Warszawski Okręg Przemysłowy

Zabytkowy zespół dawnej fabryki lamp i fabryki chemicznej „Praga” w Warszawie (2012)

Warszawski Okręg Przemysłowy – jest drugim okręgiem przemysłowym w Polsce pod względem wielkości produkcji przemysłowej. Swój rozwój zawdzięcza między innymi stołecznym funkcjom Warszawy[1]. Cechami charakterystycznymi tego okręgu jest duży udział kapitału zagranicznego, wykwalifikowana kadra, brak surowców mineralnych oraz typowo miejska geneza okręgu. Dominują tu branże: elektroniczna, elektrotechniczna oraz spożywcza (chłonny rynek zbytu). Okręg ten słynie z przemysłu środków transportu.

Powstał na przełomie XIX i XX wieku, czyli w latach 1870–1913. Centrum okręgu stanowiło miasto Warszawa oraz rejon podwarszawskich osad skupiających się wzdłuż szlaków kolejowych; po 1916 r. znalazły się one w granicach miasta [...]. Drugą, szerszą strefę uprzemysłowioną stanowił powiat warszawski w ówczesnych granicach administracyjnych (do 1915 r.) [...].[2] Liczba ludności zatrudnionej na tych terenach w przemyśle wzrosła wtedy prawie dziesięciokrotnie i przekroczyła 100 000[3].

Na początku XX wieku najważniejszą branżą była metalurgia, zatrudniająca ponad połowę wszystkich pracowników tego przemysłu w Królestwie Polskim. Największymi przedsiębiorstwami były spółki Rudzkiego w Mińsku Mazowieckim (Towarzystwo Fabryki Machin i Odlewów Żelaznych K. Rudzki i S-ka) oraz Towarzystwo Akcyjne Lilpop, Rau i Loewenstein i „Ursus” w Warszawie[4]. Duże znaczenie miał też przemysł farmaceutyczny, maszynowy, kosmetyczny i odzieżowy[5].

W roku 2003 liczył ponad 7000 km i więcej niż 2 700 000 mieszkańców[6]. Na kształt okręgu mają nadal wpływ czynniki takie jak brak wydobywanych bezpośrednio na miejscu surowców, miejskie pochodzenie okręgu, a także coraz większy napływ inwestorów zagranicznych oraz stały dopływ kadry pracowniczej[7]. Najbardziej rozwinięte gałęzie przemysłu to: elektrotechniczna, precyzyjna, elektroniczna, środków transportu, chemiczna, kosmetyczna, materiałów budowlanych, spożywcza i poligraficzna, metalurgiczna, maszynowa, odzieżowa.

Przypisy

  1. Pruss W., Rozwój przemysłu warszawskiego w latach 1864–1914, Warszawa 1977, s. 14., 29 września 2017.
  2. Pietrzak-Pawłowska I., Wielki przemysł Warszawy i okręgu (1864-1918), „Rocznik Warszawski” 1966, s. 379., 28 września 2017.
  3. Zawadzki St. M., Warszawski Okręg Przemysłowy. Studium rozwoju i lokalizacji przemysłu. S. Misztal, Warszawa 1962, „Rocznik Mazowiecki” nr 1, s. 390., 28 września 2017.
  4. Jezierski A., Historia gospodarcza Polski, Warszawa 2003, s. 184–185., 29 września 2017.
  5. Pruss W., Rozwój przemysłu warszawskiego w latach 1864–1914, Warszawa 1977, s. 166–170, 200–208., 29 września 2017.
  6. Warszawski Okręg Przemysłowy, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2017-12-27].
  7. l, Gospodarka, www.mazovia.pl [dostęp 2017-09-29] (pol.).

Bibliografia

  • Mierzecki W., „Przyjmę jakąkolwiek pracę”: bezrobotni robotnicy Warszawskiego Okręgu Przemysłowego w latach II Rzeczypospolitej, Warszawa: PWN, 1989.

Media użyte na tej stronie

REF new (questionmark).svg
Autor: Sławobóg, Licencja: LGPL
Icon for missing references
Warszawa - fabryka lamp i fabryka chemiczna Praga.jpg
Warszawa, ul. Szwedzka 20 – zespół d. fabryki lamp i fabryki chemicznej "Praga" (zabytek nr 400-A z 30.03.2005).