Warłaam (Szyszacki)

Warłaam
Grigorij Stiepanowicz Szyszacki
mnich
Kraj działaniaRosja
Data i miejsce urodzenia12 marca 1750
Krasiłowka
Data i miejsce śmierci18/23 lipca 1820
Nowogród Siewierski
Biskup mohylewski i mścisławski
Okres sprawowania1808–1812
Wyznanieprawosławne
KościółRosyjski Kościół Prawosławny
Śluby zakonneprzed 1779
Prezbiteratprzed 1780
Chirotonia biskupia12 kwietnia 1795
Sukcesja apostolska
Data konsekracji12 kwietnia 1795
MiejscowośćKijów
KonsekratorSamuel (Mysławski)

Warłaam, imię świeckie Grigorij Stiepanowicz Szyszacki (ur. 12 marca 1750 w Krasiłowce, zm. 23 lipca 1820 w Nowogrodzie Siewierskim) – duchowny Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego.

Życiorys

Pochodził z rodziny chłopskiej. Wykształcenia teologiczne uzyskał w seminarium duchownym w Perejasławiu, a następnie w Akademii Mohylańskiej. Po ukończeniu szkoły został nauczycielem gramatyki i retoryki w seminarium duchownym w Perejasławiu. W 1779 został zwolniony z powodu choroby. Zamieszkał w Efremowskim Monasterze św. Michała Archanioła w Perejasławiu, zaś w 1780 z godnością igumena został przełożonym Monasteru Mosznogorskiego[1]. Rok później ponownie trafił do klasztoru w Perejasławiu i w 1783 został jego przełożonym, co łączył z pracą wykładowcy seminarium w tym samym mieście. W 1785 na krótko został jego rektorem, jednak w tym samym roku Świątobliwy Synod Rządzący zlikwidował zarówno szkołę, jak i samą eparchię perejasławską. W związku z tym Warłaam (Szyszacki) został rektorem seminarium duchownego w Nowogrodzie Siewierskim i przełożonym Monasteru Makoszyńskiego[1].

W 1785 wyjechał do Rzeczypospolitej w związku ze skierowaniem na jej terytorium prawosławnego biskupa uznającego jurysdykcję rosyjską, Wiktora (Sadkowskiego). W 1787 został mianowany przełożonym monasteru Świętego Ducha w Wilnie oraz monasteru Świętych Piotra i Pawła w Mińsku[1].

W 1789 biskup Wiktor (Sadkowski) został oskarżony przez polskie władze o nielojalność i inspirowanie buntów chłopskich[2]. Hierarcha został aresztowany i osadzony w Nieświeżu, zaś od duchownych prawosławnych zażądano złożenia przysięgi lojalności wobec Rzeczypospolitej. Ihumen wileński Warłaam był jednym z nielicznych kapłanów, którzy powołując się na prawo kanoniczne odmówili złożenia ślubowania[3]. W obawie przed represjami uciekł następnie z Rzeczypospolitej i dotarł do Mohylewa, skąd został wezwany do Petersburga. W 1791 otrzymał godność archimandryty i skierowany do monasteru św. Mikołaja w Wiażyszczach, następnie do Monasteru Nowojezierskiego, zaś w 1792 został prefektem seminarium duchownego w Nowogrodzie. W 1794 Świątobliwy Synod Rządzący skierował go do eparchii mińskiej i słuckiej, gdzie miał współpracować z biskupem Wiktorem (Sadkowskim) przy nawracaniu na prawosławie miejscowych unitów. W 1794 został przewodniczącym konsystorza eparchii mińskiej i przełożonym monasteru Przemienienia Pańskiego w Dziatłowiczach[1].

12 kwietnia 1795 przyjął chirotonię na biskupa żytomierskiego, wikariusza eparchii mińskiej. Ceremonia ta odbyła się w Kijowie; głównym konsekratorem był metropolita kijowski Samuel. Siedzibą biskupa był Ostróg. W 1799 został pierwszym ordynariuszem nowo powstałej eparchii wołyńskiej i żytomierskiej[1]. Po sześciu latach został przeniesiony na katedrę mohylewską, zaś w 1808 został mianowany arcybiskupem. Duchowny założył w eparchii kilka niższych szkół duchownych, zajmował się również uporządkowaniem życia mniszego[1]. W 1805 odznaczony Orderem św. Anny I stopnia[1].

W czasie francuskiej inwazji na Rosję arcybiskup Warłaam pozostał w Mohylewie. Na żądanie okupującego miasto marszałka Davouta złożył w soborze katedralnym 14 lipca 1812 przysięgę lojalności Napoleonowi Bonaparte, to samo polecił innym duchownym (2/3 kapłanów zrealizowało nakaz biskupa). Po zwycięstwie Rosjan w wojnie car Aleksander I polecił Synodowi zwolnić arcybiskupa Warłaama z katedry. W konsekwencji przeprowadzonego przez władze duchownego śledztwa Warłaam (Szyszacki) został pozbawiony godności biskupiej i uznany za zwykłego mnicha. Obrzęd pozbawienia godności przeprowadził w czerwcu 1813 arcybiskup czernihowski i nieżyński Michał. Warłaam (Szyszacki) spędził resztę życia w monasterze Przemienienia Pańskiego w Nowogrodzie Siewierskim, tam też zmarł i został pochowany[1].

25 lipca 1935 r. decyzja o pozbawieniu Warłaama godności arcybiskupa została anulowana, jako podjęta ze względów politycznych[4].

Przypisy

  1. ↑ a b c d e f g h ВАРЛААМ
  2. ↑ Mironowicz A.: Diecezja białoruska w XVII i XVIII wieku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, 2008, s. 281. ISBN 978-83-7431-150-2.
  3. ↑ Mironowicz A.: Diecezja białoruska w XVII i XVIII wieku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, 2008, s. 282. ISBN 978-83-7431-150-2.
  4. ↑ Диакон Александр Мазырин. К истории высшего управления Русской Православной Церкви в 1935–1937 гг. // XVI ежегодная богословская конференция 2005 г. — С. 161–172.

Bibliografia

  • Hierarchia i kler kościoła prawosławnego w granicach II Rzeczypospolitej i Polski powojennej w XIX–XXI wieku. – ks. Grzegorz Sosna, m. Antonina Troc-Sosna – Ryboły 2012
Biskupi eparchii żytomierskiej
Biskupi eparchii wołyńskiej
Biskupi eparchii mohylewskiej i mścisławskiej
  1. ↑ (uznawany przez patriarchę moskiewskiego, nieuznany przez Konstantynopol)
  2. ↑ nieuznany przez króla polskiego