Wanda Grażyna Gałecka-Szmurło

Wanda Grażyna Gałecka-Szmurło
Wanda Grażyna Gałecka
Ilustracja
Wanda Grażyna Gałecka
(około 1918, na mundurze – krzyż harcerski)
Data i miejsce urodzenia21 sierpnia 1899
Warszawa
Data śmierci10 stycznia 1993
Zawód, zajęcieadwokat
Alma MaterUniwersytet Warszawski
Odznaczenia
Krzyż Niepodległości Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości

Wanda Grażyna Gałecka-Szmurło (ur. 21 sierpnia 1899 w Warszawie, zm. 10 stycznia 1993) – polska adwokatka, działaczka niepodległościowa i społeczna, druga kobieta w Polsce, która została wpisana na listę adwokatów.

Życiorys

Grażyna Gałecka (tak była nazywana przez przyjaciół[1]) już w czasie nauki w gimnazjum była harcerką, należała do tajnego Związku Młodzieży Polskiej „Przyszłość” („Pet”)[1][2] i do Organizacji Młodzieży Narodowej. W 1918 roku była już w zarządzie OMN Szkół Średnich[1]. W 1918 albo 1919 roku zdała maturę i dostała się na Wydział Prawa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego. Jednak na polecenie Organizacji zawiesiła swe studia i objęła funkcję sekretarki okręgu wołyńskiego na okres wojny polsko-bolszewickiej (pracowała również w okręgu wileńskim[3]). W tym czasie pracowała w Straży Kresowej w Kowlu[4]. W ramach tej pracy często wyjeżdżała na linię frontu, a nawet ją przekraczała, przewożąc instrukcje dla ludności po jej drugiej stronie[5]. Po zakończeniu wojny wróciła do Warszawy, podjęła studia prawnicze i wstąpiła do OMN Szkół Wyższych oraz została przyjęta do tajnego „Zet”-u. Co najmniej od 1924 roku była siostrą zetową w Kole Braterskim „Zet”-u[6] (z którego w 1925 roku wzięła „urlop bezterminowy”[7]). Od co najmniej 1937 roku należała do Związku Patriotycznego[8].

Za swą działalność niepodległościową została odznaczona Medalem Niepodległości[9] i Medalem Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości[5].

Studiowała również drugi fakultet na Wydziale Filozofii UW, zaliczając pierwszy rok. W 1924 roku ukończyła studia prawnicze i rozpoczęła aplikację w Prokuratorii Generalnej. Po ukończeniu aplikacji przez rok pracowała w Magistracie m.st. Warszawy, a w roku 1930 uzyskała wpis na listę adwokatów Izby Warszawskiej, będąc drugą kobietą w Polsce, która została wpisana na tę listę[5] (pierwszą kobietą była Janina Jurkiewicz).

Równocześnie prowadziła intensywną działalność społeczną i publicystyczną w dziedzinie prawa, brała też udział w pracach ustawodawczych z dziedziny małżeńskiego prawa majątkowego (wydała kilka publikacji na ten temat, m.in. książkę Kobieta w prawie publicznym i prywatnym. Zbiór przepisów).

Przez kilka lat (do roku 1939) adwokat Wanda Szmurłowa była czynnym członkiem Koła Adwokatów Rzeczypospolitej Polskiej.

W czasie okupacji niemieckiej Wanda Szmurło była żołnierzem Armii Krajowej, brała czynny udział w powstaniu warszawskim, pracując w szpitalach powstańczych. Komitet Żydów w Polsce złożył jej podziękowanie za pomoc i ukrywanie Żydów w okresie okupacji niemieckiej[5].

Po II wojnie światowej Wanda Szmurło została umieszczona na liście adwokatów Izby Warszawskiej „z ważnością od 20.04.l945 r.”. Początkowo prowadziła prywatną praktykę, a z chwilą utworzenia Zespołu Adwokackiego nr 27 przy ul. Chłodnej 54, została jego członkinią. 1 czerwca 1965 roku została przeniesiona do Zespołu Adwokackiego nr 9, i była członkinią tego zespołu do chwili, gdy została skreślona z listy adwokatów w 1971 roku w wyniku orzeczenia lekarskiego[5].

Adwokat Wanda Grażyna Szmurło została mianowana przez ministra obrony narodowej Janusza Onyszkiewicza (rozkazem z dnia 3 lipca 1992 roku) podporucznikiem Wojska Polskiego[5].

Życie prywatne

Matka Grażyny Gałeckiej zmarła wkrótce po jej urodzeniu, ojciec w 1905 roku musiał opuścić kraj z powodów politycznych i osiadł w Ameryce Południowej. Grażyna Gałecka miała siostrę Zofię, która również była działaczką „Pet” i OMN[1]. Również i ona pracowała w Straży Kresowej w czasie wojny polsko-bolszewickiej[4]. Popełniła samobójstwo przez otrucie w 1926 roku[10]. Została pośmiertnie odznaczona Medalem Niepodległości[11].

Grażyna Gałecka wyszła między 1925 a 1931 rokiem za Jana Szmurłę. Mieli co najmniej dwie córki[12]. Co najmniej od 1936 roku mieszkali w domku z ogródkiem w Jabłonnie koło Warszawy, gdzie Grażyna do 1 września 1939 roku pełniła funkcję prezesa kółka rolniczego[5][13].

Przypisy

  1. ↑ a b c d Tomasz Piskorski, Pamiętniki, zeszyt 40 (1918), Archiwum Akt Nowych.
  2. ↑ Krajewski 1993 ↓, s. 132.
  3. ↑ Nowacki 1996 ↓, s. 136.
  4. ↑ a b Tomasz Piskorski, Pamiętniki, zeszyt 81 (1919), Archiwum Akt Nowych.
  5. ↑ a b c d e f g Krajewski 1993 ↓, s. 133.
  6. ↑ Tomasz Piskorski, Pamiętniki, zeszyt 183 (1924), Archiwum Akt Nowych, 2019.
  7. ↑ Tomasz Piskorski, Pamiętniki, zeszyt 208 (1925), Archiwum Akt Nowych, 2019.
  8. ↑ Tomasz Piskorski, Pamiętniki, zeszyt 382 (1937), Archiwum Akt Nowych, 2019.
  9. ↑ M.P. z 1931 r. nr 132, poz. 199
  10. ↑ Tomasz Piskorski, Pamiętniki, zeszyt 224 (1926), Archiwum Akt Nowych, 2019.
  11. ↑ M.P. z 1931 r. nr 18, poz. 30
  12. ↑ Tomasz Piskorski, Pamiętniki, zeszyt 331 (1933), Archiwum Akt Nowych, 2019.
  13. ↑ Tomasz Piskorski, Pamiętniki, zeszyt 379 (1937), Archiwum Akt Nowych, 2019.

Bibliografia

  • Wojciech Krajewski. Szpalty pamięci: Adwokat Wanda Grażyna Gałecka-Szmurło (1899–1993). „Palestra”. 7–8, s. 132–133, 1993. 
  • Tadeusz Wacław Nowacki (red.): ZET w walce o niepodległość i budowę państwa – szkice i wspomnienia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1996. ISBN 83-01-12142-4.

Media użyte na tej stronie

Wanda Gałecka.png
Wanda Grażyna Gałecka, późniejsza Szmurłowa, adwokatka