Warłaam (Moțoc)

Warłaam

Vasile Moțoc
Metropolita Mołdawii
Kraj działania	Hospodarstwo Mołdawskie
Data urodzenia	1590
Data i miejsce śmierci	1657 monaster Secu
Metropolita Mołdawii
Okres sprawowania	1632–1657
Wyznanie	prawosławne
Kościół	Patriarchat Konstantynopolitański
Śluby zakonne	do 1628
Diakonat	do 1628
Prezbiterat	do 1628
Chirotonia biskupia	1632

Warłaam, imię świeckie Vasile Moțoc (ur. 1590, zm. 1657) – mołdawski biskup prawosławny, metropolita Mołdawii w latach 1632–1653.

Życiorys

Pochodził z rodziny chłopskiej^[1]. W młodości wstąpił do monasteru Secu, gdzie nauczył się języka cerkiewnosłowiańskiego i greki. Po przyjęciu postrzyżyn mniszych przyjął imię zakonne Warłaam. Przed r. 1628 został najpierw igumenem monasteru, a następnie otrzymał godność archimandryty^[2]. W 1628 Warłaam odbył podróż do Kijowa i Moskwy w celu zakupu nowych ikon dla monasterów Dragomirna i Barnova oraz dla cerkwi w Jassach ufundowanej przez hospodara Mołdawii Mirona Barnowskiego-Mohyłę^[2]. Po powrocie dowiedział się, że hospodar, którego był doradcą, został pozbawiony tronu, natomiast metropolita Mołdawii Anastazy zmarł. W związku z tym Warłaam udał się do monasteru Secu^[2].

W 1632 Warłaam objął urząd metropolity Mołdawii. On i kierowana przez niego metropolia cieszyły się poparciem hospodara Bazylego Lupu. W 1640 Warłaam założył w monasterze Trzech Świętych Hierarchów w Jassach drukarnię, z pomocą metropolity kijowskiego Piotra, pochodzącego z Mołdawii. W 1642, naśladując działania Piotra, metropolita Warłaam zwołał w Jassach Synod metropolii Mołdawii^[2]. Trzy lata wcześniej Warłaam był jednym z trzech kandydatów na urząd patriarchy Konstantynopola^[2]. Przy pomocy Bazylego Lupu rozbudował monaster Trzech Świętych Hierarchów, wznosząc w nim w 1639 nową główną cerkiew. Dwa lata później metropolita poprowadził w niej ceremonię przyjęcia relikwii św. Paraskiewy, podarowanych przez patriarchę Konstantynopola^[2]. Rok później przy udziale Warłaama^[2] w Jassach utworzone zostało studium wyższe z językiem łacińskim jako wykładowym i nauką języków cerkiewnosłowiańskiego i greki. Jego wykładowcy przybyli z Kijowa^[3], a wzorem dla szkoły było kolegium utworzonego w Kijowie przez metropolitę Piotra^[2].

Metropolita Warłaam jest autorem zbioru kazań, wydanego pierwszy raz w 1643. Jego homilie, pisane żywym i prostym w odbiorze językiem, były znane na całym obszarze zamieszkanym przez ludność rumuńskojęzyczną. Cazania lui Varlaam były najważniejszą książką teologiczną wydrukowaną w monasterze Trzech Świętych Hierarchów w Jassach^[1]. Warłaam opublikował również traktat, w którym tłumaczył sens siedmiu sakramentów oraz tekst polemiki z katechizmem kalwińskim^[2]. Przełożył na język rumuński (z j. cerkiewnosłowiańskiego) m.in. Drabinę do nieba św. Jana Klimaka. Język jego przekładów był pełen zapożyczeń z cerkiewnosłowiańskiego, gdyż w ówczesnej rumuńszczyźnie brakowało terminów, które oddałyby sens pojęć teologicznych oryginału^[2].

Po usunięciu Bazylego Lupu z tronu hospodarskiego Warłaam odszedł z urzędu i osiadł w monasterze Secu. Kronikarz Miron Costin zapisał, że metropolita przeżył w nim cztery lata jak zwykły mnich. W klasztorze Secu został również pochowany^[2].

Metropolita Warłaam został w 2007 kanonizowany przez Rumuński Kościół Prawosławny. Jako dzień jego wspomnienia liturgicznego wyznaczono 30 sierpnia^[2].

Przypisy