Warszawska Fabryka Motocykli
Państwo | |
---|---|
Adres | |
Data założenia | 1951 |
Data likwidacji | 1965 |
Położenie na mapie Warszawy | |
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |
52°14′58,9″N 21°03′39,9″E/52,249694 21,061083 |
Warszawska Fabryka Motocykli (WFM) – nieistniejąca fabryka motocykli w Warszawie przy ul. Mińskiej 25, produkująca motocykle, skutery i dwusuwowe silniki motocyklowe pod marką WFM.
Opis
WFM, zwyczajowo nazywana wuefemką, powstała w 1951 r. z przekształcenia Warszawskich Zakładów Naprawy Samochodów, które utworzono na bazie Zakładów Sprzętu Transportowego nr 2 i Państwowych Zakładów Samochodowych nr 2. WFM przejęła z wrocławskiej Wytwórni Sprzętu Komunikacyjnego Psie Pole produkcję silników motocyklowych o pojemności 125 cm3, a także produkcję motocykla SHL 125 cm3 z Kieleckich Zakładów Wyrobów Metalowych (KZWM). WFM opracowała własne konstrukcje motocykli: M06 w kilku odmianach, prototypowy M16 oraz skuterów: prototypy Żuk, Bąk i Osa produkowana w odmianach M50 i M52.
Wieloletnim dyrektorem fabryki był Wacław Laskowski[1][2][3].
W dniu 1 stycznia 1965 r.[4] nastąpiło połączenie zakładów WFM z sąsiednimi Polskimi Zakładami Optycznymi, po czym zaczęto stopniowo wygaszać produkcje. Nieruchomości i maszyny przejęły PZO, nadal produkując silniki i części zamienne[5].
Motocykle skonstruowane w WFM: M06, M06R, M06-S34, M06-S01-Z1, M16 TARPAN[6]
Skutery skonstruowane w WFM: M08 Osa[7], M50 Osa, M52 Osa, M55 Osa, M57 Osa
Silniki produkowane w WFM: S01, S06[5], S06A, S32[5], S32U[5][a], S33
Produkcja 1951–1965
- motocykle (4 typy) – 600 000 sztuk
- skutery (2 typy) – 28 000 sztuk
- silniki (6 typów) – 250 000 sztuk – dostarczane zakładom w Świdniku i Kielcach
W kulturze masowej
- Obecnie na ośmiohektarowym zrewitalizowanym terenie dawnej fabryki WFM przy ul. Mińskiej 25 zlokalizowana jest przestrzeń kulturalno-mieszkaniowa Soho Factory Warszawa[8]. Znajduje się tu Muzeum Neonów.
- Pod koniec lat 50. nad sklepem firmowym WFM na ul. Kruczej 16/18 umieszczono neon autorstwa Tadeusza Rogowskiego przedstawiającego motocyklistę na motocyklu wraz z napisem "-W-F-M-"[9][10]. W Muzeum Neonów znajduje się częściowa rekonstrukcja neonu[11].
- W Polskiej Kronice Filmowej przedstawiono historię posiadacza nowego motocykla SHL M05 wyprodukowanego w WFM, który po bardzo krótkim czasie od zakupu ulega awarii. Komentator skarży się na nieskuteczny proces kontroli technicznej w Warszawskiej Fabryce Motocykli[12].
- Motocykle z WFM można zobaczyć m.in. w filmach Dzięcioł[13], Małżeństwo z rozsądku[14] i Jestem mordercą[15].
Nowa WFM
Na początku XXI wieku powstał projekt reaktywacji marki WFM przy współpracy z Mińską Fabryką Motocykli i Rowerów Motovelo z Białorusi[16][17] Pomysłodawcą projektu był Włodzimierz Gąsiorek posiadający prawa do znaku towarowego WFM poprzez klub Motor Klub Wawer[18]. Motocykl był modyfikacją motocykla Mińsk Lider[16]. W sprzedaży dostępne były wersję z silnikiem 125 cm3 i 50 cm3[17].
Uwagi
- ↑ Silnik produkowany już po przejęciu WFM przez PZO
Przypisy
- ↑ Zbigniew Truszkiewicz , Samochód popularny pod znakiem zapytania Przemysł pomocniczy kuleje, „Dziennik Bałtycki”, 15 maja 1959 [dostęp 2020-02-07] [zarchiwizowane] .
- ↑ I kwartał eksperymentów gospodarczych warszawskich zakładach przemysłowych, „Życie Warszawy”, 4 kwietnia 1957 [dostęp 2020-02-27] [zarchiwizowane] .
- ↑ Byłem przekonany, że się topię – 1988 BOGUSŁAW KOPERSKI | Enduro banda docenta [dostęp 2020-02-27] (pol.).
- ↑ Jacek Urbańczyk , Naprawa motocykli WFM, 1966 .
- ↑ a b c d Jerzy Pancewicz , Naprawa motocykli "SHL", Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1969, s. 15, OCLC 749581922 .
- ↑ WFM M16 Tarpan, www.polskiemotocykle.mik.pl [dostęp 2021-01-18] .
- ↑ OSA M08, www.polskiemotocykle.mik.pl [dostęp 2021-01-18] .
- ↑ Soho Factory Warszawa projekty rewitalizacyjne przy ul. Mińskiej 25. www.projektpraga.pl. [dostęp 2021-04-09].
- ↑ Neonstory: Neonowe traktory. 03.12.2018. [dostęp 2019-09-06].
- ↑ Światła miasta. [dostęp 2019-09-06].
- ↑ Katarzyna Tutko: Muzeum Neonów w Warszawie – reklamy świetlne z dawnych lat. 2018-12-02. [dostęp 2019-09-06].
- ↑ Polska Kronika Filmowa: Kupiłem SHL-kę. [dostęp 2019-09-06].
- ↑ WFM w filmie Dzięcioł. [dostęp 2019-09-07].
- ↑ WFM M06 w filmie Małżeństwo z rozsądku. [dostęp 2019-09-07].
- ↑ WFM M06 w filmie Jestem mordercą. [dostęp 2019-09-07].
- ↑ a b Szymon Dziawer , WFM wraca i nie będzie to już czerwona zaraza, Świat Motocykli | testy motocykli | motocykle używane | skutery | porady [dostęp 2020-07-16] (pol.).
- ↑ a b Nowa - stara WFM-ka, motoryzacja.interia.pl [dostęp 2020-07-16] (pol.).
- ↑ E-wyszukiwarka, ewyszukiwarka.pue.uprp.gov.pl [dostęp 2020-07-16] .
Bibliografia
- Andrzej Zieliński, Polskie konstrukcje motoryzacyjne 1947–1960, Wydawnictwo Komunikacji i Łączności, Warszawa 1985, ISBN 83-206-1541-0
- Andrzej Zieliński, Polskie konstrukcje motoryzacyjne 1961–1965, Wydawnictwo Komunikacji i Łączności, Warszawa 2008, ISBN 978-83-206-1671-2
- Andrzej Zieliński, Polskie motocykle 1946–1985, Wydawnictwo Komunikacji i Łączności, Warszawa 1999, ISBN 978-83-206-1518-0
Media użyte na tej stronie
(c) Mfloryan at pl.wikipedia, CC BY 2.5
Mapa Warszawy - podkład lokalizacyjny
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Masovian Voivodeship. Geographic limits of the map:
- N: 53.55N
- S: 50.95 N
- W: 19.15 E
- E: 23.25 E
Autor: OtiS78, Licencja: CC BY-SA 4.0
Logotyp Warszawskiej Fabryki Motocykli odlewany na pokrywie prądnicy silnika motocyklowego w 1964 roku.
Autor: OtiS78, Licencja: CC BY-SA 4.0
Oryginalny motocykl WFM M06-S34 wyprodukowany w 1964 roku w Warszawskiej Fabryce Motocykli przy ulicy Mińskiej 25.
Autor: MichalPL, Licencja: CC BY-SA 4.0
Emblem of WFM Osa, Polish scooter from 60s
Autor: OtiS78, Licencja: CC BY-SA 4.0
Rekonstrukcja logotypu Warszawskiej Fabryki Motocykli
Warszawska Fabryka Motocykli w latach 50
Autor: OtiS78, Licencja: CC BY-SA 4.0
Oryginalne dwukolorowe logo Warszawskiej Fabryki Motocykli umieszczane na zbiorniku paliwa motocykli w 1964 roku.