Wariancja fenotypowa

Wariancja fenotypowa lub inaczej zmienność fenotypowa składa się z dwóch podstawowych składników:

  1. genetycznego
  2. środowiskowego

Bardziej złożony model może uwzględniać dodatkowo kombinacje tych elementów, tzn. interakcje genotyp–środowisko i korelacje genotyp–środowisko[1]:

Składnik genetyczny

Składnik genetyczny (inaczej wartość fenotypowa) wynika z interakcji pomiędzy allelami tych samych loci- dominacji, z oddziaływania między allelami różnych loci- epistaza, z sumowania się efektów poszczególnych loci- braku dominacji i braku epistazy:

gdzie:

  • wariancja genotypowa addytywna – źródło zmienności genetycznej wynikające z sumowania się efektów poszczególnych alleli,
  • wariancja genotypowa dominacji – źródło zmienności genetycznej wynikające z dodatkowych informacji z interakcji pomiędzy allelami tych samych genów,
  • wariancja genotypowa epistazy (interakcji) – źródło zmienności genetycznej wynikające z interakcji pomiędzy allelami różnych genotypów.

Wariancje: dominacji i epistazy ujawniają się pod wpływem modyfikującej roli środowiska zewnętrznego.

Składnik środowiskowy

Składnik środowiskowy składa się z wariancji ogólnej i specyficznej i zależy od stopnia modyfikacji przez czynniki środowiskowe wartości genotypowej:

gdzie:

  • wariancja środowiskowa ogólna – mają na nią wpływ czynniki wspólne dla jakiejś grupy osobników, działające przez całe życie osobnika, z jednakowym natężeniem i kierunkiem,
  • wariancja środowiskowa specyficzna – krótkotrwałe i podlegające częstym zmianom uwarunkowania specyficzne dla pojedynczego osobnika, działające z różnym natężeniem i w różnych kierunkach.

Przypisy

  1. Robert Plomin, J.C. DeFries, John C. Loehlin, Genotype-environment interaction and correlation in the analysis of human behavior., „Psychological Bulletin”, 84 (2), 1977, s. 309–322, DOI10.1037//0033-2909.84.2.309, ISSN 0033-2909 [dostęp 2019-04-06] (ang.).

Bibliografia

  • Fletcher H.L., Hickey G.I., Winter P.C.: Genetyka, PWN, 2008.