Warszawa Zachodnia

Warszawa Zachodnia

Dworzec od strony Alej Jerozolimskich
Państwo	Polska
Województwo	mazowieckie
Miejscowość	Warszawa
Lokalizacja	Wola, Ochota
Zarządca	PKP PLK
Liczba pasażerów (2018)	14 673 tys.[1]
Dane techniczne
Liczba peronów	9
Liczba krawędzi peronowych	18
Kasy
Linie kolejowe
1 W-wa Zachodnia – Katowice 2 W-wa Zachodnia – Terespol 3 W-wa Zachodnia – Kunowice 8 W-wa Zachodnia – Kraków Główny 20 W-wa Gł. Towarowa – W-wa Praga 23 W-wa Główna Osob. – W-wa Zachodnia 42 W-wa Główna Osob. – W-wa Szczęśliwice 46 W-wa Zachodnia – W-wa Czyste 447 W-wa Zachodnia – Grodzisk Mazowiecki 448 W-wa Zachodnia – W-wa Rembertów 918 W-wa Zachodnia – W-wa Bema 919 W-wa Zachodnia – W-wa Ochota Postojowa
Położenie na mapie Warszawy Warszawa Zachodnia
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Warszawa Zachodnia
Położenie na mapie województwa mazowieckiego Warszawa Zachodnia
52°13′08″N 20°57′38″E/52,218889 20,960556
Strona internetowa
Portal Transport szynowy

(c) Bundesarchiv, Bild 101I-695-0423-28 / Leher / CC-BY-SA 3.0

Perony dworca w 1944 podczas deportacji mieszkańców Warszawy do obozu w Pruszkowie

Hala główna dworca

Warszawa Zachodnia – jedna z najważniejszych stacji kolejowych w Warszawie, znajdująca się na linii średnicowej, na zachód od stacji Warszawa Centralna, w pobliżu ronda Zesłańców Syberyjskich.

Według klasyfikacji PKP ma najwyższą kategorię dworca Premium^[2]. W obrębie kompleksu dworcowego znajduje się również dworzec autobusowy i biurowiec, w którym siedzibę ma PKP, PKP Intercity i PKP Informatyka.

W roku 2018 stacja obsługiwała ok. 40 200 pasażerów na dobę, co dawało jej 8. miejsce w Polsce^[3].

Historia

W rejonie ulicy Tunelowej na przełomie XIX i XX w. zbudowano parowozownię z żurawiem i obrotnicą oraz składy węgla. Infrastruktura ta była związana z ówczesną stacją towarową Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej położoną bardziej na wschód, później przekształconą w stację Warszawa Główna Osobowa^[4].

Stacja Warszawa Zachodnia powstała w ramach przebudowy linii średnicowej prowadzonej w latach 1919–1933^[5]. Początkowo nosiła nazwę Warszawa Czyste^[6].

W czasie okupacji niemieckiej 4 marca 1944 roku oddział Kedywu Armii Krajowej przeprowadził na dworcu akcję „Panienka” – zamach na Karla Schmalza, dowódcę posterunku Bahnschutzpolizei znajdującego się na dworcu^[7].

Podczas powstania warszawskiego i po jego zakończeniu z Dworca Zachodniego odchodziła większość transportów, którymi Niemcy przewozili warszawiaków do obozów w Pruszkowie i Ursusie^[5]. Ruch na dworcu przywrócono w lutym 1945^[8].

Po wojnie dworzec nie rozwijał się i pełnił podrzędną rolę. Dopiero w latach 70. XX w. połączono perony tunelem podziemnym z przystankiem Warszawskiej Kolei Dojazdowej, a w roku 1980 zintegrowano z Dworcem Autobusowym^[5].

16 czerwca 2011 PKP i słowackie przedsiębiorstwo HB Reavis podpisały umowę na budowę nowego budynku dworcowego wraz z kompleksem biurowców West Station w ramach Partnerstwa Publiczno-Prywatnego^[5][9].

20 maja 2012 pobliski przystanek Warszawa Wola na linii obwodowej został formalnie włączony do stacji Warszawa Zachodnia jako peron nr 8^[10]. Od 19 grudnia 2021 nosi numer 9^[11].

Pod koniec 2014 roku rozpoczęto budowę dworca po stronie południowej stacji (od strony Alei Jerozolimskich)^[9]. 9 grudnia 2015 dworzec ten został otwarty^[12][13]. Pod koniec października otwarty został pierwszy z 2 planowanych biurowców West Station^[14], a w grudniu swoje siedziby przeniosły do niego PKP, PKP Intercity i PKP Informatyka^[15].

22 czerwca 2017 PKP PLK podpisało z Torprojektem umowę na projekt gruntownej przebudowy stacji^[16], które obejmuje m.in. poszerzenie przejścia podziemnego z 8 do 60 metrów i przedłużenie go do peronu na linii obwodowej (peron 9), budowę nowego peronu, zlokalizowanie tam nowej hali z poczekalnią, kasami i sklepami, całkowite zadaszenie i wymianę nawierzchni peronów oraz instalację tam schodów ruchomych i wind^[17]. Inwestycja rozpoczęła się w 2020 r. i jej zakończenie planowane jest na koniec 2023. Wykonawcą jest Budimex^[18].

Infrastruktura

Dworzec kolejowy od strony południowej

Od końca 2015 funkcjonuje dworzec położony po południowej stronie stacji kolejowej (na Ochocie) od strony Alei Jerozolimskich (pod numerem 142)^[19]. Znajduje się w nim 6 stanowisk kasowych, biletomaty, bankomaty, poczekalnia, przechowalnia bagażu, toalety, pokój dla matki z dzieckiem, Punkt Obsługi Pasażera ZTM część handlowo-usługowa. Przed dworcem dodatkowo powstała strefy postojowe typu kiss&ride. Dworzec znajduje na poziomie -1, a jego powierzchnia wynosi 1300 m²^{[9][20][12][21]}.

Dworzec kolejowy od strony północnej (wyburzony)

Dworzec od strony ulicy Tunelowej

Po północnej stronie stacji kolejowej (na Woli) od strony ul. Tunelowej (pod numerem 6), znajdował się stary budynek dworca, w którym dla pasażerów dostępne były kasy biletowe, informacja, toaleta, kiosk, pomieszczenie ochrony, bankomat i automat z napojami^[22]. Powierzchnia dworca wynosiła 400 m²^[20]. Na terenie dworca była możliwość skorzystania z bezpłatnego internetu bezprzewodowego^[23]. Budynek został zamknięty w 2021 r. i wyburzony w ramach przebudowy dworca^[24].

Perony i tunel

Widok ogólny torów i peronów stacji

Peron 9 na linii obwodowej

Jedna z nastawni wykonawczych stacji

Znajduje się tutaj 9 peronów: 8 z nich znajduje się pomiędzy ul. Tunelową a Al. Jerozolimskimi. Pod 8 pierwszymi peronami znajduje się tunel łączący oba dworce^[22]. Schody z peronów do tunelu pozbawione są ułatwień dla niepełnosprawnych^[25][26]. W tunelu przy wejściu na peron nr 2 znajduje się kasownik biletów ZTM^[27].

Peron nr 9 znajduje się pomiędzy ul. Tunelową i al. Prymasa Tysiąclecia, dojście do niego możliwe jest jedynie w poziomie szyn^[28].

Peron nr 1 (WKD) znajduje się na wysokości 400 mm nad poziomem główki szyny^[29], perony o numerach od 2 do 8 na wysokości 860 mm, a peron nr 9 na wysokości 830 mm^[28]. Na peronie WKD znajduje się automat biletowy WKD^[27].

Obiekty zabytkowe

W rejonie stacji znajduje się kilka budynków wpisanych w latach 2012–2016 do gminnej ewidencji zabytków: zespół parowozowni Warszawa Zachodnia (ul. Tunelowa 2A), budynek magazynowy DŻWW (ul. Tunelowa 2A), budynek techniczny parowozowni DŻWW (ul. Tunelowa 2B), budynek warsztatowy (ul. Tunelowa 5), nastawnia dysponująca WZD (ul. Tunelowa 8), budynek dawnej nastawni kolejowej (ul. Tunelowa 2). Ten ostatni został wpisany również do rejestru zabytków pod numerem A-1457 z 2018-09-25. Ponadto w pobliżu stacji znajduje się kilka wpisanych do rejestru zabytków schronów bojowych Ringstand 58c z 1944^[30].

Dworzec autobusowy

Częścią kompleksu Dworca Zachodniego był Centralny Dworzec Autobusowy PKS zaprojektowany przez Zygmunta Kłopockiego^[31]. Właścicielem i operatorem dworca jest przedsiębiorstwo Polonus. Dworzec posiada 11 stanowisk odjazdowych dla autobusów, dodatkowo znajdują się w nim m.in. kasy biletowe, informacja, przechowalnia bagażu, punkty gastronomiczne, usługowe i handlowe, punkt pocztowy, toalety oraz hostel^[22][32].

W 2018 roku z dworca odjechało 130 tys. autobusów, z których skorzystało 3 mln podróżnych^[33].

Kompleks biurowy West Station

Kompleks biurowy West Station

W bezpośrednim sąsiedztwie stacji, przy Al. Jerozolimskich 142a w latach 2016−2017 powstał kompleks biurowy West Station^[34]. Swoje siedziby mają w nim m.in.: PKP, PKP Intercity i PKP Informatyka^[14][15]. Budynek posiada bezpośrednie połączenie z dworcem kolejowym na poziomie -1^[35].

Ruch pociągów

W 2017 roku stacja obsługiwała około 1 tys. pociągów i 60 tys. pasażerów dziennie, co czyniło ją najbardziej obciążoną stacją w Polsce^[16].

Regionalnych i aglomeracyjnych

Dalekobieżnych

Na stacji zatrzymują się:

• wszystkie pociągi obsługiwane przez PKP IC, tj. kategorii: Express InterCity Premium, Express InterCity, Euronight, Intercity oraz TLK;
• pociągi Interregio (na trasie Warszawa – Łódź) obsługiwane przez Przewozy Regionalne;
• weekendowe pociągi osobowe Łódzkiej Kolei Aglomeracyjnej (również na trasie Warszawa – Łódź)^[43];
• komercyjne pociągi osobowe Dragon (Warszawa – Kraków) i Słoneczny (Warszawa – Gdynia/Ustka) obsługiwane przez spółkę Koleje Mazowieckie^[44].

Powiązania komunikacyjne

Po południowej stronie dworca znajduje się przystanek ZTM Dworzec Zachodni, a po stronie północnej znajduje się przystanek Dworzec Zachodni (Tunelowa). Po stronie południowej znajduje się również postój taksówek. Po obu stronach dworca znajdują się parkingi^[45][22].

Plany na przyszłość

Remont stacji w 2021

Władze Warszawy planują, aby podczas budowy linii tramwajowej z Wilanowa do Dworca Zachodniego powstał tunel tramwajowy pod dworcem i torami. Długość tunelu ma wynieść 850–1000 m, a przystanki mają znaleźć się po obu stronach torów kolejowych^[46]. W 2020 podpisano umowę dotyczącą budowy podziemnego przystanku tramwajowego połączonego z przejściem podziemnym i dworcem kolejowym^[47]. Będzie on podobny do stacji metra; perony tramwajowe mają znaleźć się bardzo blisko peronów przystanku WKD na poziomie –2, a na poziomie –1 ma powstać korytarz łączący wszystkie perony^[47].

Właściciel dworca autobusowego – przedsiębiorstwo Polonus również planuje budowę nowego dworca autobusowego^[48].

W przeszłości planowano, że pod stacją kolejową znajdzie się również stacja metra planowanej linii M3^[49], jednakże później zaniechano tych planów^[50].

Galeria

• 

  Peron 6, pierwszy otwarty dla podróżnych po przebudowie, widok w stronę Warszawy Głównej

• 

  Peron 6 (po prawej), widok w stronę Warszawy Włochy

• 

  Peron 6 pod nową halą peronową, zatrzymują się tam głównie składy kategorii EIP obsługiwane przez Pendolino (ED250)

• 

  Budowana nowa hala peronowa, po prawej widoczne wieżowce przy Al. Jerozolimskich

• 

  Widok z przejścia nad torami w kierunku Warszawy Głównej

Przypisy

Bibliografia

• Tomasz Strzembosz: Akcje zbrojne podziemnej Warszawy 1939–1944. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1983. ISBN 83-06-00717-4.

Warszawa Zachodnia
Linia 1 Warszawa Zachodnia – Katowice (3,082 km)
		Warszawa Włochy odległość: 3,722 km
Linia 2 Warszawa Zachodnia – Terespol (-2,619 km)
		Warszawa Centralna odległość: 2,619 km
Linia 3 Warszawa Zachodnia – Kunowice (3,082 km)
		Warszawa Włochy odległość: 3,722 km
Linia 8 Warszawa Zachodnia – Kraków Główny (3,082 km)
		Warszawa Aleje Jerozolimskie odległość: 3,085 km
Linia 20 Warszawa Główna Towarowa – Warszawa Praga (4,360 km)
Warszawa Czyste odległość: 1,186 km		Warszawa Wola odległość: 0,914 km
Linia 23 Warszawa Główna – Warszawa Zachodnia (2,640 km)
Warszawa Główna odległość: 1,213 km
Linia 42 Warszawa Główna – Warszawa Szczęśliwice (3,083 km)
Warszawa Główna odległość: 1,213 km		Warszawa Czyste odległość: 1,186 km
Linia 46 Warszawa Zachodnia – Warszawa Czyste (3,366 km)
		Warszawa Czyste odległość: 1,186 km
Linia 447 Warszawa Zachodnia – Grodzisk Mazowiecki (3,082 km)
		Warszawa Włochy odległość: 3,722 km
Linia 448 Warszawa Zachodnia – Warszawa Rembertów (-2,396 km)
		Warszawa Ochota odległość: 1,488 km
Linia 918 Warszawa Zachodnia – Warszawa Bema (3,350 km)
		Warszawa Bema odległość: 1,466 km
Linia 919 Warszawa Zachodnia – Warszawa Ochota Postojowa (3,208 km)
		Warszawa Ochota Postojowa odległość: 1,399 km