Warga habsburska

(c) Robb z niemieckiej Wikipedii, CC BY-SA 3.0

Karol II

Maksymilian I ze swą rodziną (ok. 1515); od lewej do prawej: Maksymilian I, Ferdynand I, Karol V, Filip I Piękny, Maria Burgundzka, Ludwik II Jagiellończyk

Warga habsburska – termin określający prognatyzm, występujący u Habsburgów. Była zaburzeniem genetycznym, przy którym dolna warga przerasta w rozmiarze górną, a żuchwa jest często nazbyt rozwinięta^[1].

Historia

Schorzenie to otrzymało nazwę od rodu Habsburgów, wśród których da się je zauważyć u cesarza Maksymiliana I (1459–1519). Prognatyzm bez zgrubionej dolnej wargi występuje zresztą okresowo już u wcześniejszych generacji Habsburgów (Rudolf IV (1339–1365), stryj Ernesta Żelaznego)^[1].

Według jednej z teorii prognatyzm wśród Habsburgów miał pochodzić od Cymbarki mazowieckiej, a wargę można rozpoznać na pomnikach grobowych książąt mazowieckich Stanisława i Janusza III w Katedrze św. Jana w Warszawie. Ci książęta nie byli jednak potomkami Cymbarki mazowieckiej, a zgrubienie wargi na ich marmurowym nagrobku można przypisać warsztatowi kamieniarskiemu twórcy nagrobka.

Poprzez powodowane względami politycznymi, zawierane na granicy kazirodztwa małżeństwa między austriacką i hiszpańską linią Habsburgów, schorzenie się spotęgowało. Ostatni król Hiszpanii z tej dynastii, Karol II, miał tak obwisłą dolną wargę i nazbyt rozwiniętą żuchwę, że nie mógł żuć potraw. Dodatkowo nieprzyjemnym skutkiem wargi habsburskiej było utrudnione powstrzymanie odpływu śliny i zawsze wpółotwarte usta.

Po wygaśnięciu męskiej linii Habsburgów wraz ze śmiercią Karola VI u jego potomków po kądzieli z dynastii Habsburgów lotaryńskich prognatyzm już nie występuje, ale zgrubienie dolnej wargi pozostało. Widać je na portretach i fotografiach cesarzy austriackich: Ferdynanda I, ostatniego cesarza Karola I, czy królów Hiszpanii Alfonsa XII, Alfonsa XIII i współcześnie żyjącego Jana Karola I.

Monarchowie z prognatyzmem

Cesarze Świętego Cesarstwa Rzymskiego

Wizerunek	Władca	Lata życia
	Maksymilian I Habsburg	1459-1519
	Karol V Habsburg	1500-1558
	Ferdynand I Habsburg	1503-1564
	Ferdynand II Habsburg	1578-1637
	Ferdynand III Habsburg	1608-1657
	Leopold I Habsburg	1640-1705
	Józef I Habsburg	1678-1711
	Karol VI Habsburg	1685-1740