Warszawianka (piłka nożna)

Warszawianka

Pełna nazwa	Klub Sportowy Warszawianka
Przydomek	Czarno-Biali Duma Warszawy Duma Mokotowa KSW
Barwy	czarno-białe
Data założenia	27 listopada 1921[1]
Debiut w najwyższej lidze	3 kwietnia 1927 Legia Warszawa – Warszawianka 1:4 (0:0)
Data rozwiązania	1975
Liga	nieaktualne
Państwo	Polska
Województwo	mazowieckie
Adres	ul. Merliniego 2 02-511 Warszawa
Stadion	Stadion Warszawianki (od 1961) Stadion przy ul. Wawelskiej (do 1945)
Prezes	nieaktualne
Trener	nieaktualne
Stroje domowe Stroje wyjazdowe

Klub Sportowy Warszawianka – nieistniejący polski klub piłkarski, założony w 1921 roku. Sekcja piłki nożnej istniała w klubie od momentu powstania do 1975 roku.

Historia

Mecz piłki nożnej Śmigły Wilno – Warszawianka (4:1) w Wilnie. W akcji pod bramką Warszawianki widoczni: bramkarz Lucjan Rudnicki, Józef Hajdul (strzela gola), za nim Henryk Martyna. 4 września 1938 r.

Powstanie Warszawianki jest związane z dwoma stołecznymi drużynami piłkarskimi. Pierwszą z nich była drużyna Slavia, drugą Polonia. Slavia, została założona w 1917 roku i była międzyszkolną drużyną piłkarską uczniów gimnazjów Konopczyńskiego i Reja. Wśród nich byli także Czesi i to dzięki nim drużyna przyjęła nazwę Slavia. Po krótkim okresie wspólnych treningów z Polonią członkowie Slavii postanowili rozwiązać swoją drużynę i wstąpić do Polonii, tworząc drużynę juniorów. W 1920 roku pomiędzy młodymi piłkarzami a zawodnikami pierwszej drużyny zaczęło dochodzić coraz częściej do różnych nieporozumień. Punktem decydującym o dalszym losie klubu było zebranie członków Polonii, które odbyło się w połowie stycznia 1921 roku. W związku z brakiem możliwości zabrania głosu podczas zebrania, większość młodych piłkarzy odeszła z Polonii i założyła własny klub. Pierwsze spotkanie założycielskie klubu miało miejsce 21 stycznia 1921 roku, w mieszkaniu Zbigniewa Olewskiego przy ul. Hożej. Wówczas powstał klub. Jeszcze bez nazwy, zarządu i statusu. Te były ustalane na spotkaniach w pierwszej siedzibie klubu przy ul. Czackiego 8, w mieszkaniu rodziny Luxenburgów. Ostatnie ze spotkań organizacyjnych odbyło się w niedzielę 27 listopada 1921 roku i od tego momentu klub funkcjonował w pełni^[2][3].

Początkowo planowano powrót do nazwy Slavia, jednak ostatecznie zdecydowano się na propozycję Stanisława Luxenburga – Warszawianka. Przyjęte barwy klubu były wynikiem kompromisu. Połączono ze sobą barwy Slavii oraz Polonii. Barwy czarno-białe przejęto od Polonii, zaś krój koszulki od Slavii. Projekt herbu klubu, funkcjonujący w niemal niezmienionej formie do dnia dzisiejszego, został zaś zaproponowany przez Wiktora Lotha oraz Aleksandra Szenajcha^[2][3].

Jeszcze w 1921 roku Warszawianka przystąpiła do rozgrywek piłkarskich warszawskiej Klasy B (III poziom), gdzie zajęła 3. miejsce i awansowała do warszawskiej Klasy A (II poziom). Po czterech sezonach spędzonych w Klasie A, gdzie za każdym razem drużyna zajmowała 2. miejsce, „Czarno-biali” awansowali do Ligi (ówczesna ekstraklasa), której byli jednym z założycieli. Od 1927 do 1939 roku „Duma Warszawy” występowała nieprzerwanie w rozgrywkach Ligi, a 5. miejsce w 1936 roku było najlepszym jakie drużyna zajęła. W sezonie 1937 Warszawianka była jedynym klubem reprezentującym Warszawę w najwyższej klasie rozgrywek piłkarskich w kraju^[2][3].

W 1925 roku Warszawianka przystąpiła do pierwszych w historii rozgrywek Pucharu Polski. W pierwszej fazie, po pokonaniu 3:1 Legii, Warszawianka została triumfatorem okręgu warszawskiego. W 1926 roku piłkarze przystąpili do rozgrywek ogólnokrajowych, gdzie przegrali 3:5 z TKS Toruń w pierwszym meczu grupy B i odpadli z rozgrywek^[2][3]. W tym samym roku Warszawianka zdobyła mistrzostwo Warszawy^[4].

Po przewrocie majowym „Czarno-biali” byli związani z wojskiem, a funkcję prezesa klubu pełnił ppłk. dypl. Leopold Gebel^[5][6].

W 1930 roku, podczas meczu z Gwiazdą Warszawa, nastąpił pierwszy w Polsce przypadek uspokajania tłumu kibiców poprzez polewanie go wodą (po kopniaku w plecy zadanego przez bramkarza Gwiazdy napastnikowi Warszawianki doszło do przepychanek, które zakończył obecny na stadionie oficer polewając awanturujące się osoby wodą z hydrantu)^[7].

Mecz Warszawianka – Śmigły Wilno (6:2) na Stadionie Wojska Polskiego im. Marszałka Józefa Piłsudskiego w Warszawie. Moment strzelenia bramki przez drużynę Warszawianki.

W 1934 roku powstał stadion piłkarski Warszawianki przy ulicy Wawelskiej, a inauguracja obiektu została okraszona meczem Warszawianki z Polonią Warszawa. W obecności 3 tysięcy widzów padł remis 1:1^[2].

Po rozpoczęciu wojny działalność Warszawianki została zawieszona. Zdecydowana większość zawodników i zawodniczek brała udział w działaniach obronnych. W latach 1939-1943 zginęło bądź zmarło wielu przedwojennych sportowców Warszawianki. Byli to m.in.: Janusz Kusociński, Wacław Sankowski, Stanisław Luxenburg, Wacław Luxenburg i Eugeniusz Lokajski. Lista ta wydłużyła się o wiele nazwisk w czasie Powstania warszawskiego. Ogromne były także zniszczenia stolicy. Wszystko to utrudniło reaktywację klubu po wojnie^[3].

Pierwsze plany reaktywacji Warszawianki pojawiły się na warszawskiej Pradze już w 1944 roku. W 1945 roku do rozgrywek piłkarskich o mistrzostwo OZPN Warszawa zgłosiła się drużyna Warszawianki, jednak po sezonie jej piłkarze przeszli do Polonii. Przedstawiciele sportów drużynowych związali się zaś z innymi zespołami. Druga reaktywacja klubu rozpoczęła się w grudniu 1947 roku, a w roku następnym piłkarze przystąpili do rozgrywek warszawskiej Klasy C. W 1956 roku doszło do fuzji Warszawianki i Tęczy, później do fuzji Varsovii i Warszawianki. 17 lutego 1957 roku przyjęto nazwę Spółdzielczy Klub Sportowy Warszawianka^[3]. W 1955 roku „Duma Mokotowa” wywalczyła awans z Klasy A (IV poziom) do III ligi. Od 1956 do 1969 roku Warszawianka nieprzerwanie występowała na III poziomie rozgrywkowym, wygrywając te rozgrywki w sezonie 1962/1963 i 1963/1964. Nie udało się jednak awansować „Czarno-białym” z baraży o II ligę, za pierwszym razem zespół zajął 2. miejsce w grupie za Lublinianką, a za drugim ostatnie 5. miejsce^[3].

W 1961 roku oddano do użytku pierwsze obiekty, w tym nowy stadion Warszawianki, przy ulicy Merliniego^[3].

W latach 60. Warszawianka zaliczyła również kilka występów w Pucharze Polski na szczeblu centralnym. Sezon 1968/1969 okazał się najlepszym z nich, w I rundzie drużyna pokonała po dogrywce 3:1 Start Łódź, a w 1/16 finału uległa na własnym stadionie, w obecności 2 tys. widzów, Wiśle Kraków 0:3^[3].

Przełom lat 60. i 70. XX wieku przyniósł kryzys dla sekcji piłkarskiej Warszawianki. W sezonie 1968/1969 „Duma Mokotowa” spadła z III ligi do ligi okręgowej, w sezonie 1969/1970 z ligi okręgowej do Klasy A, a w sezonie 1970/1971 do Klasy B. W 1972 roku wycofano drużynę z rozgrywek, a rok później zlikwidowano sekcję seniorów. W 1975 roku definitywnie zlikwidowano sekcję piłki nożnej Warszawianki^[3].

Sukcesy

• 5. miejsce w Lidze (I poziom): 1936^[8]
• Puchar Polski:
  • Grupa B (1/4 finału) Pucharu Polski: 1926
• Puchar Polski na szczeblu okręgowym
  • 1925 (Legia 1:3 Warszawianka)
• Mistrzostwo Warszawy: 1925

Stadion

Obiekty Warszawianki w latach 60. XX wieku – w oddali stadion

Warszawianka od momentu założenia w 1921 roku występowała na dwóch stadionach – na Agrykoli i Dynasach. W 1930 roku „Duma Mokotowa” otrzymała tereny u zbiegu ulic Żwirki i Wigury oraz Wawelskiej, a już w 1932 roku utworzyła tutaj tymczasowe boisko piłkarskie. W 1934 roku zbudowano m.in. budynek klubowy, stadion piłkarski oraz rozpoczęto budowę stadionu lekkoatletycznego o pojemności 50 tys. widzów, która została przerwana ze względu na agresję Niemiec na Polskę 1 września 1939 roku^[9]. W czasie okupacji niemieckiej na terenie Warszawianki stacjonowała artyleria, która doprowadziła obiekty do ruiny^[10]. W 1946 roku teren został przejęty przez klub sportowy Skra Warszawa, gdzie na miejscu niedokończonego i zrujnowanego stadionu lekkoatletycznego Warszawianki wybudowano w latach 1948–1953 nowy stadion lekkoatletyczno-piłkarski o pojemności 35 tys. widzów.

W 1954 roku przy ulicy Merliniego rozpoczęto budowę nowych obiektów sportowych (w tym stadionu piłkarsko-lekkoatletycznego) dla Warszawianki, które zostały zaprojektowane przez Zakłady Artystyczno-Badawcze warszawskiej ASP i wyróżniały się architekturą wtopioną w skarpę mokotowską^[11]. Stadion Warszawianki został oficjalnie i uroczyście oddany do użytku we wrześniu 1961 roku. Pojemność obiektu wynosiła 4 tys. miejsc. Po likwidacji sekcji piłkarskiej „Czarno-białych” w 1975 roku stadion był coraz rzadziej używany, aż ostatecznie popadł w ruinę. W latach 80. XX wieku na obiektach Warszawianki kręcono kilka scen serialu Zmiennicy^[12]. W 2000 roku na potrzeby filmu „Quo Vadis” ustawiono na stadionie replikę rzymskiego amfiteatru. W 2012 roku na terenie płyty głównej stadionu wybudowano 6 boisk piłkarskich ze sztuczną nawierzchnią^[13][14][15].

Sezony

Przypisy

Bibliografia

• Gowarzewski Andrzej, Szczepłek Stefan, Szmel Bożena Lidia: Polonia, Warszawianka, Gwardia. GiA, Katowice, 2003. ISBN 83-88232-06-1.
• Gawkowski Robert: Encyklopedia klubów sportowych Warszawy i jej najbliższych okolic w latach 1918-39. Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, 2007. ISBN 978-83-235-0382-8.

Linki zewnętrzne

• Strona oficjalna Klubu Sportowego Warszawianka