedszkole nr 1 w Kościanie, Publiczne Przedszkole nr 5 w Kozienicach, Samorządowe Przedszkole w Krościenku Wyżnym, Przedszkole Samorządowe nr 6 w Myślenicach, Publiczne Przedszkole w Kozodrzy, Miejskie Przedszkole nr 9 w Oświęcimiu, Przedszkole Publiczne nr 5 w Policach, Przedszkole Publiczne nr 7 w Rzeszowie, Przedszkole Publiczne nr 1 w Skarżysku-Kamiennej, Przedszkole Miejskie nr 6 w Toruniu, Przedszkole z oddziałami integracyjnymi nr 127 w Warszawie, Przedszkole nr 351 w Warszawie, Gminne Przedszkole Publiczne nr 2 w Woli, Miejskie Przedszkole nr 2 w Zgierzu;
  • Zespół Szkolno-Przedszkolny nr 1 w Przecieszynie (2002), Zespół Szkolno-Przedszkolny w Trelkowie (2003 – powiat Szczytno), Zespół Oświatowy w Starej Prawdzie (szkoła podstawowa i gimnazjum, powiat Stoczek Łukowski);
  • szkoły podstawowe: Szkoła Podstawowa w Pawłowie (powiat Chojnice), Szkoła Podstawowa w Domaradzu (powiat słupski), Publiczna Szkoła Podstawowa z oddziałami integracyjnymi w Pustyni (powiat Dębica), Szkoła Podstawowa nr 6 w Dzierżoniowie, Szkoła Podstawowa w Bogucinie (powiat Garbów), Szkoła Podstawowa w Kiełczowie, Szkoła Podstawowa w Kleczewie, Szkoła Podstawowa w Józefowie (powiat Legionowo), Szkoła Podstawowa nr 4 w Praszce, Szkoła Podstawowa w Łagowie (gmina Zgorzelec), Niepubliczna Szkoła Podstawowa „Moja Szkoła” w Łomiankach, Szkoła Podstawowa w Ortelu Książęcym, Szkoła Podstawowa w Bruku (gmina Dzierzgoń), Szkoła Podstawowa w Starym Orzechowie (gm. Pomiechówek), Szkoła Podstawowa nr 19 w Łodzi;
  • Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy w Głogówku;
  • Międzynarodowy Konkurs Literacki Dzieci i Młodzieży w Słupsku.

Przypisy

  1. ↑ a b Anna Legierska: Wanda Chotomska. culture.pl.
  2. ↑ Wanda Chotomska nie żyje. Tak wspominała ją córka, gazeta.pl [dostęp 2022-10-08] (pol.).
  3. ↑ Joanna Rolińska: Ale jest Warszawa. Rozmowy. Warszawa: The Facto, 2014, s. 77. ISBN 978-83-61808-37-4.
  4. ↑ a b c Who is who w Polsce. T. 1. Wyd. 2. Hübner 2003, s. 527
  5. ↑ a b Wanda Chotomska. "Na receptach wypisuję uśmiech". 2021-08-02. [dostęp 2021-08-02].
  6. ↑ a b Spotkanie autorskie z Wandą Chotomską. WiMBP w Łodzi. [dostęp 2013-02-20]. (pol.).
  7. ↑ a b Żegnamy Wandę Chotomską : IBBY – Polska Sekcja [dostęp 2019-12-08] (pol.).
  8. ↑ Stowarzyszenie Pisarzy Polskich, Oddział Warszawa: Pożegnaliśmy, ale pamiętamy. sppwarszawa.pl. [dostęp 2022-09-13].
  9. ↑ a b Kto jest kim w Polsce. Warszawa 1989, s. 169
  10. ↑ Kawalerowie Orderu Uśmiechu. Kapituła Orderu Uśmiechu. [dostęp 2013-02-20]. (pol.).
  11. ↑ Odznaczenia państwowe w Święto Niepodległości. prezydent.pl, 11 listopada 2012. [dostęp 2012-11-11].
  12. ↑ M.P. z 2013 r. poz. 226
  13. ↑ Marek Medela: Oświęcim: Koziołek Matołek za Elfa. ZDJĘCIA. 2013-10-17. [dostęp 2022-01-21].

Bibliografia

  • Złote Myśli Ludzi Wielkiego Umysłu, Talentu i Serca. Twórcy Wizerunku Polski, Lidia Domańska (red.), Warszawa: Fundacja Dzieciom „Zdążyć z Pomocą”, 2007, ISBN 978-83-924703-4-2, OCLC 233422183.
  • Wanda Chotomska – publikacje w bibliotece Polona

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

POL Order Uśmiechu BAR.svg
Baretka: Order Uśmiechu.
POL Złoty Medal Za Zasługi dla Pożarnictwa BAR.png
Baretka Złotego Medalu Za Zasługi dla Pożarnictwa
2008.06.15. Wanda Chotomska by Kubik 01.JPG
Autor: Mariusz Kubik, http://www.mariuszkubik.pl, Licencja: CC BY 3.0
Wanda Chotomska (1929-2017), Polish writer