Wanda Czarnocka-Karpińska

Wanda Czarnocka-Karpińska
Wanda Cumft, Wanda Denhoff-Czarnocka
Data i miejsce urodzenia

13 września 1894
Petersburg

Data i miejsce śmierci

4 września 1971
Olsztyn

Zawód, zajęcie

taterniczka
alpinistka
lekarz

Odznaczenia
Krzyż Niepodległości z Mieczami Krzyż Walecznych (1920-1941)
Grób Wandy Czarnockiej-Karpińskiej oraz jej dzieci informatyka Jacka Karpińskiego i artystki plastyka Krystyny Czarnockiej-Tomaszewskiej na cmentarzu ewangelicko-reformowanym w Warszawie

Wanda Czarnocka-Karpińska z domu Cumft (ur. 13 września 1894 w Petersburgu, zm. 4 września 1971 w Olsztynie) – członkini POW i ZPOK, polska lekarka, autorka prac z dziedziny medycyny sportowej, taterniczka i alpinistka.

Życiorys

Urodziła się w Petersburgu, jako córka Jana Gabriela Cumfta i Wandy z Gintyłłów[1]. Od 1914 członkini Polskiej Organizacji Wojskowej, od lipca 1915 komendantka Oddziału Żeńskiego POW w Wilnie[2]. W roku 1926 została absolwentką wydziału medycyny Uniwersytetu Warszawskiego, następnie studiowała w Instytucie Rentgenologicznym w Turynie.

W zimie na przełomie lat 1924/1925, razem z Adamem Karpińskim, dokonała wejść na siedem szczytów tatrzańskich, dokonała m.in. pierwszego wejścia zimowego od północy na Mały Lodowy Szczyt oraz od strony Klimkowej Przełęczy na Durny Szczyt[3]. Wraz z Adamem Karpińskim weszła też na Lodową Kopę oraz na Szczyrbski Szczyt i Hlińską Turnię (w tym wejściu brali udział także Stefan Osiecki i Wilhelm Smoluchowski)[4]. W roku 1926 podjęła próbę zimowego wejścia na Mont Blanc[3].

W latach 30. działaczka Związku Pracy Obywatelskiej Kobiet[5].

Od roku 1929 pracowała w Centralnym Instytucie Wychowania Fizycznego (późniejsza AWF w Warszawie). W trakcie okupacji pracowała jako lekarz rentgenolog[6]. W roku 1961 otrzymała tytuł profesora nadzwyczajnego[6]. W latach 1960–1964 była dziekanem Akademii Wychowania Fizycznego[7]. Była dwukrotnie zamężna, pierwszym mężem był Wacław Denhoff-Czarnocki, z którym miała córkę Krystynę, po jego śmierci (11 kwietnia 1927) wyszła za Adama Karpińskiego[3], ich synem był Jacek Karpiński (ur. 9 kwietnia 1927)[8].

W roku 2011 została pośmiertnie uhonorowana tablicą w Złotym Kręgu „Gloria Optimis”, w kategorii zasłużonych dla AWF[9]

Pochowana na cmentarzu ewangelicko-reformowanym w Warszawie (kwatera K1-2-21)[10].

Publikacje

Opublikowała następujące prace z dziedziny medycyny sportowej[11]:

  • Obserwacje lekarskie na oddziale żeńskim dwuletniego studjum C.I.W.F., Warszawa: „Drukarnia Gospodarcza”, 1936.
  • Przyczynek do zagadnienia wpływu ćwiczeń fizycznych na miesiączkowanie, Warszawa: „Przegląd Fizjologii Ruchu”, 1936, (Warszawa: P. Pyz i S-ka).
  • Wychowanie fizyczne kobiet w Niemczech na tle reorganizacji W. F. w III Rzeszy : wrażenia z Międzynarodowego Kongresu Medycyny Sportowej w Berlinie: uwagi o medycynie sportowej w Berlinie, Warszawa: „Drukarnia Gospodarcza”, 1936.
  • Uszkodzenia narciarskie w Akademii Wychowania Fizycznego Warszawa: 1952 (Druk. Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej).
  • Czynnościowe badania układu krążenia w praktyce lekarsko sportowej, Warszawa: Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, 1956.

Ordery i odznaczenia

Przypisy

  1. ↑ Zenobiusz Bednarski: Polacy na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Dorpackiego w latach 1802–1889. Wyd. I. Olsztyn: Ośrodka Badań Naukowych im.W.Kętrzyńskiego, 2002, s. 70, seria: Rozprawy i materiały Ośrodka Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie. ISBN 83-87643-03-3. (pol.).
  2. ↑ Joanna Dufrat, Kobiety w kręgu lewicy niepodległościowej. Od Ligi Kobiet Pogotowia Wojennego do Ochotniczej Legii Kobiet (1908–1918/1919), Toruń 2001, ISBN 83-7174-980-5 s. 134
  3. ↑ a b c Zofia Radwańska-Paryska, Witold Henryk Paryski: Wielka encyklopedia tatrzańska. Poronin: Wydawnictwo Górskie, 2004. ISBN 83-7104-009-1.
  4. ↑ Bolesław Chwaściński: Z dziejów taternictwa. O górach i ludziach. Warszawa: Sport i Turystyka, 1988, s. 156-157. ISBN 83-217-2463-9.
  5. ↑ Joanna Dufrat, W służbie obozu marszałka Józefa Piłsudskiego. Związek Pracy Obywatelskiej Kobiet (1928-1939), Kraków-Wrocław 2013, ISBN 978-83-7730-055-8, s. 315
  6. ↑ a b 81 tablic w Złotym Kręgu warszawskiej AWF. sportowefakty.pl. [dostęp 2013-03-25]. (pol.).
  7. ↑ Poczet rektorów. awf.edu.pl. [dostęp 2015-03-25]. (pol.).
  8. ↑ Jacek Karpiński, 1944.pl [dostęp 2013-03-25] (pol.).
  9. ↑ Gloria Optimis 2011, awf.edu.pl [dostęp 2013-03-25] (pol.).
  10. ↑ śp. Wanda Janina Czarnocka-Karpińska
  11. ↑ Czarnocka-Karpińska Wanda, bn.org.pl [dostęp 2013-03-25] (pol.).
  12. ↑ M.P. z 1931 r. nr 179, poz. 260.
  13. ↑ Lista odznaczonych Krzyżem i Medalem Niepodległości : Czarnocka z Cumftów Wanda, IPN [dostęp 2021-12-06]..
  14. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 19 z 8 lipca 1922, s. 484.

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

POL Krzyż Walecznych (1920) BAR.svg
Baretka: Krzyż Walecznych (1920).
Jacek Karpiński grób.JPG
Autor: Mateusz Opasiński, Licencja: CC BY-SA 3.0
Grób informatyka i konstruktora komputerów Jacka Karpińskiego (Jacek Karpiński), artystki plastyka Krystyny Czarnockiej-Tomaszewskiej (Krystyna Czarnocka-Tomaszewska), lekarza Wandy Czarnockiej-Karpińskiej (Wanda Czarnocka-Karpińska), himalaisty Adama Karpińskiego (Adam Karpiński) i majora lotnictwa Olgierda Cumfta (Olgierd Cumft) na Cmentarzu ewangelicko-reformowanym w Warszawie