Warsonofiusz z Optiny

Warsonofiusz
Pawieł Plichankow
Schiarchimandryta
Ilustracja
Kraj działaniaRosja
Data i miejsce urodzenia5 lipca 1845
Sakmara
Data i miejsce śmierci1 kwietnia 1913
Kołomna
Przełożony Starogołutwińskiego Monasteru Objawienia Pańskiego
Okres sprawowania1911–1913
Wyznanieprawosławne
KościółRosyjski Kościół Prawosławny
Śluby zakonne1900
Diakonat29 grudnia 1900
Prezbiterat1 stycznia 1903

Warsonofiusz, imię świeckie Pawieł Iwanowicz Plichankow (ur. 5 lipca 1845 w Sakmarze, zm. 1 kwietnia 1913 w Kołomnie) – rosyjski mnich prawosławny, kanonizowany jako jeden z Soboru Świętych Starców Optyńskich.

Życiorys

Jego ojciec pochodził z rodziny kozackiej, matka zmarła przy porodzie; wychowaniem chłopca zajęła się macocha, która wpoiła mu głęboko religijną postawę. W 1854 Pawieł Plichankow podjął naukę w gimnazjum w Połocku, zaś po jego ukończeniu wstąpił do kozackiej szkoły wojskowej w Orenburgu. Po uzyskaniu dyplomu tejże szkoły ukończył kurs oficerski w Petersburgu i od 1884 był naczelnikiem wydziału mobilizacyjnego przy sztabie kazańskiego okręgu wojskowego. W końcu lat 80. XIX w. awansował na stopień pułkownika. Był człowiekiem głęboko wierzącym, regularnie uczęszczał na nabożeństwa, w Kazaniu pozostawał w stałym kontakcie z jurodiwymi Eufrozyną i Anuszką. Ta druga według cerkiewnej tradycji miała przepowiedzieć jego przyszłe życie mnisze[1]. Znał również profesora Kazańskiej Akademii Duchownej archimandrytę Antoniego (Wadkowskiego). W 1889 pielgrzymował do Pustelni Optyńskiej na spotkanie ze starcem Ambrożym, który polecił mu za dwa lata wrócić do pustelni i zamieszkać w niej na stałe. W 1891 Pawieł Plichankow udał się do Ławry Troicko-Siergijewskiej, do podległego jej Skitu Czernihowskiego, spotkał się ze starcem Barnabą, a następnie wstąpił do Pustelni Optyńskiej[1].

W poczet mieszkańców działającego przy Pustelni skitu św. Jana Chrzciciela w grudniu 1891 przyjął go starzec Anatol; w lutym 1892 Pawieł Plichankow został oficjalnie posłusznikiem. Pod opieką starca Anatola zajmował się pisaniem żywotów świętych, opisów cudotwórczych ikon, artykułów o życiu mniszym, Modlitwie Jezusowej, jak również tworzeniem wierszy o tematyce religijnej. 26 marca 1893 złożył śluby mnisze w riasofor. Rok później zmarł jego dotychczasowy opiekun duchowy, którego zastąpił starzec Józef. Pod jego opieką przyszły starzec zajmował się prowadzeniem monasterskiej korespondencji, jak również gromadził materiały o życiu zmarłych starców Makarego, Ambrożego i Anatola; jego notatki były znaczącym źródłem dla powstałych później ich żywotów[1].

W grudniu 1900, będąc poważnie chorym, riasoforny mnich Paweł został dopuszczony do złożenia ślubów wieczystych i przyjął imię zakonne Warsonofiusz na cześć św. Warsonofiusza Wielkiego. 29 grudnia tego samego roku został wyświęcony na hierodiakona, zaś 1 stycznia 1903 – na hieromnicha. W tym samym roku powierzono mu obowiązki pomocnika przełożonego skitu oraz spowiednika pielgrzymów przybywających do skitu św. Jana Chrzciciela, żyjących w nim mnichów oraz mniszek monasteru w Szamordinie[1].

W 1904 został kapelanem armii rosyjskiej na froncie wojny rosyjsko-japońskiej. Za swoje zaangażowanie otrzymał w 1904 krzyż napierśny. Do skitu św. Jana Chrzciciela wrócił 1 listopada 1905. W roku następnym został p.o. przełożonego skitu, zaś w 1907 otrzymał godność ihumena, po czym został przełożonym monasteru, a tym samym kolejnym, po Józefie, z duchowej dynastii starców optyńskich. Podobnie jak poprzedni starcy optyńscy, cieszył się ogromnym autorytetem i popularnością wśród wiernych, również wśród rosyjskiej inteligencji. Przypisywano mu dar odgadywania grzechów penitentów jeszcze przed spowiedzią oraz uzdrawiania siłą modlitwy[1]. W 1910 Warsonofiusz udał się na stację kolejową Astapowo, gdzie miał nadzieję odbyć rozmowę z umierającym Lwem Tołstojem, nie został jednak dopuszczony do pisarza[1].

W lipcu tego samego roku starzec ciężko zachorował. Obawiając się śmierci, złożył śluby mnisze wielkiej schimy (nie zmieniając imienia) na ręce grupy mnichów ze skitu, w której był jeden z późniejszych starców optyńskich, Nektariusz. Ostatecznie jednak Warsonofiusz wyzdrowiał. W tym samym roku w Pustelni Optyńskiej doszło do wewnętrznego konfliktu. Warsonofiusz wstawił się za niesłusznie oskarżonym przełożonym monasteru, archimandrytą Ksenofontem[1]. Sam również został oskarżony o złamanie ślubów mniszych. Sprawę w imieniu Świątobliwego Synodu Rządzącego badał biskup kiszyniowski i chocimski Serafin. Orzekł on, że Warsonofiusz nie popełnił żadnych zabronionych czynów, jednak w celu zapewnienia spokoju w Pustelni Optyńskiej doprowadził do przeniesienia go do Starogołutwińskiego Monasteru Objawienia Pańskiego i nadania godności archimandryty[2], którą Warsonofiusz otrzymał z rąk biskupa dmitrowskiego Tryfona 5 kwietnia 1912 w monasterze Objawienia Pańskiego w Moskwie. Nowy przełożony znacząco poprawił sytuację monasteru, odremontował w nim cerkwie, budynki mieszkalne i dom pielgrzyma, podniósł poziom życia duchowego, czyniąc z klasztoru jeden z najważniejszych prawosławnych ośrodków pielgrzymkowych w regionie moskiewskim. Nadal spotykał się z mnichami z Pustelni Optyńskiej i z mniszkami z klasztoru w Szamordinie, prowadził obszerną korespondencję[1].

W lutym 1913 duchowny przeziębił się, po czym zapadł na ciężką chorobę żołądka. Mimo to w końcu miesiąca wziął udział w uroczystościach 300 lat panowania Romanowów. W ostatnich tygodniach życia odmówił przyjmowania lekarzy, przyjmował codziennie Eucharystię. Zmarł w kwietniu 1913 i został pochowany na cmentarzu monasterskim po nabożeństwie żałobnym, któremu przewodniczył biskup dmitrowski Tryfon[1].

Kult

Warsonofiusz został kanonizowany razem z pozostałymi starcami z Pustelni Optyńskiej w 1996. Jego kult miał początkowo zasięg lokalny. Dwa lata po kanonizacji relikwie mnichów zostały ekshumowane i wystawione dla kultu w cerkwi Włodzimierskiej Ikony Matki Bożej w Pustelni Optyńskiej. W 2000 kult starców został rozszerzony na cały Rosyjski Kościół Prawosławny[1].

Przypisy

Media użyte na tej stronie

Варсонофий Оптинский.jpg
Портрет преподобного Варсонофия (Плиханкова), старца Оптиной пустыни.