Warren Beatty

Warren Beatty

Warren Beatty (1961)
Imię i nazwisko	Henry Warren Beaty
Data i miejsce urodzenia	30 marca 1937 Richmond
Zawód	aktor, producent, scenarzysta, reżyser
Współmałżonek	Annette Bening (od 1992)
Lata aktywności	od 1956

Warren Beatty, właśc. Henry Warren Beaty^[1][2][3] (ur. 30 marca 1937 w Richmond) – amerykański aktor, producent, scenarzysta i reżyser filmowy, którego kariera trwa ponad sześć dekad. Był nominowany do 15 Oscarów, w tym czterech dla najlepszego aktora, czterech dla najlepszego filmu, dwóch dla najlepszego reżysera, trzech za scenariusz oryginalny i jednego za scenariusz adaptowany – wygrywając nagrodę dla najlepszego reżysera filmu Czerwoni (1981)^[4].

Życiorys

Wczesne lata

Urodził się w Richmond, w stanie Wirginia. Pochodzi z purytańskiego domu Iry Owensa Beaty'ego (1903-1987)^[5][6], dyrektora szkoły w Richmond, w stanie Wirginia. Jego matka Kathlyn Corinne Beaty (z domu MacLean; 1903-1993)^[7] była nauczycielką dramatu z Nowej Szkocji^[8]. Wychowywał się wraz ze sławną, starszą o trzy lata siostrą, aktorką, scenarzystką i reżyserką, Shirley MacLaine (ur. 24 kwietnia 1934)^[9]. Ukończył Washington-Lee High School^[10] w Arlington w stanie Wirginia, gdzie odnosił sukcesy jako piłkarz. Po roku rzucił studia uniwersyteckie na Northwestern University^[11], żeby zostać aktorem opłacał kursy gry pod kierunkiem Stelli Adler^[12] w Nowym Jorku pracując jako pianista w nocnym lokalu i robotnik budowlany.

Kariera

Trafił na szklany ekran jako nieznośny Milton Armitage w sitcomie MGM Dobie Gillis (The Many Loves of Dobie Gillis, 1959-60)^[13]. W zespole letniego teatru objazdowego dostrzegł go dramaturg William Inge i ściągnął na Broadway do swej sztuki A Loss of Roses^[14], a za swój debiutancki występ w 1960 był nominowany do Tony Award^[15]. Elia Kazan dał mu główną rolę w filmie Wiosenna bujność traw (Splendor in the Grass, 1961)^[16] z Natalie Wood. Jego debiut okazał się olśniewający, na ekranie pojawił się wrażliwy i delikatny, romantyczny bohater jakiego dotychczas nie było. Miał w sobie jakąś wewnętrzną czystość, która wyróżniała go wśród wszelkiego rodzaju młodzieżowych buntowników kina. Nie mieścił się w schemacie bohatera bez reszty uwarunkowanego socjologicznie i kulturowo^[17]. Młodzieńczy idealizm, jakby niezależny od roli, nadaje szczególny rys jego kreacjom w Całe opadanie na dół (All Fall Down, 1962) i Jeden Mickey (Mickey One, 1965). Nie wystarczyło jednak tego, aby tchnąć życie w te ambitne, w gruncie rzeczy jednak spóźnione filmy, które kontynuowały tylko temat alienacji, odkryty w kinie końca lat 50. Najciekawsze pozostaje z tego okresu dzieło Lilith (1964), opis psychicznej dezintegracji, której ulega młody terapeuta zafascynowany schizofreniczną pacjentką. Film w owym czasie niedoceniony, jest świadectwem niezależności, jaką Beatty już wtedy kierował się w swoich wyborach.

Postawił na instynkt i we własne ręce wziął sprawy produkcji filmu o gangu Barrowa terroryzującym południe Ameryki w latach 30. W ten sposób powstał gangsterski film Bonnie i Clyde (Bonnie and Clyde, 1967), dziś już legenda hollywoodzkiego kina. Dzięki roli Clyde’a Barrowa zdobył pierwszą w karierze nominację do nagrody Oscara i stał się idolem pokolenia. Kolejne nominacje do Oscara zebrał za próbę wykorzystania własnej legendy wiecznego podrywacza w brawurowej komedii romantycznej Hala Ashby’ego Szampon (Shampoo, 1975), w której zagrał modnego i rozrywanego przez kobiety fryzjera hollywoodzkiego. Stał się dobrym przyjacielem Jacka Nicholsona, Dustina Hoffmana i Garry’ego Shandlinga, z którymi współpracował w filmach. W 1978 znalazł się na liście Największych Gwiazd Top 10.

Miał zagrać w filmach Butch Cassidy i Sundance Kid (Butch Cassidy and the Sundance Kid, 1969), Ojciec chrzestny (The Godfather, 1972), Tacy byliśmy (The Way We Were, 1973) i Wielki Gatsby (The Great Gatsby, 1974). Potem za debiut reżyserski, scenariusz, zdjęcia i rolę Joego Pendletona, który otrzymuje w zaświatach szansę powrotu do ziemskiego życia w komedii Niebiosa mogą poczekać (Heaven Can Wait, 1978), tytułową rolę gangstera Bugsy (1991) i za najlepszy scenariusz komediowego melodramatu Senator Bulworth (Bulworth, 1998)^[18]. Epicki obraz i rola Johna ‘Jacka’ Reeda, naocznego świadka rewolucji październikowej w biograficznym filmie Czerwoni (Reds, 1980)^[19] przyniósł mu długo oczekiwanego Oscara oraz inne nagrody, m.in. Złoty Glob, nie jako aktorowi, ale reżyserowi w 1981. W 2000 otrzymał nagrodę im. Irvinga G. Thalberga.

Był na okładkach magazynów takich jak „Bravo”, „Esquire”, „Film”, „Harper’s Bazaar”, „The Hollywood Reporter”, „InStyle”, „Newsweek”, „People”, „Rolling Stone”, „Time” i „Vanity Fair”^[20].

Życie prywatne

Przez dłuższy czas miał opinię łamacza niewieścich serc i playboya, którą to opinię zmieniło w 1992 małżeństwo z Annette Bening. Romansował z tak sławnymi kobietami jak Diane Ladd (od grudnia 1957 do 1958), Elizabeth Hubbard (lipiec 1958), Joey Heatherton (1959), Greta Chi (1959), Diane Baker (1959), Joan Collins (od sierpnia 1959 do lipca 1961), Stella Stevens (październik 1959) Vivien Leigh (1961), Inger Stevens (kwiecień 1961), Susan Strasberg (kwiecień 1961), Cher (1962), Natalie Wood (1962-65; po rozwodzie z Robertem Wagnerem), Samantha Eggar (1963), Diane McBain (kwiecień 1963), Claudia Cardinale (sierpień 1963), Jean Seberg (1964), Leslie Caron (od lutego 1964 do kwietnia 1966), Bernadette Peters (1965), Morgan Fairchild (1966), Juliet Prowse (1966), Susannah York (1966), Maja Plisiecka (1966-67), Linda McCartney (1966-68), Mary Johnson (1967), Julie Christie (1967-74), Barbara Harris (1967), Brigitte Bardot (1968), Księżna Jugosławii Elżbieta Karadziordziewić (1968), Faye Dunaway (1968), Maria Callas (1968), Barbra Streisand (1969), Britt Ekland (1970), Liv Ullmann (1971), Carole Mallory (1971), Goldie Hawn (1971), Joni Mitchell (1971), Carly Simon (1972-73), Michelle Phillips (1973–76), Colleen Brennan (1974), Lee Grant (1974), Lana Wood (1975), Cynthia Sikes (1976), Barbara Hershey (1976), Serena (1977), Kate Jackson (1977), Constance Money (1977), Iman (1977), Diane Keaton (1978-80), Barbara Minty (1978), Bitten Knudsen (1979-81), Janice Dickinson (1980), Mary Tyler Moore (1980), Christina Onassis (1980), Jessica Savitch (1982), Charlotte Lewis (1984), Isabelle Adjani (od stycznia 1986 do stycznia 1987), Daryl Hannah (1987), Joyce Hyser (1988), Madonna (od stycznia 1989 do sierpnia 1990), Carol Alt (1990) i Stephanie Seymour (styczeń 1991), a także księżniczka Małgorzata, Jane Fonda, Margaux Hemingway, Charlene Gehm, Diane Sawyer, Raquel Welch, Sharon Mitchell, Alexandra Stewart, Diane von Fürstenberg, Robin Menken, Vanessa Redgrave, Candice Bergen, Mamie Van Doren, Elle Macpherson, Stacey Nelkin, Veruschka von Lehndorff, Jennifer Lee, Judy Carne, Christa Helm, Connie Chung, Bebe Buell, Suze Randall, Melanie Griffith, Dayle Haddon, Tracey Adams, Pat Cleveland, Marina Cicogna, Dewi Sukarno, Annette Strøyberg, Germaine Greer, Bianca Jagger, Jeanne Rainer, Diana Ross, Kathleen Halton, Christine Keeler, Lillian Hellman i Barbara Allen^[21][22].

I dopiero 12 marca 1992, w wieku 55 lat, ożenił się z Annette Bening^[23], z którą wystąpił w gangsterskim filmie Bugsy (1991). Mają czworo dzieci: Stephena Irę (ur. 8 stycznia 1992 w Los Angeles jako Kathlyn Elizabeth, w 2012 zmienił płeć^[24]), Benjamina (ur. 1994), Isabel (ur. 1997) i Ellę Corinne (ur. 8 kwietnia 2000)^[25]. Brat aktorki Shirley MacLaine^[26].

Filmografia

• Wiosenna bujność traw (Splendor in the Grass, 1961)
• Rzymska wiosna pani Stone (The Roman Spring of Mrs. Stone, 1961)
• Całe opadanie na dół (All Fall Down, 1962)
• Lilith (1964)
• Jeden Mickey (Mickey One, 1965)
• Wszystko dla niej (Promise Her Anything, 1965)
• Kalejdoskop (Kaleidoscope, 1966)
• Bonnie i Clyde (Bonnie and Clyde, 1967, także producent)
• Jedyna gra w mieście (The Only Game in Town, 1970)
• McCabe i pani Miller (McCabe & Mrs. Miller, 1971, także scenarzysta)
• $ (1971)
• Rok kobiety (Year of the Woman, 1973, dokumentalny)
• Syndykat zbrodni (The Parallax View, 1974)
• Szampon (Shampoo, 1975, także scenarzysta i producent) z Robert Towne)
• Fortuna (The Fortune, 1975)
• Niebiosa mogą zaczekać (Heaven Can Wait, 1978, także reżyser, scenarzysta i producent)
• Czerwoni (Reds, 1981, także producent, scenarzysta i reżyser)
• Ishtar (1987, także producent)
• Dick Tracy (1990, także reżyser i producent)
• Bugsy (1991, także producent)
• Przygoda miłosna (Love Affair, 1994, także scenarzysta)
• Senator Bulworth (1998, także reżyser, producent i scenarzysta)
• Romanssidło (Town & Country, 2001)

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Warren Beatty w bazie IMDb (ang.)
• Warren Beatty w bazie Filmweb
• Warren Beatty w bazie Notable Names Database (ang.)

Filmy w reżyserii Warrena Beatty’ego

Lata 70.	Niebiosa mogą zaczekać (1978)
Lata 80.	Czerwoni (1981)
Lata 90.	Dick Tracy (1990) Senator Bulworth (1998)
2010-19	Zasady nie obowiązują (2016)

(c) photo by Alan Light, CC BY 2.0